Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| ДтдайЫСКАЩ ЛЫ
алынды. Кеп узамай-ак жазушылар арасында коммуниста тэрбие жумыстарын эларетш, олардьщ советтк шындыкты керкем бейнелеуше дурыс басшылык жасап, «буржуазиялык бурмалаушьшыктарга» карсы куресп ез дэрежесшде журпзе алмагандыгы ушш С.Муканов та кызметшен босатылып, онын орнына Жаймырзин жайгасты. Акын-жазушы да, сыншы- галым да емес, философ Жаймырзиннщ келу1 Жазушылар Одагындагы идеологиялык тэр бие, эшкерелеу жумыстарын кушейту максатын кездеген болатын. 1952 жылдыц тамыз айында сол кезде дэстурге айналган каламгерлердщ Алматы калалык жалпы жиналысы болып етп. Онда БК(б)П Орталык Комитетшщ «Звезда» жэне «Ленинград» журналдары туралы каулысыныц алты жылдагы жэне одан туындайтын мшдеттер туралы Казакстан Совет Жазушылар Одагы президиумыньщ терагасы Жаймырзин баяндама жасады. Жиналыста Т.Исмаилов, Ф.Моргун, Т.Жароков, ЗДабдолов, т.б. сез сейлеген. Осы жиналыс туралы есеп жариялаган «Социалистк Казакстан» газеи (20. VIII. 1952) «Жазушылардыц жи налысы баяндамашыдан казак эдебиетшщ каз1рп жайы туралы терец талдау жасауды, етюр сынды, кейб1р жазушылардыц творчествосында ani кунге дейш орьш алып келе жаткан кем шшктер мен кагелктерщ батыл керсетущ куткен еда. BipaK баяндама сыцаржак, онда езара сын жеткшкЫз болды. Жаймырзин жолдас аса мацызды мэселелерд! ycTipr кана шолып, журтка белгш болган фактшерд! избектеумен тынды. Оныц кейб1р жазушылардыц адресше айткан сындары жасык болды, олардыц езшде де толып жаткан тежеу койып, с айып келгенде, сын- дардыц бэрш жокка шыгарды» - деп, етюр «сынныц» болмаганьша кецш толмагандык бшдард1. Жарыссезде сейлеген ТИсмаилов кана С.Сештовп «буржуазияшыл-ултшылдыкпен» айып- тап, белсендшк таныткан. ТИсмаилов осыньщ алдында гана С.Сештов туралы «Bip акыннын кунсыз жинагы» («Социалистк Казакстан», 2.VII.1952) деген макала жазып, онда «С.Сештов «Эдебиет жэне искусство’ журналыныц 1941 жылгы 4-mi нем1ршде жарияланган макаласын да казак халкын ескш кке карай Kepi тарткан Букар, Шортанбай, Дулат сиякты пантюркистер мен панисламизмд1 жер-кекке сыйгызбай дэрштедь Сонымен коймай, ол казак халкыныц кас душпандары - Кенесары, Наурызбай туралы роман, поэма, киносценарий неге жазбайсыц- дар деп, казак совет жазушыларына байбалам салып жазгырды» дей келш, оныц ултшыл Х.Бекхожин мен К-Жармагамбетовтщ «сойылын согып, шашбауын кетерш жургендогш» айта келш, «Большевиктер» (1951) атты елендер жинагьш тукке алгысыз еткен болатын. Жиналыс та сейлеген сезшде Т.Исмаилов осы макалада айткан ойларын тагы да кайталаган. Т.Жароков ез сезшде С.Сештовке ара тусш, Т.Исмаилов пш рлерш е карсы шыккан. Осы туралы «Социалистк Казакстан» «Keft6ip жазушылардыц басында болатын сынды менсш- беушшктщ, оган немкурайды караушылыктыц ani де бар екенш акын Т.Жароковтыц осы жиналыста сейлеген сезшен де айкын керуге болады», - деп жазыпты. Т.Исмаилов С.Сештовтщ соцына катты тускен. Ол С.Сештовтщ, оган коса 1.Жарылга- повтыц, К-Жармагамбетовтщ устершен Казакстан Компартиясыныц Ортальщ Комитетше арыз жазып, ол кыркуйек айыныц 12-ci куш каралган. «Т.Исмаилов жолдастыц арызын тексеру корытындыларында» онда келт1ршген фактшер непзшен расталды деп керсетшген. Каулыда тексерулер журпзудщ барысында Казакстан Компартиясы Орталык Комитетшщ керкем эдебиет жэне енер бел1м1 мецгерушгсшщ орынбасары Жарылгадав, казак мемлекетпк керкем эдебиет баспасыныц директоры Сеймов, «Эдебиет жэне искусство» журналыныц бурынгы редакторы Жармагамбетов жолдастар жумыстагы партиялык принципа жора-жолдастыкка, агайынгершшкке айналдырып, ездершщ керкем шыгармаларындагы, зерттеу ецбектершдеп идеологиялык кателктерд1 буркемелеп, 6ip-6ipiH колдап, мактап келед1 деп, ары карай санамалаган. Мысалы, «Сеймов казгр эшкереленген буржуазияшьш ултшылдармен аралас- куралас болган, езшщ сын-зерттеу ецбектервде ерескел кателкгер ж1берген» дей келш, оньщ Е.Исмаиловпен, К-Жумалиевпен 6ipre окулык, С.Муканов туралы сын-библиографияльщ очерк жазып, елеут кател1ктер ж1бергеш, баспасез беттершде жарияланган макалаларында XIX гасырдыц реакцияшыл акындары Букар, Дулат, Шортанбайларды Абаймен, орыстыц- революцияшыл демократгарымен катар койгандыгы, Кенесары мен Наурызбай туралы керкем туындылар жасау кажетпгш кетерген дт, Бекхожин мен Жармагамбетов сиякты акындардыц нашар шыгармаларын насихаттаганы, Шашубай Кошкарбаевтыц Кенесарыныц каракшылык жорыктары, феодалдык ескш к, кыргыз бен орыс халкын кыруга ашык шакыру, руаралык тартыстар жырланып, дэрштелген «Сейле, Шашеке» атты елендер жинагын курастырушы Эдеби сын тарихы 249 болгандыгы тобеленген. Осындай кател1ктер ж1бергеш ушш С.Сештов баспаныц директоры кызметшен алынган. Сондай-ак оныц «сыбайластары» ГЖарылгапов пен К-Жармагамбетов те осындай кемшшктер! ушш кызмет орнын босатып, партиялык жаза алган. К-Жармагамбетовтщ «мэселесЬ> муныц алдында да Казакстан Компартиясы Орталык Комитетшщ бюро мэжш сш де (28.V.1952) каралган-тугын, Оныц мэння мынадай: Казакстан Жазушылар Одагыныц 16 cayip куш еткен жиналысында К-Жармагамбетов шыгып сей- леп, егер Казан революциясы болмаганда, казак халкы курып (нтетш efli деген п ш р д щ сыцаржактыгын айтып, кумэн бивдрген. «Баска бэле тщцен» деген. Осы 6ip ауыз сез саяси тургыдан «буржуазияшыл-ултшыл кезкарас» деп багаланып, оган бэле болып жабыскан. Канша «кателеспм, кателшмд1 мойындаймын» деп, жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|