Вестник инновационного евразийского университета
жүктеу/скачать 2,78 Mb. Pdf көрінісі
|
bulletin 2014 4(56)
| Барыс бітіс – тектілік, тебінділік,
Артында жоқ аттам жер шегіншілік. Жекпе-жекте тіксініп аянбайды, Қыбын табар қайтсе де ебін біліп. Барыс мінез – сабырлы ой, қырағылық, Сыбысты да сыбдырды тұрады ұғып. Асқар шынды, асуды бағындырар Зерек зерде, серттілік – мұра құлық [11, б. 32]. Автордың қазақ халқының бойындағы жойқын мінезді барысқа телуі орынды. Өлеңнің өн бойында бүгінгі құлашын кең жайған кемелді ел болғанымыз қазақ халқының барыс мінезділігінің нәтижесі екені анық берілген. Барыс жүріс – ептілік, шыдамдылық, Шыға білу ентікпей шығанға ұрып. Айдаһарға жұтылмау, аюға да Төтеп беру ақыл-күш сыбандырып Барыс тұрыс – қаймықпау, босаңсымау, Жауды зорсып, іш жиып тосаңсымау. Бағыштаған жүрегін, бар ғұмырын Құз, шатқалды жат білу, су өткелін. Барыс үрдіс – сөз бермеу, берсе орындау, Сұғанақтан сұм-сұрқай еш қорынбау. Белін үзу кемсау килікеннің, Бас игізу, жасқанту әр зорын дәу. Қар барысы – тау барыс, қайсар барыс Еш қауіптен, қатерден тайсалмаған. Қай-қашанда жеңіске бастайды оны, Қорғанышшыл жасақты айсаңлақ іс [11, б. 32]. «Барыс» символ. Ұлттық мінезді сипаттаушы құрал. Ақын барысты сабырлықтың, ептіліктің, шыдамдылықтың, қайсарлықтың нышаны етіп алып, оны қазақтың қанына сінген қасиеттерімен ұштастырған. Ақындар Көк туды ата-бабамыздың жүзеге асқан арман-аңсарының символы, азаттығымыздың асқақ та айбынды белгісі деп қабылдағаны анық. Ж.Бөдешұлы былай жырлайды: Қазақтың көк байрағы: Қазанымның – қаймағы. Анамның – ақ дидары. Қазақтың көк байрағы: Жасыл тау, жасыл аймағы, Әнімнің – шырқау әуені, Жырымның – терең қайнары. Қазақтың көк байрағы: Ұлтымның – ұлы айбары. Ұядан ұшқан – қыраны, Далада жортқан – сайғағы. Қазақтың осы байрағын Вестник Инновационного Евразийского университета. 2014. № 4 ISSN 1729-536X 109 Көріп тұрған көз асыл, Суреттеген сөз – асыл, Ұстап тұрған – қол алтын, Іліп қойған – төр алтын [12, б. 237]. Тудың өзі егемендіктің белгісі. Сол себепті бұл жерде соншалықты тұспал бар деп айту қиын. Ақын тек байрақ деп алмай, көк деп баса айтады. Көк – аспан әлемін жайлайтын тәңірі екені бізге сонау арғы атамыз түркілерден белгілі. Көк – әлі піспеген, жас дегенді білдіреді. Көк – көнбіс, шыдамды, көк – қаһарлы, қайсар дегендерді де білдіреді [13, б. 70]. Қорыта келетін болсақ, азаттық жырларында бұғауда болған жылдарды ұлттық сипаттағы, әрі тура мағынасын алғандағы шынымен байлау мағынасын білдіретін сөздермен беріледі. Әдебиеттегі ұлттық сипат – үзілмей келе жатқан дәстүр сабақтастығы. Бұл мәселені сипаттауда түрлі символдардың ұтымды жұмсалуы азаттық жырларының көрінісі болмақ. жүктеу/скачать 2,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|