Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган

30
Дандай ЫСЕЩ ¥ЛЫ
жок»51 - деп бастап, н еп зп ойды айтып салады. Абайдьщ «сез1 аз, магынасы кеп, терец. 
Бурын еспмеген адамга шапшац окып шьщсац, азына тусшщ, кебшщ магынасына жете алмай 
каласьщ. Кей сездерш ойлап дагдыланган адамдар болмаса, 6ipey баяндап уктырганда гана 
бшедь Сондыктан Абай сездер1 жалпы адамньщ тусшуше ауыр екеш рас. 
BipaK 
ол ауырлык 
Абайдьщ айта алмаганынан болган кемшшк емес, окушьшардьщ тусш ерлк дэрежеге жете 
алмаганынан болатын кемшшк... айып жазушыда емес, окушыда. Не нэрсе жайынан жазса да 
Абай Ty6ipiH, тамырын 
iniKi 
сырын касиетш б ш п жазган соц, сезшщ 6gpi де халыкка т!релш, 
окушылардыц бзрше сын болып, емтихан болып табылады. Окушы сезд1, сез окушыларды 
да сынайды» - деп, Абайдьщ улылыгын, поэзиясыньщ куд!ретш кад^р-касиетш аша туседк 
Абайдьщ eMip жолымен, шыгармашыльщ мектеб1мен, акындык ортасымен таныстыра келш, 
«Абай сездер1 дунияда калганы - казакка зор бак» - санайды.
«Сез жазатын адам эр! жазушы, эр! сыншы боларга керек. Сезд!ц шырайлы, ажарлы 
болуына сыншылык керек; магыналы, мацызды болуына б ш м керек. Абайда осы yuieyi де 
бар. Булардыц устше, Абай кесем, ynri шыгарып, енеге жайгыш болган» - деген жолдардан 
Абайдьщ сез енерш касиет тутып, оган улкен жауапкерш!л!кпен, бшк талгаммен караган 
улкен интеллектуал болгандыгын тус!нем!з. Автор Абайдыц eKi елещнщ мэт!н!н толык кел- 
ripin, Heri3ri ойларына дэйек етсец, олар: «0лец - сездщ патшасы» мен «Кек туман алдын- 
дагы келер заман». Ахмет Байтурсыновтын «Абай елеццерше кояр «жалгыз-ак MiHi бар. Ол 
мш - олец бунактары тексершш орнына койьшмагандык» - деп, муньщ энге салганда ке- 
M ic T iri 
болатынын ескертед!.
Абайдьщ кайтыс болганына 10 жыл толуына орай жазылган М.Дулатовтыц «Абай» атты 
макаласы да Ахмет ойларыныц жалгасы icnenec. Мунда сол кезге дешн Абайды казакгьщ тануы 
мэселесше кецл! толмайтындыгын ашьщ айтады. Осы ретте Абайды тануда айрыкша ецбек 
ciHipin, акын кайтыс болган соц оныц ом!рбаянын орыс тш н д е жазып, Семейде шыгып тур­
ган «Семипалатинский листок» (1905) газетшде, одан арага е й жыл салып ем!рбаянын суре- 
т1мен 6ipre «Записки Семипалатинского Подотдела Западно-Сибирского отдела Импера­
торского русского географического общества» ютабында макала жариялаган ыждаЬатымен 
Абай йтабы Петербургта Бураганский баспаханасында басылып шыккан Э.Бекейхановтыц 
ецбеп аталып еткен.
М!ржакыптьщ макаласы Абай поэзиясы, казак эдебиет!, улт мэдениеп, улт тагдыры туралы 
терец ойларга толы: «Абай сынды акынныц кад!рш бшмеу казак халкыныц зор кемшш1г!н 
керсетуге толык жарайды. Ce6e6i казак баска журтпен узецг! кагысып, кец халык болып 
жасай алмауы тарихы, эдебиет! жоктьщтан. Тарихы эдебиет! жок халыктыц дуниеде eMip 
cypyi, улыктыгын сактап uirepi басуы киын. Эдебиет, тарихы жок хальщтар баскаларга cinicin 
жутыльш жок болады. К^ай журтгьщ болса да жаны-эдебиет, жансыз тэн жасамак емес. Кайдан 

жүктеу/скачать 31,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: