Зерттеуші



Pdf көрінісі
бет2/22
Дата06.03.2017
өлшемі3,02 Mb.
#7739
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22

Әдебиеттер 
1  Справочник по климату  СССР.  Часть  I.  Солнечная  радиация,  радиационный 
баланс и солнечное сияние. Часть III. Ветер. – Л.: Гидрометеоиздат, 1966-1967. 
2  Научно-прикладной  справочник  по  климату  СССР.  –  Л.:  Гидрометеоиздат, 
1985-1986. 
3  Старков  А.Н.,  Ландберг  Л.,  Безруких  П.  П.,  Борисенко  М.М.  Атлас  ветров 
России. – М.: Изд. «Можайск-Терра», 2000. 
4 Сайт базы данных NASA SSE. – http://eosweb.larc.nasa.gov/sse/. 

Сайт 
Мирового 
центра 
данных 
ГГО. 
– 
http://wrdc.mgo.rssi.ru/wwwroot/wrdc_ru.htm. 

Сайт 
МЦД 
ВНИИГМИ 
(раздел 
«Архив 
погоды». 
– 
http://www.meteo.ru/pogoda-iklimat/. – 292-w-dairy. 
 
Резюме 
В  работе  проведен  сравнительный  анализ  прихода  суммарной  солнечной 
радиации, по данным наземных метеостанций Аральское море и Аккум. По данным 
суммарной солнечной радиации спутниковых и наземных наблюдений определялся 
средний  поправочный  коэффициент.  Данный  результат  дает  возможность 
определить приход суммарной солнечной радиации на горизонтальную поверхность 
в интервале широт 44.9-46.8, и интервале долгот 61.66-61.7. 
Ключевые слова: метеорологические станции, инсоляция, солнечное излучение, 
тропосфера, стратосфера, гелиоэнергетика. 
 
Summary 
In  this  research  was  comparative  analysis  of  the  arrival  of  the  total  solar  radiation, 
according to the land-based weather stations Aral Sea and Akkum. According to the total 
solar  radiation  of  satellite  and  ground-based  observations  determined  by  the  average 
correction  factor.  This  result  makes  it  possible  to  determine  the  total  solar  radiation  on  a 
horizontal surface in the range of 44.9-46.8 latitudes and longitudes range 61.66-61.7. 
Key  words:  Meteorological  stations,  solar  radiation,  insolation,  solar  radiation, 
troposphere, stratosphere, solar power. 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№1-6(117-122), қаңтар-маусым, январь-июнь, January-June, 2016
 
______________________________________________________________ 
 
 
11 
«ЗЕРТТЕУШІ» РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМИ-БІЛІМ БЕРУ ОРТАЛЫҒЫ 
ҦЙЫМДАСТЫРҒАН «МЕКТЕП МҦҒАЛІМДЕРІНІҢ ҤЗДІК ӘДІСТЕМЕЛІК 
ЖҦМЫСЫ» АТТЫ ҒЫЛЫМИ, ҒЫЛЫМИ-ӘДІСТЕМЕЛІК ЖӘНЕ 
ӘДІСТЕМЕЛІК ЖҦМЫСТАР КОНКУРСЫНА ТҤСКЕН ЖҦМЫСТАР 
 
АНАРБАЕВА Каркара Мырзакулкызы, 
Ясауи атындағы №21 жалпы орта мектебінің директоры, 
«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінің мҧғалімі, Қҧрама ауылы, 
Жартытӛбе ауыл округі, Сарыағаш ауданы
Оңтҥстік Қазақстан облысы, Қазақстан Республикасы 
 
ТАЛАНТТЫ ЖӘНЕ ДАРЫНДЫ БАЛАЛАРДЫ АНЫҚТАУ 
(Коучинг жоспар) 
 
Апта 
Кҥні 
Коучинг 
тақырыбы: 
Талантты және дарынды балаларды анықтау. 
Сілтеме: 
1. Мҧғалімдерге арналған нҧсқаулық. – 50-57 б. 
2. Ҥлестірмелі нҧсқаулық. Бағдарлама. – 31-33 б. 
Мақсаты: 
Дарындылықты анықтай отырып, оны қолдап, дамыту әдіс-
тәсілдерін қолдануды меңгеруіне ықпал етеді, жаңалыққа 
қҧштарлығын оятады.  Ӛзінің тәжірбиесі туралы ойланады. 
Оқыту нәтижесі:  - Оқушылардың дарындылық қасиеттерін анықтауға арналған тҥрлі 
әдіс-тәсілдер жинақталады; 
- Дарынды оқушыларды дамытуда мҧғалім іс-әрекеті анықталады. 
Негізгі идеялар:  Мҧғалім дарынды балаларды анықтай алады және оған қолдау 
кӛрсете алады. 
Топқа бӛліну: 
Белгілі ақындардың ӛлең жолдары арқылы, «Жалғасын тап» ойыны 
арқылы топқа бӛлу. 
Кіріспе 
тапсырма: 
«Бала Жамбыл» бейнетаспасын кӛрсетемін. 
Оқушыларды шығармашылық жҧмыстарға баулу – дарындылықты 
шыңдаудың шебер ҥлгісі екенін тҥсіндіру. 
Тапсырмалар-
дың тҥрлері: 
Тапсырманы орындау 
барысында қолданылған 
әдіс-тәсілдер: «Синквейн», 
«Сӛздер банкасы». 
Уақыт 
Бағалау. 
Тапсыр-
ма 
Бағалау-
ға 
 
1-тапсырма. 
 
«Менің атым Қожа » 
фильмінен ҥзінді кӛрсетемін. 
Әріптестер 3 топқа бӛлінеді. 
Әр топқа ҥшбҧрыш бойынша 
тапсырмалар беріледі: 
1-топ: Сотқар бала. 
2-топ: Дарынды бала. 
3-топ: Дарынды да, 
дарынсыз да балалар. 
«Синквейн» әдісі арқылы 5 
жолды ӛлең қҧрастырады. 
20 
минут 
 
2 минут 
Қол 
шапалақтау 
арқылы 
бағалау. 
2-тапсырма 
«Менің атым Қожа» 
фильміндегі кейіпкер. 
15 
минут 
3 минут  Әр топтың 
бірін-бірі 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№1-6(117-122), қаңтар-маусым, январь-июнь, January-June, 2016
 
______________________________________________________________ 
 
 
12 
Дарындылықты анықтайтын 
бақылау парағы: 
Бастамашылдығы 
Тәуекелділігі 
Қиялының ҧшқырлығы 
Креативтілігі 
Тәуелсіздігі 
Қабілеттілік 
стикер арқылы 
бағалауы. 
Тренинг-сергіту.  «Белгісіз басшы» тренингін ӛткіземін. 
3-тапсырма 
«Озық ойлы идеялар 
аукционы». 
1-топ: Жиырма бірінші ғасыр 
оқушысы қандай болу керек? 
2-топ: Мҧғалімдер дарынды 
және талантты балаларды 
қалай анықтайды? 
3-топ: Балалардың 
шығармашылық 
қабілетін 
ашу  ҥшін  қандай  жағдайлар 
жасау қажет? 
Топтағы жеке адамдар ӛз 
ойын айтады. 
Пікір білдіреді. 
20 
минут 
3 минут 
Эксперт тобы 
арқылы 
бағалау. 
 
Қорытынды. 
«Талантты және дарынды  
балаларды оқыту» атты 
таныстырылым жасалды. 
«Сӛздер банкасы» әдісі 
арқылы сыныптағы дарынды 
баланы анықтау. 
20 
минут 
 
 
 
 
 
Қорытынды 
рефлексия. 
Параққа жазып қалдырады. 
 
10 
минут 
 
«Ресторан» 
әдісі арқылы 
кері байланыс 
аламын. 
Қосымша 
мәлімет. 
Мҧғалімдерге қосымша 
мәліметтерді тарату. 

минут 
 
 
БАЙГАЛИУЛЫ Фархат, 
«№41 жалпы орта білім беретін мектеп» КММ «Дене шынықтыру» пәнінің 
мҧғалімі, Семей қаласы, Шығыс Қазақстан облысы, Қазақстан Республикасы 
 
СПОРТ ЖӘНЕ САЛАУАТТЫ ӚМІР СҤРУ САЛТЫН 
«ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ» САБАҒЫ МЕН МЕКТЕПТЕН ТЫС ЖҦМЫСТА 
ТИІМДІ ҚОЛДАНУ 
 
Елбасымыз  Н.Ә.  Назарбаев  ӛзінің  халыққа  Жолдауында:  «Оқушыларды 
қазақстандық патриотизм мен шығармашылық жағынан дамыған жеке тҧлға ретінде 
тәрбиелеу аса қажет ҧлттық мінез-қҧлық, биік талғампаздық, тәкаппарлық, тектілік, 
білімділік,  ҧлттық  намыс  қасиеттерін  сіңіріп,  қалыптастыруымыз  керек»,  -  дегені 
мәлім.  Осындай  алға  қойылып  отырған  міндеттерді  жҥзеге  асыруға  дҧрыс 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№1-6(117-122), қаңтар-маусым, январь-июнь, January-June, 2016
 
______________________________________________________________ 
 
 
13 
ҧйымдастырылған  дене  тәрбиесі  мен  спорт  шешуші  рӛл  атқарады.  Дене  тәрбиесі  – 
тәрбие  жҥйесінің  негізгі  бір  саласы,  баланың  денсаулығын  нығайтып,  кҥш-жігерін, 
ақыл-ойын  арттырады.  Мҧғалімнің  немесе  жаттықтырушының  басшылығымен  кҥн 
сайын  дене  шынықтырумен  айналысып  жҥрген  жасӛспірім  тек  қана  денсаулығын 
жетілдіріп қоймайды. Сонымен қатар адамгершілік рухта тәрбиеленеді. 
Мҧғалім  кҥнделікті  сабақтарда  да  оқушылардың  спортқа  қызығушылығын 
арттыруды  жолға  қойып,  балаларға  дҧрыс  бағыт-бағдар  кӛрсетіп  отыруы  тиіс. 
Еліміздің  келешегі  –  осы  жастарымыздың  қолында.  Осы  жас  ҧрпақтың  дене 
тәрбиесінен жалпы білімінің болуы, олардың ой-ӛрісін жан-жақты дамытумен бірге, 
кездескен қиыншылықтардың қандайын болса да, жеңіп шығуға дағдыландырады. 
Оқушылардың  денсаулығына  қамқорлық  жасауға  біздің  қоғамымыз  мейлінше 
мҥдделі. Сабақтарда, сабақтан тыс уақытта, спорт секцияларында дене тәрбиесін кҥн 
сайын ҧйымдастырып, қолайлы жағдайлар жасау қажет. 
Табиғи  қозғалыстың  тҥрлері  –  жҥгіру,  қарғу,  жҥзу,  лақтыру,  шаңғы,  коньки, 
велосипед  тебу,  акробатика  ӛмірге  қажетті  дағды  және  іскерліктерді 
қалыптастырады.  Жас  адамдардың  денесі  тҥрлі  жаттығулар  кӛмегімен  ширап, 
дамиды.  Сондықтан  кҥш,  жылдамдық,  тӛзімділік,  икемділік  сияқты  адам  қабілетін 
дамыту  оқушылардың  қозғалтқыш  тәжірибесін  байытады,  дене  қозғалысын 
ҥйлестіреді. 
Дене  тәрбиесі  саласында  ырғақ,  жеке  гигиена,  дене  шынықтыру  мәдениеті, 
туризм, спорт ерекше орын алады. Дене тәрбиесі ең басты кҥн тәртібін, яғни, еңбек, 
демалыс, тамақтану, ҧйқы, бос уақыт ырғақтарын дҧрыс ҧйымдастыруда талап етеді. 
Кҥн тәртібін тиімді пайдалану балалардың ақыл-ойы мен дене қҧрылысының дҧрыс 
дамуына, денсаулығын сақтауға кӛмектеседі. 
Кҥн  тәртібін  бҧзбау  міндет.  Тәртіп  дегеніміз  –  демалыс,  тамақтану,  жеке 
гигиена және кҥн мен тҥннің пайдалы сәттерін маңызды, мазмҧнды қолдану. 
Мектепте  дене  тәрбиесін  мҧғалім,  сынып  жетекшісі,  тәрбиеші  басқарады. 
Олардың  жҧмысының  мазмҧны:  шәкірттерге  оқу,  еңбек  және  демалыс  ырғағын 
ҧтымды  пайдалануды  ҥйрету,  оқушылардың  денсаулығын  ҥнемі  бақылау,  жҧмыс 
қабілетін  жақсарту,  оларға  жағдай  туғызып,  қамқорлық  жасау;  оқу  кҥні  және  оқу 
жылы  бойында  қозғалыс  жасау,  қозғалтқыш  әрекетке  ҥйрету  және  қозғалтқыш 
сапаларын  дамыту,  дене  шынықтыру  және  сауықтыру  жҧмысын  тиімді 
ҧйымдастыру. Дене тәрбиесінің негізгі қҧралдарына дене жаттығулары, гимнастика, 
ойын, туризм, спорт, табиғи факторлар жатады. 
Дене жаттығулары – бҧл саналы тҥрде орындалған қимылдар және қозғалтқыш 
әрекеттер.  Дене  жаттығулары  бҧлшық  ет  жҥйесін,  қан  айналымын  және  тыныс  алу 
мҥшелерін дамытады. 
Гимнастика  тҥрлері:  негізгі  және  гигиеналық  гимнастика,  спорттың 
гимнастика,  акробатика,  кӛркемдік  гимнастика,  ӛндірістік  гимнастика  және  емдік 
гимнастика.  Ойын  оқушыларды  жылдамдықда,  тӛзімділікке  тәрбиелейді.  Туризм 
оқушыларды  тӛзімділікке,  ҧжымдыққа,  еңбек  сҥйгіштікке  және  қолайсыз  сыртқы 
жағдайларда кездесетін қиындықтарды жеңуге тәрбиелейді. 
Спорт  –  оқушылардың  денсаулығын  нығайтатын,  дене  кҥшін,  қозғалыс 
дағдыларын  және  моральдық-еріктік  қасиеттерін  дамытатын  дене  тәрбиесінің 
қҧралы.  Дене  тәрбиесіндегі  маңызды  қҧралдарының  бірі  –  табиғи  факторлар:  кҥн 
кӛзі, ауа, суға шомылу, душ қабылдау. 
Табиғат  факторларын  балалардың  денесін  сауықтыру  жҧмысы  кезінде 
пайдалану ӛте тиімді. Дене тәрбиесінің маңызды мақсаттарының бірі – балалар мен 
ересек  адамдарды  дене  шынықтыру  ісіне  жҧмылдыру.  Дене  тәрбиесі  бойынша 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№1-6(117-122), қаңтар-маусым, январь-июнь, January-June, 2016
 
______________________________________________________________ 
 
 
14 
сыныптан  тыс  жҧмыстардың  міндеттері:  баланың  денсаулығын  нығайтуға 
кӛмектесу;  ағзаны  шынықтыру;  оқушылардың  жан-жақты  ӛсіп-жетілуіне,  дене 
шынықтырудың  оқу  бағдарламасын  ойдағыдай  меңгеруге  кӛмектесу;  балаларды 
дене  шынықтыру  және  спортпен  ҥнемі  шҧғылдануға  әдеттендіру;  қозғалыс 
дағдысын тәрбиелеу. 
Дене  шынықтыру  мен  спорт  жӛніндегі  сыныптан  тыс  жҧмыстың  негізгі 
формалары:  секциялар  мен  ҥйірмелердегі  сабақтар  спорт  жарыстары,  серуендер, 
туристік жорықтар, дене шынықтыру және спорт мейрамдары. 
Серуендер мен жорықтарды балалардың табиғат туралы білімдерін толықтыра 
алатындай тамаша адамдардың әңгімелерін ести алатындай жерде белгіленген жӛн. 
Оқушыларды жҥйелі тҥрде дене жаттығуларына ҥйретудің тиімді жолдарының 
бірі  –  олардың  ӛз  еркімен  дайындалуы.  Осыған  байланысты  оқу  бағдарламасына 
дене тәрбиесінен ҥйге тапсырма беруді міндетті тҥрде енгізу керек. 
Отбасында  ӛз  еркімен  орындалатын  дене  тәрбиесінің  бір  тҥрі  –  таңертеңгілік 
гигиеналық бой сергіту  жаттығуы. Ол адамның дене қҧрылысының ҧйқыдан соңғы 
тіршілік қызметіне тез араласуына әсерін тигізіп қана қоймай, адамды сергек жҥруге 
және кӛңіл-кҥйін кӛтеруге кӛмегін тигізеді. 
Таңертеңгілік  бой  сергіту  жаттығуы  тҧлғаны  дҧрыс  қалыптастыруға  әсер  ете 
отырып,  тыныс  алуды  жақсартады,  қан  айналу  жҥйесі  қызметін  кҥшейтеді,  зат 
алмасуға  кӛмектеседі,  оқушылардың  зеректігін,  мақсатқа  жету  ҧмтылысын 
қалыптастырады, ақыл-ой қызметін арттырады. 
Ертеңгілік бой сергіту жаттығулары оқушыларды тәртіптілік пен бейімділікке, 
ӛзіне деген сенімділік пен белсенді қызмет атқаруға тәрбиелейді. 
Порфирий Корнеевич Иванов – уақытты жарты ғасырға басып озған жан. Оның 
қарапайым әдісі – «Детка» немесе «Иванов жҥйесі» деп аталады. Оның нҧсқаулары: 
- Ӛзіңді жақсы сезіну ҥшін кҥніне 2 рет табиғи суың суға шомыл. Ыстық суға 
шомылсаң, суық сумен нҥктесін қой; 
-  Шомылар  алдында,  не  шомылып  жатқанда  табиғат  аясына  шық,  жалаң 
аяғыңмен жер бас. Ауаны аузыңмен қармап, бірнеше рет дем ал да, іштей ӛзіңе және 
ӛзге жҧртқа денсаулық тіле; 
- Арақ ішпе, темекі тартпа; 
- Аптасына кем дегенде 1 рет тамақсыз не сусыз кҥн кешуге тырыс; 
-  Қоршаған  ортаны  сҥй.  Айналаңа  тҥкірме  және  ештеңе  тастама.  Бҧл  –  сенің 
саулығың; 
- Денім сау болсын десең барлық адаммен сәлемдес; 
- Бойыңдағы жаман қылықтардан арыл. Жҧртқа сен және оларды сҥй; 
-  Адамдарға,  әсіресе  кӛмек  сҧрағандарға  кӛмектес.  Оның  қажетіне  бар  жан-
дҥниеңмен  кӛмектес.  Ол  сенің  досыңа  айналады,  сол  арқылы  әлемдік  іске  ат 
салысасыз; 
- Жексенбі кҥні табиғатқа жалаңаяқ шығып, бірнеше рет тыныс ал да, ойлан; 
- Ауру, сырқат, ӛлім жӛнінде ойлаудан қаш. Бҧл сенің – жеңісің; 
- Ес пен ойды бӛле қарама. Оны жҥзеге асыр; 
- Іс жӛніндегі тәжірибеңді ҥлгі-ӛнеге ет. Бірақ ол ҥшін мақтанба да, ӛзіңді-ӛзің 
ӛреден жоғары ҧстама. Ҧлық болсаң – кішік бол. 
Бҧл  қағиданың  оқушының  рухани  жағынан  тазарып,  салауатты  ӛмір  сҥруіне 
тигізетін  рӛлі  ерекше.  Қоғамның  болашағы  –  оқушы  жастарға  ҧжымдық  тәрбие 
беруде дене тәрбиесі сабағында ҧлттық ойындарды ӛткізудің рӛлі зор. 
Қазақстанның  ҧлттық  ойындарының  ішінде  ҧжымдыққа,  ауызбірлікке 
тәрбиелейтін ойындарды оқу-тәрбие ҥрдісінде тиімді пайдалануға болады. 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№1-6(117-122), қаңтар-маусым, январь-июнь, January-June, 2016
 
______________________________________________________________ 
 
 
15 
Әдебиеттер 
1  Сағындықов  Е.  Ҧлттық  ойындарды  тәрбие  жҧмысында  қолдану.  –  Алматы, 
1992. 
2 Сейталиев К. Тәрбие теориясы. – Алматы, 1986. 
3 Қҧлназаров А., Жолымбетов Ӛ. Қазақстан – спортшылар елі. – Алматы, 2009. 
4 Тӛлемісов Е. Шынықтыру мектебі. – Алматы, 1974. 
5 «Қазақ спорты» газеті. – 20.09.2011. 
 
ДУЙСЕБАЕВА Улбике Айдаралиевна, 
Яссауи атындағы №21 жалпы орта мектебі «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінің 
мҧғалімі, Еңкес елді мекені, Қҧркелес ауылдық округі, Сарыағаш ауданы, 
Оңтҥстік Қазақстан облысы, Қазақстан Республикасы 
 
 
 
ПІКІРТАЛАС МӘДЕНИЕТІНІҢ ТАЛАПТАРЫ 
 
Сабақтың тақырыбы: Пікірталас мәдениетінің талаптары. 
Сынып: 11 сынып. 
Сабақтың  мақсаты:  Мектеп  оқушыларының  шешендік  ӛнер  туралы 
білімдерін  тереңдете  отырып,  ой  белсенділігін  дамыту;  сӛз  мәдениетін  сақтауға, 
шешендікке, тапқырлыққа, ауызбіршілікке тәрбиелеу. 
Кҥтілетін нәтиже: Сабақ нәтижесінде мектеп оқушылары ынтымақтастық орта 
қалыптастыруға  ҥйренеді;  шешендік    ӛнер  туралы  білім  алады;  сыни  тҧрғыдан 
ойлап, шешім қабылдауға дағдыланады; еркін ойлау дағдысы қалыптасады. 
Тҥйінді  идея:  Оқушылар  топта  бірлесіп  жҧмыс  істеуге  ҥйренеді;  сабақ 
барысында алған ақпараттарын ӛзгелермен бӛлісуде кӛшбасшылық таныта біледі; ӛз 
ойларын ашық, еркін жеткізуге дағдыланады. 
Дереккӛздер:  Оқулық;  Интербелсенді  оқыту  әдістемесі;  Мҧғалімге  арналған 
нҧсқаулық;  Интербелсенді  тақта  ресурстары;  М.  Есжанованың  «Шешендік  ӛнер» 
атты еңбегі.. 
Сабақтың әдісі: Блум таксономиясы бойынша сабақ жоспары әзірленді. 
Сабақтың барысы 
Сабақ 
кезеңдері 
Уақыт 
Мҧғалім іс-әрекеті 
Оқушы іс-әрекеті 
Ҧйымдастыру 
кезеңі. 

минут. 
Жағымды психологиялық 
ахуал орнату. 
Оқушылар «Ӛміршеңдік 
ережесін» хормен айтады. 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№1-6(117-122), қаңтар-маусым, январь-июнь, January-June, 2016
 
______________________________________________________________ 
 
 
16 
«Ӛміршеңдік ережесі». Әр 
адамның ережесі – ӛз 
жҥрек қалауымен жҥру 
және батыл әрекет жасау. 
Сол сияқты иығыңды 
тіктеп, жарқын кӛңілмен 
іштей табысқа жетуге 
талаптанып, ӛміршеңдік 
ережелерін сақтайық! 
Жігер деген – мен, 
Кҥш деген – мен, 
Махаббат деген – мен, 
Кешірім деген – мен, 
Қҧдірет деген – мен, 
Жасӛспірім деген – мен, 
Жастық шақ деген – мен, 
Денсаулық деген – мен, 
Адалдық деген – мен, 
Жарқындылық деген – мен, 
Бар ғажайып деген – мен, 
Бәрі маған байланысты, 
Бәрі менің қолымда. 
Топқа бӛлу. 

минут. 
Бірде Әз Жәнібек 
билерінен: «Жігітке 
жақсы болу ҥшін не 
керек?» - деп сҧрайды. 
Олар: «Жігітке бірінші – 
білім, екінші – ғылым, 
ҥшінші – ҧғым керек. 
Сосын отты жҥрек, батыл 
тіл керек», - деп жауап 
береді. Мҧнда билер білім 
деп – ақылды, ғылым деп 
– оқуды, ҧғым деп – оны 
есте сақтап, орынды 
жҧмсай білуді айтқан.  
Осы Әз Жәнібектің 
шешендік сӛзі бойынша 
оқушылар ҥш топқа 
бӛлінеді.  
1-ші топ – «Білім»; 
2-ші топ – «Ғылым»; 
3-ші топ – «Ҧғым». 
«Сҧрақтар 
шеңбері» 
стратегиясы. 

минут. 
Сҧрақ-жауап арқылы 
ӛткен тақырыпты еске 
тҥсіру: 
1. Шешендіктің отаны; 
2. «Риторика» атты 
еңбектің авторы. 
3. Қазіргі шешендіктің 
тҥрлері. 
4. Шешен адамға қандай 
қасиеттер тән? 
Оқушылар стикерге ӛтілген 
материалдар бойынша 
стикерге сҧрақтар жазып, 
«Сҧрақтар шеңбері» 
тақтасына іледі. Жазылған 
сҧрақтарға ӛздері жауап 
береді. 
Білу. 

минут. 
Интербелсенді тақтадан 
шешендік сӛздер 
жазылған слайд 
кӛрсетемін. Шешенге 
қажет ой-тҧжырымдар. 
М.В. Ломоносовтың, 
Аристотельдің, 
Квинтилианның, 
Цицеронның шешен 
туралы ой пікірлері  
жазылған. 
«Аффирмация» әдісі. 
Оқушылар шешендік 
сӛздерді оқи отырып, 
шешендік ӛнер туралы 
білімдерін толықтырады. 
 
 
 
 
 
 
 
 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№1-6(117-122), қаңтар-маусым, январь-июнь, January-June, 2016
 
______________________________________________________________ 
 
 
17 
Оқушылар тҥрлі-тҥсті 
қағазға жазылған қанатты 
сӛздердің мағынасын ӛз 
сӛздерімен жеткізеді. 
Тҥсіну. 

минут. 
Шешендік ӛнер жайлы  
интербелсенді тақтадан 
мағлҧмат беремін. 
Оқушыларға «Жуан» және 
«Жіңішке» сҧрақтар 
қоямын. 
«Тҥртіп алу» стратегиясы 
бойынша оқушылар зейін 
қойып тыңдайды, жазып 
алады. 
  Қолдану. 
10 
минут. 
Тапсырма. 
Шығармашылық ізденіс. 
Ҥш биді бӛліп жарып 
қарауға бола ма? 
Біз неге шешендерше 
суырылып сӛйлей 
алмаймыз? 
ҦБТ – барлық білімнің 
нәтижесі бола ала ма? 
Әр топ берілген сҧрақтар 
тӛңірегінде ой қозғайды, 
пікір алмасып, тҥйінді 
ойларын айтады. 
Сергіту сәті. 

минут. 
Майқы бидің «Кімнен кім 
туады?» атты толғауын 
оқып беремін. 
Сҧңқардан сҧңқар туады, 
Тҧлпардан тҧлпар туады. 
Асылдан асыл туады, 
Жалқаудан масыл туады. 
Масылдан малбақпас 
туады, 
Тілазардан қылжақбас 
туады. 
Таздан жарғақ бас туады, 
Сараңнан бермес туады, 
Соқырдан кӛрмес туады. 
Мылжыңнан езбе туады, 
Қыдырмадан кезбе туады. 
Талдау. 

минут. 
Постер жасау. 
1-топ: Шешен адамға тән  
қасиеттер. 
2-топ: Шешеннің тілдік 
қҧралдары. 
3-топ: Шешеннің сӛз 
сапалары. 
Жинақтау. 

минут. 
«Синквейн». Бес жолды 
ӛлең стратегиясы. 
Зат есім. 
Сын есім. 
Етістік. 
Сӛйлем. 
Синоним. 
Оқушылар дәптерлеріне 
«Шешен адам» 
тақырыбына ӛлең 
ҧйқастырады. 
Бағалау. 

минут. 
Бағалау критерийі арқылы 
ӛз-ӛзін бағалайды. 
«Ӛміріңе немқҧрайлы 
қарама» ӛлеңі тыңдалады, 
Оқушылар ӛз-ӛзін «Қол 
шатыр» әдісі арқылы  
бағалайды. 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№1-6(117-122), қаңтар-маусым, январь-июнь, January-June, 2016
 
______________________________________________________________ 
 
 
18 
кҥнделікке баға қоямын. 
Ҥйге 
тапсырма. 

минут. 
Пікірталас мәдениетінің 
талаптары. 
Кҥнделікке жазып алады. 
«Білім – биікке бастар 
баспалдақ» атты тақырыпқа 
эссе жазу. 
 
 
Сабақ бойынша кері 
байланыс. «Шығу 
парақтары» арқылы. 
Оқушылар сабақ 
барысындағы әрекеттерін 
параққа жазады. 
 
КАРКЕНОВА Жанара Хайдаровна, 
ҚР ДСӘДСМ «Бурабай республикалық оңалту орталығы» РМҚКОМ 
«Физика» пәнінің мҧғалімі, Бурабай кенті, Бурабай ауданы, Ақмола облысы, 
Қазақстан Республикасы 
 
 
 
«ФИЗИКА» САБАҒЫНДА АҚПАРАТТЫҚ-КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ 
ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНЫП ОҚУШЫЛАРДЫҢ 

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет