Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
nk ip iH жалгастырып, терендете туст1. Heri3ri
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| nk ip iH
жалгастырып, терендете туст1. Heri3ri баяндамашылардыц 6ipi рет1нде сез алган Б.Кенжебаев казак халкыныц тарихы теренде жатканы сиякты оньщ эдебиетшщ тарихы да есте жок есю замандардан бастау алады деген езшщ непзп nkipiH дэлелдеп, гьшыми концепцияга айналдьфа сейледа. К-Жумалиев пен Ы.Дуйсенбаевтыц п1к1рлер1мен кел1спейт1ндц'1н ашык айтып ез ойларын шегелей тусп: «Bi3 Кажымныц бул niicipiHe косылмаймыз... Кай халыктыц болсын, шыгармасы болу зац емес. Жазба эдебиетшщ басы, алгашкы нускалары турл! дш, зац ютаптарыныц, ресми жазу-сызулар мен буйрьщ-жарлыктардыц жеке Kici хаттары мен ем1рбаяндарыныц шешен, етюр, Kepiicri жерлер1нен ipkren алынуы, солардыц жиыны болып келу1 де мумюн» - дей кел1п, бурынгы эдебиет1м1з казак хандыгы дэу1ршен басталады деп келген оз пшршен де эр! кетш, енд! VH- VIII гасырларда жазылган эдеби муралардыц да 6i3re ткелей катысы бар дедк «VII-IX гасырлардан 6epi казак жepiндe, сонымен шектес жерлерде, Keft6ipi казак халкы курамына енген рулар мен халыктар екшдер1 жасаган, кай-кайсысы болсын, бугш казакка TyciHiicri болган, казак колданган тшдерде жасалган жазу-сызуларын, жазба эдебиет нускала- рьш казакпю деп айтуымызга, казак жазба эдебиетшщ тарихына енпзуге эбден болады Атап айтканда, VII-IX гасырлардагы Талас-Шу бойында жасалган ютаптар -«Кудатгу бшк», «Лу- гат турк», тагы баскалар, X-XI гасырларда Каспий тещз1 жагалауында жарыкка шыккан ютап- тары - «Кодекс Куманикус» («Кыпшак тш н щ сездМ»), «Кисса Сулэнбия» тагы баскалар. XI— XII гасырларда казак жершде жасаган Кожахмет Яссауи, Сулеймен Бакыргани шыгар малары - «Дивани хикмет», «Хаюм ата», «Бакыргани ютабы», «Акырзаман» тагы баскалар. Эдеби сын тарихы 275 Алтын Орда тусында Сырдария бойында, Арал мацында жасалган эдеби шыгармалар - «Мухаббатнама», «Кобызнама», «Саяхатнама», «Жумжум», тагы баскалар казак халкыныц ертедеп жазба нускалары деп есептелш, казак эдебиет1 тарихында тексершуге тшсп» (сонда). Казак эдебиетшщ тарихы VII гасырдан басталады деген Бейсекенцщ nkipi ол кез ушш тым тосын едь Кей галымдар баяндамада аттары аталган эдебиет еюлдерш, оньщ шыгармаларын осы жерде алгаш рет естда. Естюе де булар кершшес турю тектес халыктардш деп бшетш. Кенжебаевтьщ бул кезецдеп эдеби муралар турютектес халыктардын бэрше ортак екенш ескерткенше карамастан, бул шюр де ескеруаз калды. Мундай батыл пшрда колдауга сол кездеп гылыми ортаньщ танымдык epeci де, саяси саналылыгы да жетпеп едь Timi, конференцияда эдебиепм 1 здщ еткен тарихы жайлы кунды пш рлер айткан М.Эуезовтщ 03i де Б.Кенжебаев тьщ казак эдебиеттануы ушш аса мацызды бул niKipiH колдап, батылдык керсете алмады. Конференциянын жумысьщ корыткан Мухац «Кепшшкке унаган баяндаманьщ 6ipi Бейсен бай Кенжебаев жолдастьщ баяндамасы болды» дегенмен де «BipaK Бейсембай Кажым зерттеген дэу1р турасьшда, онымен дауласуда дурыс n k ip айта алган жок. Ол женшде Кажым пшрлер! элдекайда орындырак» - деп, гьшыми журтшьшык алдында К-Жумалиевтщ nkipiH колдап шьщты. Сейтш казак эдебиепнщ тарихы ерте кездерден басталады деген Б.Кенжебаевтьщ алдына ресми тургыдан да, гылыми тургыдан да кесе келденец тоскауыл койылды. «Жарыссезде сейлеген К-Бейсембаев, Б.Шалабаев, Э.Коныратбаев (Кызылорда) жолдас тар ecKi эдебиет мураларын зерттеу женшдеп шешшуге тш сп кейб1р мэселелерд! кетердь жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|