Юрген Хабермастың коммуникативті әрекет қоғамы
жүктеу/скачать 16,08 Kb.
|
Боранбаев А Эссе
|
Эссе Юрген Хабермастың коммуникативті әрекет қоғамы. Коммуникативті әрекет теориясы-1981 жылы шыққан неміс философы және әлеуметтанушысы Юрген Хабермастың кітабы болып табылады. Жұмыста әлеуметтік шындықты, интегративті түсінуге бағытталған теориялар ұсынылған. Бұл теорияға сәйкесінше, коммуникативті модель рационалдылықтың классикалық тұжырымдамасын қайта қарауға және жаңартуға, сондай-ақ әлеуметтік құрылымды сыни бағалаудың ауқымын анықтауға бағытталған. Шығарма, автордың идеясына сәйкес, кең ауқымды әлеуметтік теорияның негізі болуы керек еді. Бірақта, Хабермас кейінгі жұмыстарында да белсенділік танытып, теорияны кеңінен дамытып, өрбіте түсті. Хабермас өз зерттеулерін келесі негізгі бағыттар бойынша жүргізді: М. Хоркгеймер және Т. Адорно теорияларынан өзгеше қоғамның жаңа сыни теориясының ұсынысы; "өмір әлемін игеру" тұжырымдамасы, жүйе ұғымы және оның тарихи перспективада жеке адаммен сондай-ақ өмір әлемімен байланысы талданады; герменевтика, тілдің әртүрлі теориялары арқылы коммуникативті рационалдылық тұжырымдамасын жасау; әлеуметтік әрекет теориясын әзірлеу, атап айтқанда — коммуникативті; өмір әлемі мен жүйе ұғымдары арқылы қазіргі әлемнің ең маңызды тенденцияларын, дағдарыстарын талдау. "Коммуникативті әрекет теориясында" туындаған негізгі мәселелердің бірі-тіл мәселесі. Бұл коммуникацияның диалогтық формасына байланысты, ол тілге ерекше назар аударуды қажет етеді, оның сыртында коммуникативті әрекеттің ерекшелігін тиісті дәрежеде зерттеу мүмкін емес. Әлеуметтанушы қарым-қатынастың өзін қабылдайды, оның барысында тілдік өрнектердің мағыналары тіл арқылы жүзеге асатын интеракция ретінде анықталады. Зерттеудің тағы бір маңызды проблемасы-дискурс мәселесі, өйткені ол сөйлеу тұжырымдарының әлеуметтік кондиционерін талдауға негізделген. Дискурс сондай-ақ, интеракция Юрген Хабермасқа тілдік консенсусқа, коммуникация субъектілері арасындағы келісімге қол жеткізуге, яғни мүдделер арасындағы тепе-теңдікті орнатуға және коммуникация субъектілерінің іс-әрекеттеріндегі мүмкіндіктерді симметриялы бөлуге бағытталған коммуникативті әрекет түрі ретінде ұсынылады. Қорыта айтар болсақ Ю. Хабермастың коммуникативті әрекет қоғамы өзара түсіністікті қамтамассыз ете алатын негіздерді іздеу интеграциясы. Бұл жұмыста коммуникативті әрекет қоғамды құрудағы қадамдарының логикасы мен реттілігін байқаймыз. Сонымен қатар болжау, басқару, түсіндіру және түсіну сияқты танымдық қызығушылықтардың әрекеттерін де түсінуге болады. жүктеу/скачать 16,08 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|