Ўзбекистон республикаси
жүктеу/скачать 3,07 Mb. Pdf көрінісі
|
9690089a-e551-4f56-b4a9-9a2e62630397
| verbа operiеndi
типидаги феъл бўлиб, объектни физик ўзгартириш (шакл хусусиятини ўзгартириш) ҳаракатини ифодалайди: ёз, буз ,ёр, бўя каби. Бу феълнинг фарқли воқеланиши учун қуйидаги кенгайган қолипга эхтиёж сезилади: [Бажарувчи+ Феъл + Объект тушум келишиги + Объект жўналиш келишиги ] Ўтимли натижасиз феълга объектни ўзгартиришга қодир бўлмаган ҳаракатни ифодаловчи ва [Бажарувчи + Феъл + Объект адресат жўналиш келишиги + Объект т.к ] кенгайган қолипида воқеланадиган бор, сот, узат типидаги феъл киради. Ўтимсиз феъл ҳам ўз ўрнида иккига бўлинади. Ўтимсиз фаол феъл бажарувчи томонидан ҳис қилинувчи ҳаракат, шунингдек, руҳий ҳолат феъли. У, асосан, икки кенгайтирувчили бўлиб( кишна, гужурла, югур, йўрғала ), [Бажарувчи + Феъл] ва ( ёт, тур, кет, қоч, яша, ранжи, кул, йиғла, ишон, сиғин ) [Бажарувчи + Феъл + O чиқиш/жўналиш/ўрин-пайт келишиги ] қолипида воқеланади. 294 Ўтимсиз нофаол феъл бирор ташқи куч таъсирисиз бажарувчида юз берувчи ва унда қандайдир ўзгариш ҳосил қилиш ҳаракатини ифодаловчи феъл бўлиб ( қури,иви,қизар, оз, қайна), [Бажарувчи + Феъл] қолипида воқеланади. Бу феъл, асосан, бир кенгайтирувчи. Қуйида нисбат шакли, унинг маъновий, синтактик ва нутқий воқеланиши хусусиятининг ҳар бирини алоҳида-алоҳида кўриб ўтамиз. Аниқ нисбат категория шакли сирасида ўзига хослиги билан ажралиб туради. Бу нисбатда иш-ҳаракатнинг бажарувчиси (субъекти) га муносабат феълнинг луғавий маъноси орқали ифодаланади ва ўзигагина хос белгии билан тавсифланмайди. Иш-ҳаракатнинг бажарувчиси аниқ ҳам ( Салим уйга жүктеу/скачать 3,07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|