«Вітчизнянанаука: сучаснийстан,актуальніпроблемитаперспективирозвитку»

284 

«Проблеми та перспективи розвитку науки на початку третього тисячоліття у країнах Європи та Азії»

 

 

 

 

 

5. 

Эриксон Э. Историко

-

психоаналитическое исследование

 (Young Man Luther. A Study in Psychoanalysis and History) 

(1958) 

 

Ғылыми жетекші:

 

п.ғ.д., профессор Сарыбекова Жанат Туленовна.

 

 

 

Ж.Е. Ембергенов, А.Б. Мурзалиева

 

(Жезказган, Казахстан)

 

 

КӘСІБИ БІЛІМ БЕРУ ПСИХОЛОГИЯСЫ

 

 

Педагогикалық  психология  кәсіби  білім  беру  саласы  бола  отырып,  кәсіби  білім  беру  жүйесінде  оқыту  мен 

тәрбиелеудің психологиялық механизмдерін зерттейді. Кәсіби білім беруді дайындау үдерісін зерттеу үшін мамандық 

түсінігін қарастыру керек. «Мамандық» термині –

 

белгілі дайындықты қажет ететін және адам тіршілігін материалды 

қамтамасыз етудің қайнар көзі ретінде қарастырылатын қызмет түрі деп түсініледі. Мамандық белгілі адамға тән білім, 

іскерлік және дағдылар жүйесі ретінде сипатталады. «Кәсіптік білім»

 

кәсіби

-

техникалық орта және жоғары білім беру 

мекемелерінде алынған арнайы білім болып табылады. Сонымен, кәсіптік білім беру бастауыш, орта және жоғары 

оқу  орындарында  мамандар  дайындайды,  сондай

-

ақ,  білім  беру  жүйесін  құрастыратын  курстық  дайындау  және 

жоғары оқу орнынан кейінгі білімін жетілдіру үдерісін жүргізеді.

 

Кәсіптік білім беруді ұйымдастыру белгілі ұстанымдарға бағынуы керек:

 

 

–

 

кәсіптік білімнің арнайы білім берудің әлемдік заманауи тенден

-

циядарына сәйкес болуы;

 

 

–

 

кәсіптік  білімді  фундаментализациялау  білім  алудың  психологиялық  үдерістерімен,  әлемдік  бейненің 

қалыптасуымен, жүйелік білім алу мәселелерін қоюмен байланыстарды қажет етеді;

 

 

–

 

кәсіптік  білімді  дараландыру  ұстанымы  әртүрлі  мамандық  өкілдеріне  қажетті  кәсіби  өте  маңызды 

қасиеттерді қалыптастыру проблемаларын зерттеуді талап етеді;

 

Осы ұстанымдарға сүйене отырып, кәсіптік білім психологиясының пәндік аймағына кіретіндер:

 

 

–

 

кәсіптік білім жүйесіндегі жеке тұлғалардың жасына байланысты және дербестік ерекшеліктерін зерттеу;

 

 

–

 

адамды өміріндегі қызмет жолында кәсіби іс

-

әрекет субъектісі ретінде зерттеу;

 

 

–

 

кәсіби оқыту және тәрбиелеудің психологиялық негіздерін зерттеу;

 

 

–

 

кәсіби іс

-

әрекеттің психологиялық аспектілерін зерттеу [1].

 

Кәсіби  оқыту  және  тәрбиелеу  үдерістерінің  құрылымын,  қасиеттерін  және  заңдылықтарын  зерттейтін 

болғандықтан,  кәсіби  білім  беру  психологиясы  психологиялық  ғылымның  барлық  саласында  жүргізілетін  әдістерді 

қолданады:  бақылау,  эксперимент,  әңгімелесу,  анкеталау,  іс

-

әрекет  нәтижелерін  зерттеу.  Адамның  еңбек  іс

-

әрекеттерін  зерттеу  бағытында  профессиография,  бейнелеу

-

техникалық  және  адамның  еңбек  іс

-

әрекеттерін 

психофизиологиялық  сипаттау  әдістері  кеңінен  қолданылады.  Бұл  әдіс  кәсіби  іс

-

әрекет  және  оны  жан

-

жақты 

ұйымдастыру  туралы  деректерді  жинау,  сипаттау,  талдау,  жүйелеуге  бағдарланған.  Профессиографиялау 

нәтижесінде  нақты  еңбек  үдерісі  және  оны  ұйымдастыру  жөнінде  профессиограммалар  немесе  мәліметтер 

(техникалық,  санитарлы

-

гигиеналық,  технологиялық,  психология  –

 

лық,  психофизиологиялық),  сонымен  қатар, 

мамандық  психограммасы  құрастырылады.  Психограммалар  нақты  еңбек  іс

-

әрекеттерді  психологиялық  талдау 

негізінде  құрастырылған  мамандық  «портреті»,  оның  құрамына  кәсіби  маңызды  қасиеттер  (КМҚ)  және  нақты  іс

-

әрекетпен  маңыздалатын  және  оның  орындалуын  қамтамасыз  ететін  психологиялық  және  психофизиологиялық 

құрамдастары кіреді [2].

 

Профессиография  мен  кәсіптік  білім  психологиясы  әдістерінің  маңыздылығы  оның  жеке  тұлғаның  кәсіби 

маңызды  қасиеттерін  қалыптастырудың  мазмұны  мен  әдістерін  модельдеуге,  әртүрлі  мамандықтар  арқылы 

белгіленген және сол ғылымға сүйене отырып, олардың даму үдерісін құруға мүмкіндік беретіндігінде.

 

Кәсіби  білім  берудің  жетістігін  анықтайтын  маңызды  психологиялық  сәт  –

 

таңдаған  мамандықты  игеруге 

өзгеше «дайындықтың» (эмоционалдық, мотивациялық) болуы.

 

Адамның  ішкі  ресурстарын  талдау  нәтижесінде  және  оларды  мамандықтың  талаптарына  сәйкестендіру 

жолымен  жүргізілетін  мамандық  таңдау  адамның  қоғамда  өзін  танытуының  негізі  және  өмірдегі  ең  басты  шешімі 

болады.  Мамандық  таңдау  психологиялық  тұрғыдан  екі  аспектілі  құбылыс  болып  табылады:  бір  жағынан  –

 

кім 

таңдайды (таңдау субъектісі), екінші жағынан –

 

нені таңдайды (таңдау объектісі).

 

Көптеген  сипаттамаларды  игере  отырып,  таңдау  субъектісі  де,  объектісі  де  мамандық  таңдаудың  әртүрлі 

мағыналылығын  анықтайды.  Мамандық  таңдау  –

 

бірсәттілік  әрекет  емес,  ол  бірқатар  кезеңдерден  тұратын, 

ұзақтылығы сыртқы жағдайларға және мамандық таңдау субъектісінің дербестік ерекшеліктеріне байланысты.

 

Кәсіби  таңдауын  өзі  шешуге  ынталану  жоғары  мектеп  жасынан  басталады,  бірақ  оның

 

алдында  әртүрлі 

кезеңдер өтеді:

 

 

–

 

бірінші мамандық таңдау кезеңі, әлемдегі мамандықтар туралы түсініктері толық қалыптаспаған, таңдалған 

мамандыққа қажетті ішкі ресурстар туралы тек ситуациялық бейнелері бар, кәсіби пиғылы әлі тұрақсыз, мамандықтың 

мазмұны,  ол  жұмыстың  жағдайлары  туралы  мәселе қойылмаған  төменгі мектеп  жасындағы  балаларға  тән.  Кейбір 

кезде бұл кезеңде жасөспірімдер де қалады;

 

 

–

 

кәсібилік  өзіндік  таңдау  (жоғары  мектеп  жасы).  Бұл  кезеңде  кәсіби  пиғылдар  және  еңбектің  әртүрлі 

салаларында алғашқы бағдарлар пайда болады және қалыптасады;

 

 

–

 

таңдалған мамандықты игеру үшін кәсіби оқыту мектепте орта білім алғаннан кейін жүргізіледі;

 

 

–

 

кәсіби бейімделу іс

-

әрекеттің дербестік стилінің қалыптасуымен және өндірістік пен әлеуметтік қатынастар 

жүйесіне кіруімен сипатталады;

 

 

–

 

еңбекте  өзін  көрсете  білу  (жартылай  немесе  толық)  кәсіби  еңбегіне  байланысты  өзі  күткен  үміттерінің 

орындалуына немесе орындалмауына байланысты.

 

Кәсібилік  өзіндік  таңдау  жеке  тұлғаның  барлық  кәсіби  қызмет  кезеңін  қамтитын  үдеріс  ретінде 

қарастырылады: кәсіби пиғылдың пайда болуынан бастап еңбек іс

-

әрекеттерінен шыққанға дейін созылады.

 

Ол адамның барлық өмірлік жолында бірге өтеді. Бұл құбылыстың ең жоғарғы шыңы, өмірдегі өзгерісті кезеңі 

–

 

мамандық таңдау сәті болып табылады.

 

«Проблеми та перспективи розвитку науки на початку третього тисячоліття у країнах Європи та Азії»

 

 

285 

 

 

 

Көбінесе мектеп бітіру кезеңіне сәйкес келеді және кәсіби өзіндік анықтаудың алдыңғы кезеңдерімен тығыз 

байланысты.

 

Кәсіби даму теориясы.

 

Барлық кәсіби даму теориясы, тәжірибе көрсеткендей, өзінің мақсаты ретінде аталған 

мәселелерді  алдын  ала  анықтауды  көздейді:  кәсіби  таңдаудың  бағыты,  мансапқа  жету  жоспарын  құру,  кәсіби 

жетістістіктің  шынайылығы,  жұмыстағы  кәсіби  мінез

-

құлықтың  ерекшеліктері,  кәсіби  еңбектен  қанағат  алуы,  жеке 

тұлғаның білім алу әрекетінің нәтижелілігі, жұмыс орнының, мамандықтың тұрақтылығы немесе ауыстырылуы.

 

Психодинамикалық  бағыттың  теориялық  негізі  адамның  ерте  балалық  шақтағы  тәжірибесінің  барлық  өмір 

бойындағы тағдырын анықтайтын әсерін мойындай келе, кәсіби таңдау детерминациясы мәселелерін шешуге және 

жеке тұлғаның мамандығынан қанағат алуына көңіл бөлген.

 

Кәсіби таңдау және адамның кәсібилік мінез

-

құлқы бірқатар факторлардың салдары ретінде түсіндіріледі:

 

1) ерте балалық шақта қалыптасқан талаптардың құрылымымен;

 

2) ерте балалық сексуалдық тәжірибесімен;

 

 

3)  адамның  негізгі  құштарлық  энергиясын  қоғамдық  пайдалы  жылжыту  және  негізгі  қажеттіліктердің 

фрустрациясы себебінен болатын аурулардан қорғау үдерісі ретіндегі сублимациямен;

 

4) маскулиндік кешеннің көрінуімен, «ана болуды көре алмаушылық», жарамсыздық кешені.

 

Өздерін  догматикалық  Ата

-

аналар  ретінде  ұстайтын  жеке  тұлғалар  –

 

қауырт  жұмыс  жасайтын  және 

міндеттілік  сезімі  бар  адам,  басқаларды  сөгетін,  сынайтын  және  олармен  амал

-

айла  жасайтын  адамдар,  көбінесе 

басқа адамға үстемдік жүргізетін мамандықтарды таңдайды (әскерилер, саясаткерлер, компания президенттері, дін 

басшылары).

 

Өзін әрқашан Ересек көрсететін жеке тұлға әділ, алаламайтын, фактілер мен логикаға нақты көңіл бөлетін 

адам, ақпаратты алдыңғы деректерге сәйкес өңдеуге және жіктеуге тырысады. Ондай тұлғалар абстрактылы ойлау

 

бағаланатын,  адаммен  жұмыс  істемейтін  мамандықты  таңдайды  (экономика,  есептеуші  техника,  химия,  физика, 

математика).

 

Батыс  мәдениетінде  жеке  тұлғаның  6  типі  көрсетіледі:  реалистік,  зерттеушілік,  артистік,  әлеуметтік, 

кәсіпкерлік, конвенционалдық. Әрбір тип –

 

көптүрлі мәдениет пен тұлғалық фарторлар (ата

-

аналар, әлеуметтік топ, 

физикалық орта, тұқым қуалаушылық) арасындағы өзара әрекеттердің нәтижесі. Әрбір тип өзін белгілі адамдармен, 

объектілермен  қорғауға  тырысады,  белгілі  проблемаларды  шешуге  мақсат  қояды,  яғни,  өзінің  типіне  сәйкес  орта 

құрады.

 

Эли Гинзберг өзінің теориясында, мамандық таңдау  –

 

дамушы үдеріс, барлығы бір сәтте жүзеге аспайды, 

ұзақ кезең барысында ғана жүзеге асады

 

деген фактіге ерекше көңіл аударды. Бұл үдеріс өзіне «аралық шешімдер» 

сериясын енгізеді, олардың жиынтығы қорытынды шешімге әкеледі. Әрбір аралық шешім өте маңызды, себебі ол әрі 

қарай таңдау еркін және жаңа мақсаттарға жету мүмкіндігін шектейді.

 

Гинзберг кәсіби таңдау үдерісін үш сатыға бөледі:

 

1) Фантазия сатысы баланың 11 жасына дейін созылады. Бұл сатыда балалар кім болғысы келетінін, нақты 

қажеттілікке, қабілеттеріне, дайындықтарына, мүмкіншіліктеріне қарамастан, сол мамандық бойынша жұмыс табуды 

немесе басқа реалистік түсініктерді елестетеді;

 

2) гипотетикалық саты 11

-

ден 17 жасқа дейін созылады және 4 кезеңге бөлінеді. Қызығушылық кезеңі, 11 –

 

12 жас, балалар өздерінің бейімділіктерін және мүдделерін жетекшілікке ала отырып, таңдауларын жасайды. Екінші 

кезең,  13  –

 

14  жас,  жасөспірімдер,  таңдап  алынған  мамандыққа  қойылатын  талаптарды  толығырақ  біледі,  оның 

әкелетін  материалдық  игіліктері,  сонымен  қатар,  оқу  және  дайындық  әдістері,  сол  мамандықтың  талабына 

байланысты қолданылатын өздерінің қабілеттері туралы ойлай бастайды.

 

Үшінші  –

 

бағалау  кезеңі

,  15

–16  жас,  жастар  әртүрлі  мамандықтарды  өздерінің  жеке  мүдделері  мен 

құндылықтарына  «өлшеуге»,  сол  мамандыққа  қойылатын  кәсіби  талаптарды  өздерінің  құндылық  бағдарлары  мен 

нақты мүмкіншіліктеріне сәйкестендіруге тырысады.

 

Соңғы,  төртінше  кезең  –

 

өтпелі  (17  жас  шамасында),  бұл  кезде  кәсіби  таңдау  барысында,  мектеп, 

жолдастары, ата

-

аналары, коллегалары және басқа да жағдаяттардың қысымымен орта білім беру мекемелерін бітіру 

уақытында гипотетикалық тұрғыдан реалистік тұрғыға өту жүреді;

 

3) реалистік саты (17 жастан жоғары) жасөспірімдердің соңғы шешім қабылдауға –

 

мамандық таңдап алуға 

ынтасымен сипатталады. Бұл саты терең білім мен түсінік алуға белсенді күш жұмсалатын зерттеушілік кезеңге (17

-

18  жас)  бөлінеді;  кристаллизация  кезеңі  (19

-

21  жас  аралығында),  таңдау  диапазоны  қомақты  тарылатын  және 

болашақ  қызметінің  негізгі  бағыты  анықталатын  уақыты;  мамандандырылу  кезеңі,  таңдалған  жалпы  мамандық, 

мысалы,  физика  мамандығы,  нақты  мамандандырылған  бөлімшелерді  таңдаумен  дәлірек  анықталады  (узкая 

специализация) [3].

 

Мамандық таңдауға кім әсер ететінін зерттей отырып, бірнеше факторларды қарастыру керек:

 

1 

–

 

ата

-

ананың әсері етуі, олар әртүрлі әдістермен өздерінің әсерін тигізеді: ата

-

аналарының мамандықтарын 

тікелей мұрагерлікпен алу, от басылық бизнесті жалғастыру; ата

-

аналары өздерінің мамандықтарына үйрету арқылы 

әсер  ету;  балалардың  мамандық  таңдауына  ата

-

аналардың  іс

-

әрекет  түрлерін,  белгілі  мамандықтарды  қалай 

бағалайтыны да әсер етеді.

 

2 

–

 

жолдастарының  және  мұғалімдердің  әсері.

 

Сұрастырылғандардың  39%

-

і  жоғары  сыныптарда  кәсіби 

таңдауға мұғалімдердің әсерін атайды. Дегенмен, ата

-

аналардың әсері мұғалімдерден әлдеқайда артығырақ.

 

3 

–

 

жыныстық рөл стеоретипы. Жастардың мамандық таңдауына қоғамда қалыптасқан, қандай жұмысты ер 

адамдар, ал қайсысын әйел адамдар орындауы керек деген көзқараста әсер етеді.

 

4 

–

 

ақыл

-

ой  қабілетінің  деңгейіні.  Мамандық  таңдаудың  маңызды  факторы  жас  адамның  шешім  қабыдау 

мүмкіншілігін  анықтайтын  ақыл

-

ой  қабілеті,  оның  интеллектісінің  деңгейі.  Әртүрлі  мамандық  арнайы  қабілеттерді 

талап  етеді.  Белгілі  қабілеттердің  болуы  таңдап  алынған  қызмет  аймағында  тез  жетістікке  жетудің  анықтаушы 

факторы болуы мүмкін, арнайы оқу және қажетті тәжірибе алғаннан кейін жақсы нәтиже алуға мүмкіндік береді.

 

5 

–

 

адам мүдделерінің құрылымы.

 

Зерттеулер көрсеткендей, өздерінің орындайтын жұмысына неғұрлым көп 

адам ынталы болса, олардың еңбектерінң нәтижесі де әлдеқайда жақсы болады. Кәсіби қызығушылық пен бейімділікті 

дұрыс анықтау кәсіби қанағаттанушылықты болжаудың маңызды факторы болып табылады.

 

Мамандықтың  адекватты  еместігінің  себептері,  өзінің  кәсіби  бейімділігін  кәсіпқойлықпен  орындай  алмауы 

немесе болашақ кәсіби қызметінің мазмұнын адекватты түсінбегендігімен байланысты сыртқы (әлеуметтік) факторлар 

болуы мүмкін. Студенттердің кәсіби мүдделерін зерттеу нәтижелері, олардың 70%

-

ның кәсіби мүдделерінің басым 

көпшілігі таңдап алынған және игеріліп жатқан мамандықтар саласына жатпайтынын көрсетті.

 

286 

«Проблеми та перспективи розвитку науки на початку третього тисячоліття у країнах Європи та Азії»

 

 

 

 

 

Әрине, ол жағдаят тек кәсіптік оқу деңгейіне ғана емес, сонымен қатар, кәсіби іс

-

әрекеттерінің нәтижелілігіне 

де кері әсерін тигізеді.

 

 

Әдебиеттер:

 

1. 

Никитина Н.Н., Кислинская Н.В., М.Н., Введение в педагогическую деятельность. –

 

М., 2004

 

2. 

Рувинский Л.И., Мамандыққа кіріспе. –

 

А., 1991

 

3. 

Абрамова Г.С. Практическая психология. –

 

М., 2001

 

 

 

Т.С. Казангапова, А.Т. Жумагулова

 

(

Тараз, Казахстан)

 

ИНКЛЮЗИВТІ БІЛІМ БЕРУДІҢ МАЗМҰНЫ МЕН ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ТҮЗЕТУ ЖОЛДАРЫН ЖҮЗЕГЕ 

АСЫРУ

 

 

Бүгінгі  таңда  мемлекет  тарапынан  аса  назарға  алынған  инклюзивті  білім  беруді  қолдау  және  оны  жүзеге 

асыру бағытында мектепке дейінгі және жалпы білім беретін мектептерде белгілі себептермен ақыл –

 

ой дамуында 

ауытқуы бар немесе психикалық дамуы тежелген балалар тәрбиеленіп білім алуда.

 

Қазақстан Республикасының Заңнамасымен білім беру саласының негізін қалаушы халықаралық құжаттарға 

сәйкес,  мүмкіндігі  шектеулі  тұлғалар  үшін  білім  алуына

 

тең  құқықтар  қағидасы  қарастырылуда.  Себебі  мүмкіндігі 

шектеулі балалардың да өмір сүруі мен білім алу құқығы тең дәрежеде жүргізілу қажет.

 

Қоғамда да, қазіргі кезде әр 

баланы  жеке  тұлға  ретінде  қарап,  саналы  тәрбие  сапалы  білім  беру  өмір  талабы  болып  отырғандықтан,  әрбір 

мүмкіндігі шектеулі баланың даму деңгейі мен жас ерекшелігі ескеріліп білім мен тәрбие қатар берілуде. Әр баланың 

дамуы мен білім алуындың өз ерекшеліктері мен әр баланың эмоционалдық және психикалық таным процестерінің 

де даму деңгейі әртүрлі.

 

Жалпы  Инклюзив

 

–

 

Инклюзия

 

сөзі  латын  тілінен  аударғанда  «өзімді  қосқанда»  немесе  «кіріктіру»  ал, 

ағылшын тілінен аударғанда «араластырамын» деген мағынаны білдіреді

. 

Инклюзивті білім

 

берудің мақсаты:

 

мүмкіндігі шектеулі балалардың жалпы білім беру мектептерінде білім 

алуына жағдай жасай отырып, олардың дамуына саналы әрекет ұсына отырып, қол ұшын созу.

 

Даму мүмкіндігі шектеулі балаларды

 

қалыпты балалармен бірге

 

білім беру. Адамның жынысына, дініне, шығу 

тегіне  қарамастан  тең  құқылы  жеке  тұлға  ретінде

 

білім  беру  жүйесі  болып  табылады.  Инклюзивті  білім  беру  –

 

мүмкіндігі  шектеулі  балаларды  оқытып

-

үйретудің  және  әлеуметтік  тұрғыдаг  өзіне

-

өзі  қызмет  етуге  үйретудің  бір 

формасы.  Бұл  арнаулы  білім  беу  жүйесінде  дәстүрлі  түрде  қалыптасып,  мемлекет  тарапынан  және  әлеуметтік 

тұрғыдан дамып келе жатыр. Жалпы білім беретін мектепте мүмкіндігі шектеулі оқушыларды бірлесіп (интеграциялы 

түрде)  оқуын  ұйымдастыру  боп  табылады.  Қазақстан  Республикасының  11.07.2002  жылғы  «Кемтар  балаларға 

әлеуметтік

-

медициналық

-

педагогикалық

-

психологиялық  түзеу  арқылы  қолдау  туралы»  №  343  заңы  бойынша  ТДО 

сыныптары үйден оқыту, үйден әлеуметтік көмек көрсету, көмекші бағдарлама, арнайы (ПДТ) бағдарлама бойынша 

куәлік беру ережелерін және мүмкіндігі шектеулі балаларды қорғау, қамқорлау, диагнозын анықтау, емдеу, оңалту, 

тәрбиелеу, оқыту, қатарға қосу мәселелері бойынша жаңадан шыққан заң, қаулы, ереже тәртіптері де қаралған.

 

Инклюзивті

 

оқыту

 

–

 

негізгі

 

принцептері:

 

1.  Инклюзивті  білім  беру  –

 

мектепке  дейінгі  және  жалпы  білім  беру  орталықтарында  мүмкіндігі  шектеулі 

балаларды дені сау балалармен бірге оқытып тәрбиелеу;

 

2. Әрбір баланың өзіндік сезінуі мен ойлауға деген қабілетін арту;

 

3. Инклюзияның білім берудегі негізгі аспектісі –

 

барлық адамдарға тең қарым –

 

қатынас;

 

4. Балалар арасында дискриминацияны болдырмау;

 

5. Арнайы білім беруді қажет ететін балаларға арнайы жағдай жасау.

 

Инклюзивті  бағыт  кемтар  балаларды  оқуда  жетістікке  жетуге  ықпал  етіп,  жақсы  өмір  сүру  мүмкіншілігін 

қалыптастырады.

 

2015  жылға  инклюзивтік  білім  берумен  мүмкіндігі  шектеулі  балалардың  25  пайызын  қамту  көзделсе, 

инклюзивтік білім беруге жағдай жасаған мектеп үлесі 30%

-

ға жету керек. Бұл мүмкіндігі шектеулі балалардың жалпы 

білім беретін мектепке дені сау балалармен қатар білім алуына жағдай жасауды қамтиды.

 

Инкзюзивті

 

білім беруде психологиялық коррекция жұмыстарынан нүтілетін нәтиже:

 

 

–

 

психофизиолгиялық мүмкіндігі дамиды;

 

 

–

  

оқудағы негізігі қиындықтары жойылады;

 

 

–

 

Әлеуметтік

-

адамгершілік қасиеттері дамиды, жағымды мінез

-

құлық қалыптасады;

 

Психологиялық  диагоностикада  таным  процестерін,  қарым

-

қатынас  деңгейінің  диогностикасы,  ынта  –

 

қабілетін зерттеу және анықтау, мінез

-

құлық ерекшеліктерін зерттеу жұмыстары жүргізіледі.

 

Психологиялық дамыту және түзету жұмысында таным процестерін дамыту және түзету, мотивациялық және 

эмоциялық аясын дамыту және түзету, қарым

-

қатынас аясын түзету және дамыту бағытындағы жұмыстар жүгізіледі.

 

Психологиялық кеңес беру бағытында баланың дамуындағы ата

-

ананың көмегі, дау

-

жанжал жағдайындағы 

мінез

-

құлқы  және  оны  басу  әдісі,  баламен  жағымды

 

қарым

-

қатынасқа  жету  жолы  туралы  ата

-

аналарға  кеңес, 

жадынамалар беріледі.

 

Дамыған  заманында  елдің  қуаттылығын,  бәсекеге  қабілеттілігін  анықтайтын  басты  фактор  –

 

адамзат 

капиталы  болып  табылады.  Адамзат  капиталын  жалпы  халыққа,  қоғамға,  мемлекетке  пайдалы,  сапалы  қызмет 

көрсететіндей қалыптастыра алмасақ –

 

іргетастың дұрыс құйылмағаны. Осы тұрғыда қоғам мен мемлекеттің көздеген 

мақсатына жетуі үшін, өркендеген ел, гүлденген жер болуы үшін әрбір мамандық иесі, соның ішінде психологтар мен 

әлеуметтік педагогтардың міндеті адамзаттың мінез

-

құлқын

 

қадағалап, қызмет жасау болып табылады.

 

Жоғарыда атап өткендей мүмкіндігі шектеулі балаларды түзете

-

дамыта оқытудың негізіг жүйесі инклюзивті 

білім берудің практикалық адымы неғұрлым ерте ғылыми теориямен өзіндік үндестігін тапса, онда еліміздегі мүмкіндігі 

шектеулі тұлғаларға деген оң көзқарас оңалар еді. Сондай

-

ақ, инклюзивті білім берудің инновациялық жолдарын оның 

ішінде  компютерлік  технология,  интерактивті  тақта  сияқты  білім  беруге  қажетті  жаңа  ақпараттық  технологиямен 

қаматамсыз етілсе, келешекте мүмкіндігі шектеулі балаларға білім беру жүйесінде ешқандай кедергілер болмақ емес.

 

жүктеу/скачать 8,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: