Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
- Бұл бет үшін навигация:
- Tycin, Дулатгы актап калуга барьшша тырысып бакгы. Оныц пшрлершде даулы жерлер1 де ете кеп болды. Бул уш эдебиетшшщ баяндамалары зерттеушшктен repi
| BipaK,
Шалабаев жолдас ecKi киссаларды айта келш, бул катарга мусылман дшш дуниеге зорльщпен тарату идеясын кездеген, к е р к е м д т шамалы «Сал-сал» сиякты киссаларды да орынсыз экелш пркемек болды. Ал Коцыратбаев жолдас МэшЬур Жусш Кепеев шыгармала- рьшан революцияшыл сэуле !здеп, гылыми дэлелдер келпруден repi успрт долбары басымырак пшрда жактап шыкты » (Казак эдебеиетшщ проблемальщ мэселелер1. «Социалистк Казакстан», 1959, 28 маусым). Гылыми конференциядан жазылган есептен келпршген бул жолдар жалпы осы жиынньщ есю мэдени мурага деген кезкарасын байката алды. T im i конференцияда ко- рытынды сез сейлеген академик-жазушы М.Эуезовтщ e3i де Ka3ipri казак эдебиет! бойьшща жасалган баяндамаларда «терец ойлы пшрлер айтылып, пайдалы мэселелер койылганын» атап еткен де эдебиет тарихындагыларга келгенде, маркстк-лениндк дуниетаным тургысыныц шырмауында калып койгандыгы кершедЬ «Менщ кецш м де уш косымша баяндама даулы KepiHfli. Булар Шортанбай туралы С.Талжановтыц, Дулат туралы Х.Сушншэлиевтщ, МэшЬур Жусш туралы ГЖарылгаповтьщ баяндамалары. Мен Талжанов жолдастыц Шортанбай мура- сына берген 6ip жакты багасын дурыс деп айта алмаймын. Ол гылыми талдау жасаудан, даусыз дэлел келпруден repi оны кайткенде актап, аршып алу жагын баса сейледа. Суйшшэлиев жолдас та осындай жолга Tycin, Дулатгы актап калуга барьшша тырысып бакгы. Оныц пшрлершде даулы жерлер1 де ете кеп болды. Бул уш эдебиетшшщ баяндамалары зерттеушшктен repi тусшд!руш!лк-угындырушылык мшдетш аткарады. Жарылкапов жолдас МэшЬур Жусш Кепеевт1ц шыгармаларынан интернационалдьщ багыт, панисламизм мен пантуркизмге кар сы курес сарындарьш табуга тырысты. ГЖарылгаповтыц пш рш де, сондай-ак Ш.Кэр1баевтыц, Э.Коцыратбаевтыц, Б.Шалабаевтыц сездершде еткендеп эдебиеттщ барлык мурасын кыз- гыштай коргау сарыны естшдЬ> (сонда) - деп, есю эдеби мураны игеруге катысты айтьшган усыныстар мен пшрлерд! катты сынга алды. Сейтш, «Конференцияга катысушылар казак совет эдебиетш, казак халкыныц эдеби мурасын гылыми зерттеу жэне насихаттау дэрежесш бурынгыдан да жогары кетеруге, идео- логиямыздыц юршшпз тазалыгы ушш куресуге, ревизионистердщ эркилы эрекеттерш эш- керелеуге б1рауыздан жумыла умтылып отырганын б 1 лд!рд!» (сонда). Компартияныц ресми органыныц конференцияга берген бул багалауыныц астарына уцше туссек, партияньщ эдебиет сыны мен гылымы саласында талап ететш н еп зп устанымдары аньщ кершедЬ Ен бастысы керкем эдебиетп зертгегенде, маркстк-лениндк дуниетаным тургысьшан келш, оньщ таптьщ принципш катац басшылыкка альш отыру керек. Сонын нэтижесщде, ягни, элеуметтк ем^рдег! саяси курестщ кагидаларьш эдебиетке, эдебиеттануга сол кушнде экелш, колдана салудьщ салдарьшан эдебиет тарихын ерте кездерден бастамак тугш казак халкыныц еткен гасырларда жасаган аса бай фольклорлык жэне эдеби мурасыныц б1разы ескпшл, кертартпа саналып, шетке ыгыстырылды. Тек Ш.Уэлихановтьщ, Ы.Алтынсариннщ, А.Кунанбаевтьщ шыгармашылыктары 276 Дандай ЫСКАЩЛЫ гана мундай пэле-жаладан аман-есен калып, кецшен пайдалануга усынылды. Ал XX гасыр дьщ басьшда алашшыл казак эдебиеп жайлы мулдем эцгтме болмады. Тутас 6ip дэу!рдщ озык ойлы, керкемдМ кемел эдебиет! суркия саясаттыц салдарынан жарыкка шыгар кунш кутш саргайып жата беруше тура келдЬ Сонымен, казак эдебиетшщ Heri3ri проблемалары бойынша 1959 жылы еткен гылыми конференция эдебиеттану гылымында басы ашылмай келе жаткан б1рсыпыра мэселелерд! калай шешу керекпгш, кандай жолмен журущ керсетш берген кезецдк елеут окига болды. Елуплш жылдардыц орта шеншен басталган жылымык кезшде, scipece фольклорлык жэне эдеби мураны игеруге байланысты батыл айтыла бастаган пш рлерге нукте койып, ауыз эдебиетш, эдебиет тарихын зерттегенде неш айтып, н е т айтуга болмайтындыгын аныктап бердо, вткен заман эдеби мураларын негеру кш де эдебиеттщ халыктыгы, партиялыгы прин- ципш катац сактау талап етицц. Соныц салдарынан мундай елшемдерге жауап бере бермей- тш казак халкыныц еткендерде жасаган аса бай эдеби мурасын толык игеру icTepiHe жол жабылды. Осы конференция усынган б упн п эдебиетп, эдеби мураны багалауда б1рден 6ip эмбебап эдоснама ретшде басшылыкка алынуга тшс социалистк реализмнщ принциптер! казак эдебиеттану гылымыныц будан былайгы кызметшде удайы кадагаланып отырды. Бул процесс узакка, ягни, кецес уюметшщ ipreci сегшген сексешшш жылдардыц соцына дейш созылды. жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|