Ва а. Т.,До зы баев м д. 71 Бошанов а д., К. Ул-мухаммед м. А., Мэжитов с. Ф. бас ре сагадиев к. , Токаев ц. К., Т0лепбаев б. А., Туймебаев ж д
жүктеу/скачать 63,86 Mb. Pdf көрінісі
|
Байпақов. Қозыбаев Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін)
- Бұл бет үшін навигация:
- 6 i p - 6 i p i H e H
- 6 i p денгейде табиги тар ш енберлш к K e p iH ic алды, ал олардын такырыптык шектеулшт, кеп жагдайда, зертгелт отырган кубылыс пен урдютщ iuiKi
| *' " ”■
' ' % ■' - : ’ ' Кенес eKiMeri жылдарында канкуйлы согысты зерттеуде тарих гылы- мы eKi даму кезешн бастан еткердь BipiHinici — согыстьщ басталганынан КОКП XX съезше дешнп, eKiHmici И.В. Сталиннщ жеке басына табыну- шылыкты эшкерелеуден КСРО-нын ыдырауына дешнп кезенде басылган енбектерд1 камтиды. Эр кезенде сол уакытка тэн мвдеттер шешши. Олар 6 i p - 6 i p i H e H мурагаттарга, шет ел басылымдарына кол жетюзу дэрежесше, зерттеу такырыбын тандау еркшдшне карай да ерекшелендь Фашиста Германиямен согыс туралы Казакстан тарихшыларынын сол кездеп зерттеулерше букшодактык тарихнаманын жепспктер1 мен олкы- лыктары ортак ед1, эрине, айырмашылыктары да болды. Зерттеулердщ гео- графиялык аукымы жагынан белгш 6 i p денгейде табиги тар ш енберлш к K e p iH ic алды, ал олардын такырыптык шектеулшт, кеп жагдайда, зертгелт отырган кубылыс пен урдютщ iuiKi мэнше терен бойлай алмаушылык — олардын гылыми кундылыгын темендетп. BipaK бул кебшше зерттеупи- лердщ кэаби денгешнщ теменшгшен емес, «одактык зан кузырепшн» та- кырыпты кешнен зерделеуге ресми емес турде тыйым салынгандыгынан жэне согыс кез1н1н кептеген кужатгарына кол жетпегенджтен efli. Согыс басталганнан кеймш тарихшылардын басты м1ндеп кужаттар мен материалдарды жинактау жэне 6ip жуйеге Tycipy болды. 1942 жылдын басында-ак КСРО FА-нынТарих институтында ¥лы Отан согысы бойын ша арнайы комиссия, ал 1943 жылдан - эскери-тарихи сектор жумысын бастады. 1942 жылдын мамырынан бастап Кенес Армиясыныц Бас шта- бында жумыс icTeft бастаган бел1м 1944 жылдын наурыз айында Согыс тэж1рибесш пайдалану жеш ндеп баскарма болып кайта курылып, тарих гылымы ушш де кеп жумыстар аткарды. 1943 жылы Согыс тарихы бойынша материалдар жинау ж еш ндеп комиссия Казакстанда да курылды. Толык емес мэл1меттер бойынша, рес- 34 публикада согыс жылдарында аталган такырыпка арналган 150-ге жуык к1тап, кпапшалар жэне журналдык макал алар жарык корген.74 Олардын барлыгы да упт-насихаттык сипатта едь Булардыц йпщде экономиканын жекелеген салаларыньщ жумыстары, озат кэсшорындар мен аудандар, ез iciHiH кернект1 шеберлер1 туралы шыгармаларды белш айтуга болады. Мемлекетпк жене когамдык уйымдардын согыс уакыты жагдайындагы жумыс формалары мен eflicTepi туралы К Д (б)П ОК хатшылары Н.А. Скворцов, Ж. Шаяхметов, М. Эбдщалыков, КазКСР Халык Комис- сарлары KeneciHiH терагасы Н.Д. Ондасынов жене баскалар ез енбекте- ршд е баяндады.75 Улы Отан согысы аякталысымен согыс тарихы туралы зерттеулер жа рык кере бастады. КСРО бойынша 1946—1955 жылдары 1200-ге жуык ютаптар, кггапшалар жене журналдык макалалар жарияланды. Согыстан кейшп алгашкы онжылдыктагы жарияланымдар iiumeH А . Н усшбековтщ, О. Малыбаев пен F. Эб1шевтщ жумыстары жана пайымдауымен кезге туседь Академик А. Нусшбековке алгашкы болып мурагаттын кейб1р кужаттарына кол жетюзудщ орайы тусп, ол осы непзде каИарлы жылдар дагы республика OMipiHiH негурлым толыкканды кескш-келбетш бей- нелед1.0. Малыбаев халыктар достыгын Жещспн манызды курамды бел1п peiinae зерттеуд1н алгашкы сурлеуш салды. F. Эбшев бул такырыпты жал- гастырып, Отан уш1н курестег1 казакстандык жауынгерлердщ ерл1к icTe- piH кещнен ашып Kepcerri.76 Алайда сол кезендеп когамтану саласын- дагы енбектерге тен кемшшктер бул жумыстарга да ортак еш. Тыл енбеккерлер1 мен майдангерлердщ дел осы согыстан кейшп ал гашкы онжылдыкта 6ipiHiui рет жарык керген ec^iK T epi тарихнамада кернек1 i3 калдырды.77 Атакты жауынгерлерд1н eciMflepi мен ерл1ктер1н насихаттаудын нускасы жасалынды. Бул тургьщагы алгашкы басылымдар- дын 6ipi — «Кенес Одагынын Батырлары — казакстандыктар» жинагына ем1рбаяндык мел1меттер, марапат кагаздардын квцпрмелер1 жене согыс жылдарынын баска да кужаттары мен материалдары енпзщд1. Жекелеген батырлар — И.В. Панфилов, М. Габдуллин, В. Клочков жене баскалар, сондай-ак Кенес Одагынын Батыры атагын ею рет алган — Т.Ж. Бигелди- нов,Л.И. Беда, С.Д. Луганский, И.П. Павлов туралы да жумыстар жарык керд!.78 F. Эб1шевт1н Казакстан 1941—1945 жылдардагы Улы Отан согысын- да» атты монофафиясы (1959; докторлык диссертация) согыс жылдарын- дагы республика тарихы бойынша алгашкы кеш emu зерттеу болды. Автор езшщ кепжылдык жумысын корытындылап, майдандагы окигалардын жене республиканын сол жылдардагы eMipiHin барлык жактарынын кен де айкын KepiHiciH бейнелеп бердк Щтаи журтшылыктын жогары багасын алды, сонымен 6ipre онын суреттеу сипатта жазылганы, белпл16ip дере- жеде халык ерлш нш улылыгына мен бермеушшп, келенс!з сеттер мен киындыктарды жокка шыгару немесе TiriciH жаткызуга тырыскандыгы да атап втшд1.79 И.В. Сталиннщ жеке басына табынушылыкты ешкерелеген КОКП XX съезшен кей1н зерттеушшерд1н мурагаттарда жумыс icTey муминддщ артып, монографиялар мен жалпы тужырымды енбектерд! даярлау урдая жещлдеп, каркын алды. 1950 жылдардын соны мен 60-жылдардын басын- 35 да 6 томдык «1941—1945 жылдардагы Кенес Одагы ¥лы Отан согысынын тарихы» жэне 12 томдык «1939—1945 жылдардагы Екшшз дуниежузиик согыс тарихы» жарык кэрдь Тыл енбеккерлершщ, Одак пен республика шаруашылыгы турл1 салаларынын, сондай-ак жекелеген кэапорындардын куш 6ipiKTipreH epjiiK енбегшщ тарихына катысты жарияланымдардын саны ecii. Халыктар достыгы, майдан мен тылдын 51рл1г1, рухани eMip, мэдениет пен гылым проблемалары терен корсеттле бастады. Тек Кдзак- станда тана Ж ещстщ 20 жылдыгына орай 8 к1тап, 24 ютапша жэне 200- ден астам гылыми макалалар басылды.80 Сол кезде шыккан жумыстардьщ iiuiHeH В.Я. Басиннщ, JI.A. Пине- гина мен С.А. Федюкиннщ ютаптарын81 ёШщ айтуга болады. BipaK олар да да белгш жүктеу/скачать 63,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|