«Вітчизняна наука: сучасний стан, актуальні проблеми та перспективи розвитку»

«Проблемы и перспективы развития
 
науки в начале третьего тысячелетия в странах СНГ»
 
105 
 
 
 
–
 
комплексное  применение  методов  педагогической  диагностики  для  определения  мотивации, 
уровня  готовности  студентов  к  самостоятельной  учебной  деятельности  и  уровня  сформированности 
общеучебных умений и навыков;
 
 
–
 
определение  уровня  обученности  и  трудностей  в  обучении  с  целью  разработки 
дифференцированных заданий;
 
 
–
 
применение  тестовых  технологий  для  управления  познавательной  деятельностью 
обучающихся;
 
 
–
 
формирование  у  студентов  культуры  учебной  деятельности  и  навыков  научной  организации 
труда;
 
 
–
 
системное применение педагогического мониторинга.
 
Предлагаемая модель содержит следующие компоненты.
 
Субъектный компонент
 
включает студента как активного участника самостоятельной работы и 
преподавателя,  как  организатора  и  координатора.  Межсубъектные  отношения  заключаются  в 
опосредованном  управлении деятельностью студента через систему дидактических  условий на основе 
педагогической диагностики.
 
Мотивационный
-
диагностический  компонент.
 
Мотивация  –
 
важнейший  психологический 
фактор,  характеризующий  качество  личности  и  влияющий  на  ее  деятельность.  Мотивация  учебной 
деятельности  заключается  в  принятии  студентом  учебных  целей  как  личностно  значимых,  когда 
обучение  рассматривается  как  необходимый  фактор  успешности,  а  не  только  получение  хорошей 
отметки.  При  организации  самостоятельной  работы  необходимо  учитывать  социальные  мотивы, 
связанные  с  возможностью  самореализации,  престижем  и  одобрением,  желанием
 
приобрести 
определенный статус в группе или на курсе; учебно
-
познавательные –
 
направленные на приобретение и 
применение  знаний;  профессиональные  –
 
формирование  профессиональных  компетенций,  способных 
обеспечить успешность будущей профессиональной деятельности.
 
Диагностический  компонент
 
является  основополагающим  при  организации  самостоятельной 
работы. В академической группе обучаются студенты с разным уровнем подготовки: они отличаются как 
по степени обученности, так и по степени готовности к самостоятельной учебной деятельности, степени 
сформированности  общеучебных  умений  и  навыков.  Для  проведения  диагностики  и  получения 
необходимой  информации  используются  анкеты,  опросники,  тесты  достижений.  Анализ  результатов 
диагностики  позволяет  разделить  студентов  на  группы  по  уровню  подготовки  и  применить 
дифференцированный подход к обучению.
 
Содержательный  компонент  определяет  объем  и  структуру  учебного  материала,  знаний, 
умений  и  навыков  в  соответствии  с  образовательным  стандартом.  Содержание  учебных  элементов, 
выделенных  для  самостоятельного  изучения,  должно  определяться  с  учетом  логической  структуры 
всего  изучаемого  материала.  При  разработке  заданий  для  самостоятельной  работы  необходимо 
учитывать,  что  основные  понятия,  теории  и  законы  рассматриваются  на  лекционных  занятиях.  На 
самостоятельное  изучение  выносится  материал,  требующий  углубленного  изучения,  практического 
применения.  При  этом,  исходя  из  общего  уровня  подготовленности,  для  студентов  с  низким  уровнем 
предлагаются  задания  репродуктивного,  фактологического  характера;  для  студентов  со  средним 
уровнем  самостоятельности  –
 
задания  продуктивного  характера:  применение  полученных  знаний  на 
практике,  расширение  и  углубление  понятий;  для  студентов  с  высоким  уровнем  самостоятельности  –
 
творческие  задания:  проблемные,  исследовательские  задачи,  применение  полученных  знаний  в  новой 
ситуации.
 
Деятельностно
-
диагностический 
компонент 
определяет 
методы, 
приемы, 
формы 
организации самостоятельной работы студентов, а так же методы и средства самодиагностики с целью 
определения  уровня  подготовки  и  коррекции  приобретенных  знаний.  Знание  и  понимание  учебного 
материала требует хорошего владения понятийным аппаратом. Поэтому обязательным для всех групп 
студентов  является  задание  на  составление  глоссария  по  изучаемому  материалу.  Для  студентов  с 
низким  уровнем  обученности  задания  носят  репродуктивный  характер:  составление  текстового 
конспекта,  выполнение  заданий  по  заданному  образцу.  Студентам  со  средним  уровнем  обученности 
предлагаются  задания  репродуктивно
-
продуктивного  уровня:  представить  изученный  материал  в  виде 
опорного конспекта, структурно
-
логической схемы, сравнительной или обобщающей таблицы, составить 
вопросы,  подготовить  сообщение.  Студенты  с  высоким  уровнем  обученности  выполняют  творческие 
задания: составление интеллектуальных карт, создание информационных блоков, решение проблемных 
ситуаций и заданий, составление проблемных вопросов и познавательных задач.
 
Контрольно
-
диагностический  компонент.
 
Получение  информации  об  усвоении  материала, 
организация  контроля  и  самоконтроля  –
 
обязательная  составляющая  образовательного  процесса. 
Контроль позволяет оценить эффективность самостоятельной работы, определить пробелы в усвоении 
и провести самокоррекцию знаний, коррекцию организации самостоятельной работы в целом.
 
Для  определение  уровня  успешности  обучения,  степени  сформированности  предметных  и 
общеучебных  умений  и  навыков  проводится  оперативная  (текущая)  и  промежуточная  диагностика. 
Дидактическими  средствами  осуществления  диагностики  являются  критериально
-
ориентированные 
педагогические  тесты,  письменный  и/или  устный  контроль,  выполнение  заданий  самостоятельной 
работы,  самодиагностика  через  составление  заданий  в  тестовой  форме  по  каждому  блоку  учебного 
материала.
 
Оценочный  компонент.  Подведение  общих  итогов,  определение  эффективности  и 
результативности  самостоятельной  работы  необходимо  как  для  студентов,  так  и  преподавателя. 

106 
«Проблемы и перспективы развития науки в начале третьего тысячелетия в странах СНГ»
 
 
 
Критерии  определения  эффективности  работы  основываются  на  прогнозируемых  целях  обучения,  и 
должны  быть  конкретными  и  понятными  студентам.  Итоговый  контроль  усвоения  всего  учебного 
материала  осуществляется  в  форме  экзамена,  состоящего  из  трех  частей:  тестовый  контроль, 
письменный и/или устный ответ, выполнение практического задания.
 
Таким
 
образом,  применение  педагогической  диагностики  в  процессе  организации 
самостоятельной  работы  студентов  способствует  формированию  навыков  самоконтроля  и 
самодиагностики  учебной  деятельности,  умения  грамотно  организовать  свою  работу  и  управлять 
временем, 
что 
является 
необходимым 
условием 
успешности 
обучения 
и 
постоянного 
профессионального роста.
 
 
Литература:
 
1. 
Ингенкам К. / / Ингенкам К. Педагогическая диагностика: пер. с нем. –
 
М.: Педагогика,1991. –
 
240с.
 
 
 
Зауре Қанапьянова
 
(Талдыкорган, Казахстан)
 
 
ОҚЫТУДА
 
ИНТЕРАКТИВТІ ТАҚТАНЫҢ МҮМКІНДІКТЕРІН ҚОЛДАНУ ӘДІСТЕМЕСІ
 
 
Ақпараттық технологияларды қолдану жұмысты автоматтандырады, өңделіп жатқан ақпараттың 
көлемін  үлкейтуге  мүмкіндік  туғызады.  Осы  аймақтағы  компьютерлік  технологияларды  қолданудың  бір 
бағыты  –
 
білім  беру  сапасын  арттыру  үшін  қолдану  болып  табылады.  Интерактивтік  тақта  сабаққа 
қатысушылардың барлығының ойын бір ортаға жинақтап, қажетті ақпаратты өңдеу арқылы жалпыланған 
ақпараттық  біліктілікті  қалыптастыратын  тиімді  құрал  болып  табылады.  Алдын  ала  дайындалған  оқу 
материалдары  –
 
презентациялар,  флипчарттар,  мәтіндік,  графикалық  ақпараттық  объектілер  сабақтың 
жақсы  өтуін  және  барлық  ақпарат  түрлерін  қолдануды  қамтамасыз  етеді.  Сонымен,  «Активті  экран» 
кешенін қолдану оқыту үрдісінде жаңа дидактикалық мүмкіншіліктерді ашуға мүмкіндік береді.
 
Инновациялық  оқу  жұмысы  оқу  процесіне  нәтижелі  білім  алуға  бейімдейтін,  жаңа 
технологияларды орынды енгізумен тұжырымдалады. Бұлар –
 
кабельдік және спутниктік теледидарлар, 
бейнеконференциялар, 
телефорумдар, 
телемарафондар, 
портфолио 
сияқты 
инновациялық 
технологиялар,  оқудағы  және  тәрбиелеудегі,  өмірлік  дағдыларды  қалыптастыру  жөніндегі  тренингтер, 
соның ішінде әлеуметтік тәлімдегі және т.б. жеке
-
дара жетістіктер. Инновациялық тәсіл оқу процесіне  –
 
тіршілік  және  әрекет  етудің  даму  динамикасы  ерекшелігіне,  қашықтан  оқудың  өзгешелігіне  және  жеке 
тұлғалардың,  қоғамның  және  мемлекеттің  талаптары  мен  әлеуметтік  пайдалы  білім  алуына,  сеніміне, 
мінез
-
құқықтың сапасы мен өзгешелігіне, тәлім тәжірибесі мен қатынасына негізделген жаңалық енгізуге 
бағыттайды. Негізгі әдістемелік инновациялар бүгінгі таңда оқытудың интерактивті әдістерін қолданумен 
байланысты.  «Интерактив»  сөзі  бізге  ағылшын  тілінің  «interact»
 
деген  сөзінен  келген.  «Inter»
 
–
 
бұл 
«өзара, «act» –
 
әрекет ету
 
дегенді білдіреді. Интерактивті сөзі –
 
өзара әрекет ету бейімділігін білдіреді 
немесе әңгімелесу, әлде кіммен (адаммен) не болмаса әлде немен (мысалы, компьютермен) сұхбаттасу 
режимінде болады. Демек, интерактивті оқыту –
 
бұл, ең алдымен, сұхбаттасып оқыту, оның барысында 
оқытушы мен оқушының өзара әрекет етуі жүзеге асырылады.
 
Интерактивті  оқытудың  мәні  мынада,  оқу  процесі  іс  жүзінде  барлық  оқушы  таным  үрдісіне 
тартылатындай  болып  ұйымдастырылуы  тиіс,  олардың  осыған  байланысты  не  біледі,  нені  ойлайды 
түсінуге  және  рефлекстеуге  мүмкіндігі  болуы  тиіс.  Таным  процесінде  оқушылардың  біріккен  іс
-
әрекеті, 
әркім өзінің жеке
-
дара үлесін қосатын, оқу материалдарын меңгеруді білдіреді, білімдерін, идеяларын, іс
-
әрекет  тәсілдеріналмасу  жүргізіледі.  Және  де  бұл  мейірімділік  пен  өзара  бір
-
біріне  қолдау  көрсету 
аясында  болады,  ол  тек  қана  жаңа  білім  алуға  мүмкіндік  беріп  қоймайды,  таным  әрекетінің  өзін  де 
дамытады, оны қызметтестік пен кооперацияның әлде қайда жоғары нысандарына ауыстырады.
 
Интерактивті  әдістердің  мәндік  ерекшелігі,  сипаттамасы  –
 
бұл  субъектілердің  өзара 
әрекеттестігінің бір бағыттағы белсенділігінің жоғарылығы, қатысушылардың өзара әрекеттестігі, рухани 
бірігуі [1].
 
Елбасының  «Жаңа  әлемдегі  жаңа  Қазақстан»  атты  жолдауында:  «Біз  бүкіл  еліміз  бойынша 
әлемдік стандарттар
 
деңгейінде сапалы білім беру қызметін көрсетуге қол жеткізуіміз керек» –
 
деп атап 
көрсетілгендей  бүгінгі  күні  білім  беру  жүйесі  жаңа  педагогикалық  технологияға  негізделуін  және 
ақпараттық  құралдардың  кеңінен  қолданылуын  қажет  етеді.  Осылайша  оқу  –
 
тәрбие  үрдісінде  жаңа 
ақпараттық технологияларды пайдалану заман талабынан туындап отыр.
 
Ақпараттық қоғамның негізгі талабы –
 
оқушыларға ақпараттық білім негіздерін беру, логикалық –
 
құрылымдық  ойлау  қабілеттерін  дамыту,  ақпараттық  технологияны  өзіндік  даму  мен  оны  іске  асыру 
құралы  ретінде  пайдалану  дағдыларын  қалыптастырып,  ақпараттық  қоғамға  бейімдеу.  Олай  болса, 
ақпараттық  бірліктердің  білімге  айналуы  әлемнің  жүйелік  –
 
ақпараттық  бейнесін  оқушылардың 
шығармашылық  қабілеттері  мен  құндылық  бағдарларын  дамыту  арқылы  қалыптастыруды  көздейтін, 
адамның 
дүниетанымының 
құрамдас 
бөлігі 
болып 
табылатын 
интеллектуалды 
дамуды 
қалыптастырудың бір жолы.
 
Қазіргі  кезде  сабаққа  дайындалу  барысында  мұғалім  сабақ  мазмұны  оқушылар  үшін 
танымдылығы жағынан  қызықты әрі жаңаша өтуі  үшін өзінің бағалы  уақытын қажетті материалды іздеу 
мен  жүйелеуге  жұмсайды.  Ал  жекелеген  курс  бойынша  мәселелік  –
 
бағдарлы  оқу  бағдарламалары 
пакетінің  болуы  мұғалімге  «мұғалім  –
 
оқушы»  жүйесінде  ақпаратты  беруді,  өңдеуді  және  қайталауды 

«Проблемы и перспективы развития
 
науки в начале третьего тысячелетия в странах СНГ»
 
107 
 
 
жаңаша  ұйымдастыруына  мүмкіндік  береді.  Бірақ,  мұның  барлығы  жүзеге  асуы  үшін  мұғалім 
компьютерлік  оқыту  технологиясы  бойынша  білімдер  мен  іскерліктерді  игеруі  қажет.  Бұл  дайындық 
дифференциалдық  болуы  тиіс.  Себебі,  әрбір  пән  мұғалімдері  үшін  компьютерді  оқыту  үрдісінде 
пайдалану әр түрлі сипатқа ие.
 
Қазіргі таңда  компьютер  өмірдің барлық саласына кеңінен енуде. Білім берудің ақпараттандыру 
процесі пән мұғалімдеріне жаңа ақпараттық технологияны жан
-
жақты пайдалану саласына үлкен талап 
қояды.  Өз  іс
-
тәжірибемде  интерактивті  құрылғылардың  барлық  мүмкіндіктерін  пайдалана  отырып, 
оқушылардың  шығармашылық  даралығын  қалыптастыру  үшін  сабақта  төмендегі  іс
-
шаралардың 
қолданудың маңызының зор екенін байқадым.
 
1.  Оқушының  дайындық  деңгейін,  ынтасын  және  қабылдау  жылдамдығын  ескеру  арқылы  жаңа 
материалдарды  меңгеруге  байланысты  оқытуды  ұйымдастыру  және  оқыту  процесіне  интерактивті 
құрылғылардың мүмкіндіктерін пайдалану.
 
2.  Оқытудың  жаңа  әдістері  мен  формаларын  (проблемалық,  ұйымдастырушылық  іс
-
әрекетін 
компьютерлік ойындар және т.б.) сабақта жиі қолдану.
 
3. Проблемалық зерттеу, аналитикалық және модельдеу әдімтерін қолдану арқылы классикалық 
әдістерді жетілдіру.
 
4.  Жаңа  ақпараттық  технология  құралдыран  пайдалану  арқылы  оқу  процесінің  материалдық
-
техникалық базасын жетілдіру.
 
Компьютер  және  интерактивті  құралдар  арқылы  жасалып  жатқан  оқыту  процесі  оқушының 
жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырып,оларды жүйелік байланыстармен заңдылықтарды табуға итеріп, 
нәтижесінде  –өздерінің  кәсіби  потенциалдарының  қалыптасуына  жол  ашу  керек.  Бүгінге  таңдағы
 
ақпараттық қоғам аймағында, оқушылардың ойлау қабілетін қалыптастыратын және компьютерлік оқыту 
ісін  дамытатын  жалпы  заңдылықтардан  тарайтын  педагогикалық  технологияларды  ғана  тиімді  деп 
санауға болады.
 
Интерактивті құралдар оқыту формасын ұйымдастыруды түрлендіруге, дәстүрлі оқыту әдістеріне 
жаңа  элементтер  енгізуге  мүмкіншіліктер  жасайды.  Бұл  оқушылардың  пәнге  деген  қызығушылығын 
арттырады [2].
 
Интерактивті  тақта  –
 
бұл  компьютердің  қосымша  құрылғыларының  бірі  және  де  дәріс  берушіге 
немесе  баяндамашыға  екі  түрлі  құралдарды  біріктіретін:  ақпараттың  кескіні  мен  қарапайым  маркер 
тақтасын біріктіретін құрал.
 
ACTIVstudio  PE  программасы  арнайы  презентацияларды  өткізуге  және  оны  сабақ  барысында 
қолдануға негізделген программа. Бұл программа ACTIVboard және ACTIVpen қаламымен жұмыс жасау 
үшін 
жасақталған. 
ACTIVstudio 
программасының 
мүмкіндіктері 
өте 
көп. 
Атап 
айтқанда, 
презентацияларды  құруға,  өткізуге,  материалдарға  арнайы  эффектілер  қосуға,  негізгі  кезеңдерді 
көрсетуге,  көрсеткіштерді  қосуға,  қосымша  ақпараттарды  енгізуге  және  басқа  да  көптеген  мүмкіндіктері 
бар.
 
ACTIVstudio  бағдарламасын  іске  қосқаннан  кейін,  таза  ақ  бет  ашамыз  –
 
ол  флипчарт  деп 
аталады.
 
Флипчарт  –
 
бұл  бірнеше  қажетті  беттерден  тұратын  негізгі  жұмыс  аймағы.  Бұл  аймақта 
презентацияны  құруға  және
 
оны  көрсетуге  қажетті  құралдардың  барлығы  көрсетіледі.  Бірнеше 
флипчарттарды  бірден  ашып,  бір  флипчарттан  келесі  флипчартқа,  объектілерге  сілтемелер  қоюға 
немесе  объектілерді  бір  мезетте  келесі  бетке  көшіруге  болады.  Флипчартты  басу  құрылғысынан 
шығаруға немесе әр түрлі форматтарда экспорттауға болады.
 
Жаңа флипчарт құру.
 
Жаңа  флипчарт  құру  үшін,  Меню  –
 
Флипчарт  –
 
Құру
 
командасын  орындау  керек.  Содан  кейін 
параметрлер менюінің тізімінен өлшемі таңдалады.
 
Экран өлшемі.  ACTIVstudio алдыңғы экранның  көлеміндегідей жаңа флипчарт құрады. Мысалы: 
компьютерде 640х480 пиксел орнықтырылған болса, онда флипчарттың көлемінің ені –
 
640, ал биіктігі –
 
480 пиксел болады. Бұл өте ыңғайлы және экранның көлемін білуге мүмкіндік береді.
 
800х600. Стандартты флипчарттың көлемінің ені –
 
800, ал биіктігі –
 
600 пиксел болады.
 
1024х760. Стандартты флипчарттың көлемінің ені –
 
1024, ал биіктігі –
 
760 пиксел болады.
 
Баптау... Сұхбат терезесінің көмегімен флипчарт бетінің көлемін құруға мүмкіндік береді
 
Флипчартты жабу.
 
Тақырыптың  оң  жақ  шетіндегі 
 
«Жабу»  батырмасын  басу  керек.  Флипчарттағы  кез  келген 
өзгерістер сақталмаған болса, онда сақтауға сұраныс шығады.
 
Сақталған флипчартты ашу.

жүктеу/скачать 4,5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: