Реляциялық мәліметтер базасы деп – барлық мәліметтері қолданушыларға мүмкіндік берілген базалар, кестелер қатынасы түрінде ұйымдастырылған, ал барлық мәліметтерге қойылған операциялар кестелік қатынастар операцияларына негізделеді.
Қатынастар көптеген элементтер ретінде келеді, бұл элементтер кортеж деп аталады.
Кесте – реляциялық мәліметтер базасының фундаменталды обьектісі болып табылады. Кестеге екі компонент тән: кестенің құрылымы және кестедегі мәліметтер. Кестедегі мәліметтер кестені құруда ерекшеленеді. Кесте құрылымы кез-келген мәліметті кестеге енгізу алдында жобалануы және құрылуы керек.
Мәліметтер физикалық реляциялық базаларды орналастыру сыртқы тасығыштарда жай файлдар көмегімен жүзеге асады.
Реляциялық деректер моделінің артықшылығы ЭВМ-ғы жай, түсінікті және ыңғайлы физикалық жүзеге асырушылық болып табылады. Сол себепті жай және түсініктілік қолданушылар арсында кең қолданыс тапты.
Реляциялық деректер моделінің негізгі кемшіліктері келесідей: стандартты құралдардың жоқтығы, жолдардың атауы және иерархиялық және желілік байланыстарды суреттеу күрделілігі.
Реляциялық СУБД ПЭВМ-ға мысал ретінде: dBaseIII Plus, dBaseIV (Ashton-Tate), FoxBase (Fox Software), Paradox (Borland), Visual FoxPro, Access (Microsoft), Oracle (Oracle) және т.б.
Реляциялық СУБД-ның соңғы версиялары обьектілік – бағдарламалық жүйелердің кейбір қасиеттері еңгізілген мынадай СУБД обьектілік реляция деп атайды. Мұндай жүйенің мысалы ретінде Oracle 8x өнімі деп санауға болады. Жүйенің елесі версиялары Oracle 7x дейін таза реляциялық деп саналады.
2.2 Постреляциялық деректер моделі. Постреляциялық деректер моделі өзін кеңейтілген реляциялық модель ретінде көрсетеді. Бұл модель көп белгілі жолдардв енгізеді, олар белгіден кейінгі жолдардан тұрады. Белгілердің терімі көптік белгілік жолдарды дербестік кесте деп саналады. Ол негізгі кестеге енгізілген. Онда тапсырылған жапсырма және көрсетілген реляциялық (А), және постреляциялық (Б) модельдердегі ақпарат.
А Б
Жапсырма номері
Сатып алушы
0373
8723
8374
8232
7364
8723
Жапсырма номері
Тауардың аты
саны
0373
Тетради
300
1373
Ручки
200
8374
Карандаши
100
8374
Скрепки
1000
8374
Папки
200
7364
Блокноты
250
Жапсырма номері
Сатып алушы
Тауардың аты
Саны
0373
8723
Тетради
300
Ручки
200
8374
8232
Карандаши
100
Скрепки
1000
Папки
200
7364
8723
Блокноты
250
Суреттен көргендей реляциялық модель (А) екі кесте жапсырма номері жолдарында байланысты. Постреляция моделінде мәліметтер аса тиімді сақталады. Өңдеу кезінде 2 кестедегі мәліметтерді біріктіру керек емес.
Постреляциялық модельдің артықшылығы: мәліметтер реляциялық байланысқан кестелердің жиынтығы бір реляциядан кейінгі кесиеден көруге болады. Бұл ақпаратты көрсету көрнектілігін және оны өңдеу тиімділігін көрсетуді қамтамасыз етеді.