Ва а. Т.,До зы баев м д. 71 Бошанов а д., К. Ул-мухаммед м. А., Мэжитов с. Ф. бас ре сагадиев к. , Токаев ц. К., Т0лепбаев б. А., Туймебаев ж д

публика бола тура, — деп жазады Олкот, — енбекке жарамды ж ергш кп 
тургындардын 75%-ы 
ушш 
ауыл шаруашылыгы агй де экономиканын 
ем!р- 
лж манызды саласы репнде калып 
отыр».147 
Казактардын индустриялык 
енбектен тыскары калуы салдарынан, — деп санайды Олкот, казак котам ын- 
дагы ен терен 
езгергсТер 
индустрияландыру мен 
енеркеснтп 
одан epi да- 
мыту 
есебщен 
емес, тын 
жерлердо 
nrepyi аркылы 
жузеге 
асырылды.
Т ын жене тьщайган жерлерш игеру батыста тарихшылардын, сондай-
ак галым-агрономдардын, топырактанушылардын, экономистердан жене
баскалардын да кен спектрш кезкарастары 
K e p iH ic
тапкдн 
едебиетгердщ 
тутас 
6ip 
аныньш тудьфды. 
Тын науканынын алгашкы жылдары жазылган 
Дж. Клири, Э. Стивенсон (АКШ), О. Шиллер, Г. Раух, X. Финдейзеннщ 
(ГФР) жумыстарында Казакстандагы eric корын 
кенейтудщ 
экономика- 
лык максаттары мен 
е д к я е р т
талдап, 
ж ергш кп 
тургындардын ез калауы 
мен катысуынан тыскары кабылданган кезекп партиялык 
щеццмге 
карым- 
катынасын ашып керсетуге умтылыстар жасалган.148
Проблема тарихнамасынын даму 
денгёйше 
карай, онда 
eKumepi 
тын 
игеру науканын экономикалык немесе саяси тургыдан 
туешдаруге 
тырыс- 
кан непзп eKi багыт калыптасты. Меселен, О. Шиллер мен А. Ноувтын 
науканынын алдында eKi турда жолмен 
uieuiLnyi 
MyMKiH болатын кен- 
шарлык жуйенщ узакка созылган дагдарысы орын алды деп санайды. 
Бipiншici 
— ауыл шаруашылык 
emupiciH 
ежелп епнш ш к аймактарды кар- 
кынды дамытуга жепозедг 
BipaK 
бул айтарлыктай мол каржы жумсауды 
кажет 
етедЬ 
Ешншй жол - Казакстан мен 
Ci6ipfleri 
тын жене тынайган
жерлерд! 
игеруда карастырды.
Р. Лэйрд, Дж. Чэпел, Дж. Уилер, М. Макколи, М. Рае, Н. Рязанов-
ский, ягни бул такырыпты зерттеушшердщ басым кепшийп Казакстан­
дагы тын жерлерд1 nrepyai Казак даласын медайпк отарлауга умтылган 
патшалык коныс аудару саясатынын жалгасы деп карайды. Кенестер, деп 
пайымдады олар, осы наукан аркылы б1ркатар м1ндеттерд1 шешуге: сла- 
вяндарды коныстандырып, Ресеймен шекаралас аумактардын 6epiKTiriH 
ныгайтуга, улттык аймактарды орыстандыруга тырысты. Bip сезбен айт- 
канда, АКШ-тын сырткы саясат мекемесшщ органы «Форрин аффездщ» 
niKipiHnie, 
тын игеру «бержен де бурын Казакстанга катысты болган»
КСРО-дагы «орыстарды одактык республикаларга коныстандырудын 
мукият жоспарланган жене саяси сипатка ие» кезекп шараларынын 6ipi
болып табылады.149
Казакстан экономикасынын Кенес Одагынын ыдырауы карсанындагы 
жай-кушне тутастай сипаттама бере 
келш, 
батыстык зерттеупплер, агро- 
енеркесштщ ез 
iniinneri 
экономикалык катынастардын реттелмегендтне 
жене сонын салдарынан кеншар мушелершщ енбепмен жиналган кордын 
елеуай 
бeлiгi енеркесшке куйылганына назар аударады. Осындай тесишен 
республиканын 60-70%-ын KyHi 6yriHre дешн казактар курайтын ауыл 
тургындарын жасырын канау жузеге асырылды. 80-жылдардагы Казакстан 
экономикасынын дамуындагы жагымсыз багыттар М. Гольдман, М. Ол­
кот, Д. Хоскинг, Т. Коултон, тагы баскалардын енбектервде150 

жүктеу/скачать 63,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: