Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган

274
Дандай ЫСКАК¥ЛЫ
эдебиетшщ дамуына токталып еткен. Ауыз эдебиеп мен жазба эдебиетшщ е зш д к айыр- 
машылыктарын сипаттай келш, «Казакстанныц кай облыс, кай елкесшде болсын, шыгарма­
лары ез атынан айтылып, езш щ авторлыгын толык сактаган, ацыз-легенда емес, дэл сол 
кезде ез
1
болган тарихи адам - 6ipiHini акын Бухар жырау болды. Сондыктан ол тарихи 
эдебиепм1здщ басы саналады. Бухарга шейшп эдебиет нускаларында Асан кайгы, Сыпыра 
жьфаулардьщ да аттары аталганымен, олар тарихи адамдардан 
r e p i 
де ацызга айналып кет­
кен, тарихта дэл кай кезде болтаны мэлш емес жэне олар айтылты-мыс деген толгау сездер эр 
жерде эртурл1 айтылуын еске алсак, олар эдебиет тарихыныц басы бола алмайды» (К-Жума­
лиев. Казак эпосы мен эдебиеп тарихыныц мэселелерь А., 1958, 244-бет) - деп, Kecin айтты. 
Сейтш, казак эдебиетшщ тарихын ic жузшде 18 гасырдан бастауды усынды. Оган дешнп- 
лердщ барлыгын эдебиет тарихына жаткызуга болмайды, ейткеш оларда жазба эдебиеттен 
re p i 
ацыздык сипаты басым, ягни ауыз эдебиетше жатады деп бщдь
К-Жумалиев «XVIII гасырдыц аягы, XIX гасырдыц басындагы эдебиепмгзде Ж
1
п ай- 
кындалган феодалдык жэне демократтьщ - ею 
тYpлi 
эдеби багыт болганьш ангартгы. 
Bipimni
эдебиеттк багыттыц басты еюлдерг. Бухар, Дулат, Байток, Жанузак, т.б. болса, еюнпп эдеби 
багыттыц басты тулгалары: Жaнкici, Махамбет, Шернияз, Алмажан, т.б. болды» (сонда, 259—
261-беттер) - деп ж ктедг Булайша жнстелудщ таптык когамда eKi Typni эдебиет, ягни устеп 
таптыц жэне ецбеюш таптыц эдебиеп болады дейтш марксизм-ленинизм ш м ш щ таптык 
теориясына непзделгендМ 
KepiHin 
тур. Клтапта XVII-XIX гасыр эдебиетшщ 
ipi 
екшдер1 
ретшде Бухардыц, Махамбеттщ, Шернияздыц, Алмажанныц шыгармашылыктарына жеке- 
жеке токталган. Ocipece, М.Отемюовпц eMipi мен шыгармашьшыгы, поэзиясыныц керкемдш 
ерекшелктер1 зертгеунп назарьш 
Ke6ipeK 
аударган болатын.
К-Жумалиев конференцияда жасаган баяндамасында осы «Казак эпосы мен эдебиет 
тарихыныц мэселелер!» атты монографиясында непзделген казак эдебиетшщ тарихы Бухар 
жыраудан басталады деген гьшыми концефциясын тагы да коргап шьщты. Маркстк-ленин­
д к дуниетанымныц когам, мэдениет, эдебиет туралы ш м ш е суйене отырып, ез пшрлерш 
гьшыми тургыдан дэлелдей тусуге умтылды.
Баяндамашылардыц 
6ipi 
Ы.Дуйсенбаев та К-Жумалиевп колдады. Ол «Бертш келе, атап 
айтсак, XV гасырдыц шамасында б1рен-саран акын-жыраулардыц аттары да атала бастады 
(Асан кайгы, Шалкшз, Сыпыра жырау, т.б.). 
BipaK 
булардыц еам дерш е байланысты шы­
гармалардыц саны аз болып, жещц сакталмай келсе, оныц устше сол акындардьщ тарихта 
eMip сурген-сурмегенше куд к туган шактар да болып отырды. Тек XVIII гасырдыц еюшш 
жартысынан былай карай гана жеке акындар шыгып, мынау пэленнщ шыгармасы, анау ту- 
геннщ елещ деп ат койылып, айдар тагылатын болды» (сонда, 109-бет) - деп, Кажымньщ 

жүктеу/скачать 31,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: