eTyi егжей-тегжешп сез болады.
9 c ip e c e lloTaHHHHiH Шокан туралы пш рлерш
Ke6ipeK пайдаланган. Шоканныц азаматтык болмысын аша тусу максатымен Потаниннщ мына
6ip
n id p iH тшге тиек етедк «Шокан ез журтын ете сую
m i efli. Колынан келсе, казакка жаксылык
кылу, казак халкыныц келешеп ушш кызмет ету оныц бар максаты ед1. «Мен ец эуел1 казагымды
жаксы керем1н, онан кешн Ci6ipfli, онан кей1н Россияны, онан кей1н
6 y r iH адамзатты жаксы
керемш. Орыс казакты сабап жатса, мен казакка болысамын. Егер орысты француз сабап
жатса, мен!н журепм орыс жагында» деуш1 efli» («Казак», 1914, №76). Потаниннщ Шоканды
Пушкинмен, Лермонтовпен салыстырган, заманында туганда ол казактыц данышпан жазушысы
болар efli деген niKipiH де келйрген.
Ш.Уэлиханов орыс офицер! болып, патша уюметше кызмет e iri деген сиякты желбуаз
сездерге карсы «Бул есектщ Шоканга жабылган жала екенд1г1н Шокан уйм ет колында кур
жансыз курал болмай, таза пшрл1 ак журек, ултын суюпи ж т т болгандыгы, орыс эскерлершде
патшага ант берген офицер бола турып, мусылмандарга орыс
3C K epi кылган залымдыкка
шыдамай карсы кел1п, Черняевтен айрылгандыгы зор дэлел болса керек. Шоканныц бар та-
лабы гылымга умтылу, казак халкына пайда келт1ру, казак халкыныц турмысын, рэс1мш,
тарихын аныктау жолында болган» (сонда) - деп жазды. Сейтш, Шоканныц халкына адал
кызмет етш, адал улы болганын дэлелдей тусть
М)ржакып Ш.Уэлиханов туралы макаласын Heri3iHeH Г.Н.Потанинге суйенш жазгандыгы
KepiHefli. Ол Шокан жайында материалдар 1здест1ре жур1п, оныц досы Потанинге катысты да
44
Дандай ЫСКАК,¥ЛЫ 6ipa3 кызгылыкты деректерге кезжкен сиякты. Нэтижесшде орыс галымы Потанин жайлы да
макала
eMipre келдь М.Дулатов орыс галымыныц азаматтык тулгасын, гылымга свдрген ецбегш
жогары багалайды: «Жасынан гылымга кумар, барлык гумырын туган Отанымыздьщ табигаты
мен турмысын уйретуге жумсаган, гылым жолында