Ватдпуды,, I! ҚАлижан бекхожин вибяйЗ?й
жүктеу/скачать 6,23 Mb. Pdf көрінісі
|
Т Ү С І Н І К Т Е Р А қы н н ы ң е к ін ш і то м ы н а 1950 — 1970 ж ы л д а р ара- л ы ғы н д а ж а з ы л ғ а н ө лең д ері м ен п о эм ал ар ы ір ік телі- н іп ен гізіл д і. Б ұ л т о м га то п та л ғ а н өлеңдер мен поэ- м а л а р о қ ы р м а н қ а у ы м ғ а б ел гіл і «Д осты қ даусы » (1954)
« Т аң д ам ал ы » (1956), өлең ж и н а қ т а р ы мен «А қ а н А қтаев (1957) кей ін « Т ү р л ау лы т а ғ д ы р » а тты п оэм а, «Д ала ком и ссары » (1961), «Үш кезең» (1962), «А рд агерлер ту р а л ы аң ы з» (1965) атты д астан д ар ы - н ан сұ р ы п т а л ы п ң ұ р асты р ы лд ы . Б ұ л том н егізін ен ш ы ға р м а л а р д ы ң т а қ ы р ы п т ы қ м а зм ұ н ы н а қ а р а й ж ік т е л іп , жеке_ бөлім дерге бөлінді. «Өрлерінде өлеңнің»— бұл бөлім ге а қ ы н н ы ң елуін- ш і ж ы л д а р д а н к ей ін ж а з ы л ғ а н , п о эзи я өрінде шы- н ы ғы п ш ы н д а л ға н л и р и к а л ы қ лсы рлары топ тасты .
дерм ен өзектес. Б ұ л то п тағы олеңдерге ақ ы н н ы ң әи- гіл і Т ү р ік м ен к а н а л ы н ы ң а р н асы ж а с а л ы н ы п ж а т қ а н к езд е (1952), А м у д а р и я бой ы на б ар ған творч естволы қ с ап а р ы н а н т у ғ а н ө л ең -ж ы р л а р қо сы л д ы . О лар д а ж а- п ан тү зд е ж а ң а су а р н асы н ш а л қ ы т у ш ы өрендердің, б а й т а қ д а л а м ы зд ы ң қ ұ л а з ы ғ а н қ ы р л а р ы н а дән тол- қ ы ту ш ы ты ң гер л ер д ің ең бектегі е р л ік тер і си п аттал а- д ы С онд ай-ақ а қ ы н ө зін ің ту ғ а н ө лкесі, о н дағы ең- бек ерлері ж а й ы н д а то л ға н а сы р ш ертеді. В өлім дегі ө л е ң -ж ы р л а р д ы ң к о п ш іл іг і «Д осты қ даусы » (19 5 4 ), «Үш кезең» (1962) ж и н а қ та р ы н д а ж а р и я л а н ғ а н .
м ы зд ы ң ең е з е к т і м әсел есі — б ей б ітш іл ік ке б ағы ттал - ган . М ұнда с о ғы с қ ұ м а р л а р д ы ң з ұ л ы м д ы қ әр екеттер і әш к ер ел ен ед і, о зб ы р л ы қ әл ем ін д егі м ү ск ін д е р д ің зә- б ір -ж ап асы су реттеледі. «М истер ^ о л д е р д щ С ах а р а ға с ая х аты » а тты б а л л а д а ш ы н ай ы б олған у а қ и ға н ы ң («Н овое в рем я» ж у р н а л ы н а н ) н егізін е қ ұ р ы л д ы . Т өртін ш і бөлім ге эр ж ы л д а р ы ж а з ы л ғ а н бал л ад а- л ар , т о л ға у -ж ы р л а р то п тасты . «А та м ен А тан» оұ- рын су р етті к іт а п ш а болы п ш ы қ қ а н еді.
нінен б астап ж а зы л ы п , б асп асәзд е ж а р и я л а н ғ а н , кейін ж е к е ж и н а қ болы п ш ы қ қ а н д а с т а в д а р е н п з іл д і. «А қ а н А қтаев» п оэм асы 1957 ж ы л ы « Ж а з у ш ы ^ бас- п асы н ан ж е к е к іт а п болы п ш ы қты . А л, 1962 ж ы л ы б іраз өң деліп , « Т ұ р л ау лы тағд ы р » деген атп ен қ аи т 395
басы лды . К ей ін «Үш кезең », «А лты асқ ар » атты кі- та п та р д а ж а р и я л а н д ы . А та қ т ы револю цион ер-б ольш еви к Ә ліби Ж а н к ел д и н - ге а р н а л ға н «Д ала к ом и ссары » п оэм асы 1961 ж ы л ы ж е к е к іт а п болы п ш ы ңң ан -ды . К ей ін «Б ақ ы тстан — б ай тағы м » а тты п о эм ал ар ж и н а ғ ы н д а (1980) қай- т а д ан ж а р ы қ көрді. А р д агер револю ц ион ер а қ ы н С әкен С ейф уллин ге ар- н а л ғ а н «С ұңқар ту р а л ы аң ы з» а тты ш а ғы н поэм а 1965 ж ы л ы «А рд агерлер ту р а л ы аң ы з» ж и н а ғы н д а ж а р и я л а н д ы . Содан к ей ін «А лты а с қ ар » а тты таң да- м а л ы да (1973) ж ә н е « Б ақ ы тстан — бай тағы м » ж ин а- ғы н д а ж а р ы қ көрді. «М енің м екен дестерім » атты ты ң и гер у ш іл ер ге а р н а л ғ а н поэм а а л ғ а ш га зе т , ж у р н а л - д а р д а (1960) ж а р и я л а н ғ а н . К ей ін «А рд агерлер ту- р ал ы аң ы з» ж и н а ғ ы н а енді. М АЗМ ҮНЫ Ө Р Л Е Р ІН Д Е Ө ЛЕҢ Н ІҢ (1 9 5 0 — 1 9 5 5 ) Коммунистік партияға . . . . . . . 5 Елу ж аң а жыл көрдім ........................................ 6 А рнау ................................................................. 8 Маяковский ескерткіш іне .................................10 Орыс ақынына . . •• • • • . 1 2 Өлец .........................................................................13 Таң атқанша асығып .................................................14 Сағындым мен Тәттім беттің жазығын . . . . 15 ПІақырдым сені ................................................. 17 Тәж ік әке, сен үшін . . . . • • . 1 9 Жыр сәлемі .........................................................21 Өленнің А латаудай алыбысыц ................................ 23 Томаға киген т ау б у р к і т .................................................24 Қарап бурыл шашыма ......................................... 25 Мерекелі ж астарға ................................................. 26 Ө збек досы ма .........................................................27 Бір қары ндасқа ' ......................................................... 30 Ағайынды қоцыр қаз ................................................. — Е сім де ................................................. ....... 32 'Гүигі т ен ізд е .................................................................33 Теціз бен К ар адағ ................................................. 34 Мұқацныц өліміне .................................................— Үйқы рақат десек те ......................................................... 35 Кария мен балалар ......................................... ........ . — В озбалаға ................................................................. 36 Меніц кершілерім ......................................................... 37 Ағама хат ................................................................. 40 Кос кептер . . * .................................................41 Әпшіге ................................................................. — Меніц қызметім ......................................................... 42 Разымын .........................................................................43 К еліцдер кец далам а .................................................44 Ай туралы толғау . .................................................45 Жасыл белде .................................................................47 Д л атауға .................................................................48 Ж ер .........................................................................49 Сайлау күнгі жыр .........................................................50 Б іздіц т у ......................................................................... 52 Ж аз . әуені .................................................................53 397
Ж А Ң Ғ Ы Р Д Ы Ж Ы РЫ М Ж А Һ А Н Д А (1 9 5 5 — 1 9 6 0 ) Азаматпын сол шаққа .................................................55 Көктем толғанысы .................................................51і Ленин алаңында ................................................. 6П Өлкеме бардым сонырқап .........................................61 Хош келдіңіз, көріңіз .................................................(і!> К ом сом ол көктемі .........................................................(і,Ч Айрылыспайтындар ................................................. 64 Ерулік ........................................................................ 67 Гвардияшылар .........................................................69 К ездесу ........................................................................ 71 Комбайншы Прокофий Нектов . . . . 7,4 Меиің момын жеңеш ем ................................................. 75 Василиса Б арабаш .................................................77 Бақташы достары . . . . . . . 8 0 Бригадир туралы жыр ................................................ 8Л Қ арақұм .........................................................................8-1 Асығыс адам ................................................................ 85 Ақсақ Ә л і м ................................................ ....... 87 Ж а р ы л у ........................................................................................ 88 Б ор анда ........................................................................................ 89 Қария мен д а р и я ................................................................ 90 А дасқан өзенмең ә ң г і м е ................................................ 91 Т а қ и я - т а с ....................................................................................... 9,4 Таш ауыз ................................................................................ 9(1
Турікмен қ ы з ы ............................................................................ 97 Л и да В о л к о н с к а я .....................................................................99 Архитектор мен т а р и х ш ы ................................................ 100 Жыл к е л е д і ................................................................................ 10.4 Үкілі бастар қ а л ғ ы ғ а н ........................................................ 104 Бүркітіңдей шарықтат, Ерейменім! . . . . 10(і Б ұл т а у д а ..................................................................................... - К үлім дей ді Рақым ш а л ................................................ 107 Туған қала туралы ж ы р л а р ........................................ 108 М еханик М а қ м е т ................................................................ 110 Баянауыл ә у е н д е р і ................................................................ 118 Ж андар көп жаны сұлу Қ алқұтты да . . . . 1 2 1 М арқакөл ................................................................................ 122 Ақынның албырттығы ж а р а с а д ы ................................ 124 Тунгі ң е х т а ..............................................................................124 Василий Р а к о в с к и й г е ........................................................ 125 Аңқаты ә у е н д е р і ................................................................ 127 Ж азы ғы нда Жайықтын, ................................................ 129 398
Ііақай таудьщ бауы ры нда . < ........................................ 130 Кұс сыцсыған с а р а й ғ а ........................................................ 131 ТҰ РС Ы Н Д Ү Н И Е Б А Б Ы Н Д А (1 9 6 0 — 1 9 6 5 ) Кнктем фрагменттері ................................................ { 133 '1'ұрсын дүнне б а б ы н д а ........................................................ 135 ІІазым Х и к м е т к е ................................................................ 137 Т ы н ы ш т ы қ ................................ ................................................138 Мейлің бөрі, ұли б е р ........................................................ 139 Жылама мен өл ді д е п ........................................................ 140 Дшындым мен сен үшін, А лабам а! . . . . 142 Д ж о н — негр баласы • ........................................................ 145 Мистер К ол дер дің С ахараға саяхаты . . . . 1 4 8 Шие мен шырмауық ........................................................ 154 Оз бзй геден ................................................................................. 155 Б А Л Л А Д А Л А Р , Т О Л Ғ А У Л А Р (1 9 6 5 — 1 9 7 0 ) Кремль ж ы р л а й д ы ................................................................ 157 «Қызкеткен» ........................................................................ 164 Мацырақ м а р қ а с қ а с ы ........................................................ 166 К ү з е т ш і ........................................................................................ 170 Ііетпақдала елестері ........................................................ 176 Ата мен А т а н ........................................................................ 182 П О Э М А Л А Р (1 9 5 5 — 197 0 ) Тұрлаулы т а ғ д ы р ................................................................ 187 Д а л а комиссары ................................................................ 253 Сұңқар туралы а ң ы з ........................................................ 339 Мснің мекендестерім ........................................................ 358 Г ү с ін ік т е р ........................................................................................395 Х алиж ан Бекхож ин С О Б Р А Н И Е С О Ч И Н ЕН И Й В Т Р Е Х ТОМАХ ТОМ ВТОРОИ Стихи и поэмы (Н а казахском язы ке) Редактор М. Неталиев Худошник Т. К олесникова Х удож ествеш ш й редактор Б. Маиірапов Технический редактор Б. Карибаева жүктеу/скачать 6,23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|