216
кининогеназа (калликреин) ферменттерінің әсерінен болады, соңғылары
бауырда калликреиноген түрінде түзіледі. Калликреиноген Хагеман факторы,
адреналин, трипсин, урокиназа немесе қанның қышқылдануы арқылы
активтеніп активті фермент – калликреинге айналады. Калликреин
кининогендерді активтейді, яғни брадикининоген мен каллидиногенді ӛте
активті сәйкес ферменттерге брадикинин мен каллидинге айналдырады.
Олардың әсері қан тамырларының кеңеюіне және олардың ӛткізгіштігінің
жоғарылауына бағытталған, бронхты тарылтады, атерогендік қасиетке ие,
жүрек жұмысын жақсартады. Кининдік жүйесінің белоктары қан плазмасының
кининизасымен активсізденеді. Қандағы кининдердің мӛлшері кӛп емес: 1
литрдегі наномольдың санымен ӛлшенеді.
7) Белоктық ферменттер – қалыпты жағдайда қанда ферменттердің
активтілігі тӛмен болады, ӛйткені ферменттер тіннен қанға «шықпайды» немесе
аз мӛлшерде бӛлінеді, әр түрлі патологиялық жағдайда жасуша
мембраналарының ӛткізгіштігі жоғарылағанда немесе жасушалар ӛлімге
ұшарағанда, ферменттер кӛп мӛлшерде қанға түседі. Олардың активтілігі
жоғарлайды, бұл миокард инфарктісі, бауыр, ұйқы безі т.б. тіндер ауруларының
диагностикалық белгісі болады.
Қан ферменттерінің үш түрі болады:
а)
секреторлық
– бауырда түзіліп, қанға түсіп, сол жерде қызметін
атқарады. Бұл қан сарысуы холинэстераза мен қан ұюына қатысатын
ферменттер. Қан сарысуында бұл белоктарды анықтаудың диагностикалық
маңызы жоқ.
б)
индикаторлық (жасушалық) ферменттер
– тек белгілі жасушаларда
түзіледі және сол жасушада қызмет атқарады. Ауру кезінде, жасуша
зақымдағанда осы ферменттер тіндерден қанға түседі және белгілі
диагностикалық маңызы зор болады. Мысалы, ЛДГ
4
және ЛДГ
5
бауырдың
зақымдалуында, ЛДГ
1
және ЛДГ
2
– жүрек ауруларында, АЛТ – гепатитте,
креатифосфокиназазалар (КФК) – миокард инфарктісінде кӛбейеді.
в)
экскреторлық –
бауырда синтезделіп, ӛтпен бӛлініп шығады.
Патологиялық процестерде ферменттердің ӛтпен бӛлунуі бұзылады, қанның
плазмасында олардың активтілігі жоғарлайды. Ферменттердің мұндай
активтілігін анықтаудың диагностикалық маңызы зор. Бұлар – сілтілі
фосфатаза, лейцинаминопептидаза.
Достарыңызбен бөлісу: