1. Қазақстанның мемлекеттігін нығайту жолы Мемлекеттіліктің нышандарын зерделеу
жүктеу/скачать 44,37 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Пайдаланылған әдебиеттер: Патриотизм
- Елбасы
|
Жоспар:
2. Мемлекеттіліктің нышандарын зерделеу 3. Патриотизмді қалыптастыру 4.Қорытынды Қазақстанның мемлекеттігін нығайту жолында өзінің мемлекетіне деген терең патриоттық сезім де, жалпылық сананы жетіктірудегі қазақ тілінің тірек боларлық рөлі де бас көтерер азаматтардың айқын мақсатты әркеттері де, тарихи сананы қалпына келтіру де, бәрі барша қазақ ұлтының басын біріктірер бастаулар болып табылады.Қазақ хандығы ХҮ ғасырда, яғни 1465 жылы тұңғыш құрылса, арада 535 жыл өткеннен кейін Қазақстан нағыз тәуелсіз мемлекет екенін жариялады.Қазақстан халықтарының тәуелсіздікке ұмтылған асыл арманы, қасиетті мұраты 1991 жылы желтоқсан айында жүзеге асты.Ал 1992 жылы 4 маусымда ұлттық болмысымызды айқындайтын рәміздеріміз дүниеге келді. Рәміздер – отан тарихының әлемдік қауымдастықтағы орнын айқындайтын негзгі фактор Мемлекетіміз саяси салмағы жағынан ілгерірек тұратын басқа елдермен иық теңестіруге мүмкіндік беретін мәртебеге ие болды. Тәуелсіздік талай игі істерге қол жеткізді.Еліміздің тым ерте заманда-ақ отбасылық, тайпалық, кейінірек ұлттық рәміздері болған. Таңба, ту, белгі, ұран адамдарға рух береді, сондықтан рәміздерді рухани байлығымызға теңестіруіміз керек. Негізінде ең көне рәміздерге тотемдік белгілер жатады. Ол белгілер әр түрлі салт-жораларда пайдаланылып, ру-тайпалардың басын біріктіруге ықпал етті. Ол кезде қоғамды көсемдер мен ақсақалдардың басқаруына байланысты биліктің жеке белгілері қолданыла бастады. Қазақ халқы мен мемлекеттігінің дамуында қазақ жүздерінің тарихын бірге қарастыру қажет. Бұл үш категория (халық, мемлекет, жүз) тарихи даму толқынында қатар дамыды. Өзіндік қызықты тарихы бар. Бұл – халқымыздың, Республикамыздың тарихы. Оның тарихын, мән-мағынасын түсіну, құрметтеу адамгершілігіміз бен мәдениетіміздің айғағы болмақ. Әрбір мемлекет үшін Отаншылдық рухта тәрбие беру әрбір азаматтың мемлекетімізге, оның даңқты да қиын тарихына, алдағы болашағына өзінің қатысты екендігін сезініп, еліміздің мұң-мұқтаждарын ойлануынан басталады. Бұл міндеттің күрделілігін Елбасы пайымдап, «...бұл міндет білім берудің, мәдениет органдарының, қоғамдық ұйымдардың, бұқаралық ақпарат құралдарының барлық жүйесіне, әрбір отбасына қатысты. Ал оны елдің Туын, Елтаңбасын, Әнұранынқастерлеуден, заңды, өкіметті құрметтеуге тәрбиелеуден бастау керек. Әрбір адам бала кезінен: Қазақстан – менің Отаным, оның мен үшін жауапты екені сияқты, мен де ол үшін жауаптымын деген қарапайым ойды бойына сіңіріп өсетіндей еткен жөн»-дейді.Жаңа негізі қаланған жас мемлекеттердің қай-қайсысының да алғашқы жасайтын маңызды ресми қадамдарының бірі – елдің туын, елтаңбасын, әнұранын сайлап алу. Өйткен, бұл рәміздер саяси тәуелсіздік пен мемлекеттік егемендіктің бірегей белгілері болып саналады. Мемлекеттік рәміздер – белгілі бір елдің өзінше өмір салтын, бүкіл болмыс ерекшелігін, айрықша арман-аңсарын, басқалармен байланыс мұратын білдіретін белгі. Тәуелсіздік деген қасиетті ұғым мәдени нышандар тілінде де сөйлейді. Мемлекеттік рəміздер саяси мəдениет пен халықтың мəні туралы ақпаратты қамтиды, қоғамның жəне өз Отанының патриот азаматының саяси санасының қалыптасуына əсер етеді. Осы тұста тағы да елбасымыздың сөздерін айтып кеткім келіп тұр: "Еліміздің қазіргі заманғы мемлекеттік жəне саяси рəміздері қазақ халқы мен республиканы мекендеген ұлт өкілдері үшін таптық, тоталитарлық қоғамның ескі, тозған атрибуттарын алмастыруды ғана білдірмейді. Бұл республиканың демократиялық жəне құқықтық мемлекет құруға, тұлғаның егемендігі қағидаттарына, оның этностық əр алуан халқының бірлігіне негізделген жаңа қоғам құруға түбегейлі бет бұруының айғағы", – деп Н.Ə. Назарбаев жаңа мемлекеттік рəміздерді қабылдау рəсімінде атап өткен еді. Мемлекеттік рəміздерді ресми бекітудің өзіндік саяси тарихы бар. 1992 жылы Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің сессиясында республикамыздың Туы,Елтаңбасы және Әнұраны қабылданды.Тудың жобасын жасаған Шәкен Ниязбеков.Ал Елтаңбаның авторлары Жандарбек Мәлібекұлы және Шота Уәлиханов. Республикамыздың Әнұранын ақын Жұмекен Нәжімеденов пен Нұрсұлтан Назарбаев,ал әнін Шәмші Қалдаяқов жазған.Бүгінгі таңда елімізде 130-ға жуық ұлттар мен ұлыстардың өкілдері татутәтті бейбіт өмір сүріп жатыр. Қазақ жеріне әр түрлі себептермен қоныс аударған көптеген ұлтпен ұлыстардың бірлігін қазақ халқы үлкен парасаттылықпен бірлікке үндей отырып сақтап келеді.Соның арқасында қазақ және басқа этностарды қазақстандық патриотизмге тәрбиелеу ісі әрі қарай өз жалғасын табуда.Адамдар арасындағы достық қарым–қатынас, әлеуметтік топтар мен халықтардың жалпыұлттық келісімде өмір сүруі дамудың маңызды факторы болып табылады.Мемлекеттік рәміздер-жас,тәуелсіз мемлекетті және тарихи дәстүрлердің сабақтастығын куәландырады. Сондықтан әр адам үшін қасиетті отанының мемлекеттік нышандарына деген құрмет пен сүйіспеншілік өскелең ұрпаққа беріліп отыруы қажет. Мемлекеттіліктің нышандарын зерделеу: Тудың, Елтаңбаның, Әнұранның мәні мен мағынасын түсіндіру Тәуелсіз Қазақстанның болашақ азаматтарын тәрбиелеудің негізін қалаушы бақтардың бірі. Әрбір оқушы рәміздердің рөлі мен мәнін түсініп еліміздің Туын, Елтаңбасын және Әнұранын қастерлеу рухында тәрбиеленіп, Республикаының мемлекеттік рәміздерін құрметтемеген үшін жауапкершілікке тартылатынын сезіну кереу. Қазақстан Республикасының мемлекеттің рәміздерінде Республикамыздың атына тән жоғары адамгершілік құндылықтар, таңдаулы дәстүрлер мен әдет – ғұрыптары туралы көзқарас үйлесімді ұласқан. Зеңгір көк түс –біздің ғаламды, аспанды, ауаны және құрлықты бейнелейді. Зеңгір көк түс бірлесу идеясына берілгендігін бейнелеп қана қоймай, сонымен қатар барлық қалықтарда бейбітшіліктің, тыныштық пен тоқшылықтың бейнесі болған бұлтсыз аспанды еске салады. Мемлекеттік Тудың бір түсті болуы мемлекеттің тұтастығын білдіреді. Сәулесін шашқан алтын күн мен дала қыраны бүркіт бейнесі және ұлттық ою - өрнек Қ.Р. Мемлекеттік Туының негізгі элементтері болып табылады. Қазақстан Туындағы күн республикасының жалпы адамзаттық құндылық пен әлемді қоғамдастыққа әуестігін көрсетеді, әлемдегі барлық елдер мен қарым – қатынасты нығайту үшін ашықтығын білдіреді. Өз сәулесіне шомылған алтын күн – тыныштық пен байлықты бейнелейді. Қазақтың дүниетанымындағы бүркіт бейнесі өте маңызды орын алады, өйткені онымен бостандық, өзін - өзі қастерлеу сезімі, батырлық жоғары идеал, көкіректің кеңдігі және ой - өрістің тазалығын көрсетеді. Бүркіттің қанатын жайып шарықтап ұшқаны рухани күшті, шабытты, қиыншылықтардың алдында тапқырлық пен ержүректілікті білдіреді. Бүркіттің күн астында бейнеленуі біздің халқымыздың бақыт пен молшылыққа, адамзат өркениетінің биіктеріне ұмтылуы. Мемлекеттік тудың элементін құрайтын ұлттық ою - өрнек халқымыздың ішкі дүниесін ашу құралы, өйткені қазақ халқының ою -өрнегінің түп тамыры заттар мен оларда қоршайтын дүниенің құбылыстары болып табылады. Қазақстан Республикасы Конституциясының 5 бабына сай Қ.Р. Туы еліміздің ұлттық мерекесі мен салтанатты күндері мемлекеттік мекемелер мен ұйымдардың ғимараттарында орнатылып, көтеріледі.Қазақстан Республикасының мемлекеттік Туы арнайы белгіленген және безендірілген жерде бекітіледі.Әнұранның сөзі бөлме қабырғасына ілінеді. Сол жерде Елтаңба мен Ту да орналастырылады. Мемлекеттік Туды көтеру құқына оқуда, еңбек пен қоғамдық жұмыста үздік табыстарға жеткен оқушылар ие болады. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңба – көгілдір түс негізінде шаңырақ бейнесі шеңбер ішіндегі негізгі нышан – белгі. Елтаңба идеясының ең басты жүгін арқалап тұрған әрине, шаңырақ. Шынайы шеберлікпен шендестірілген түндігі аспан күнбезіндегі асыл шырақ – күн бейнесін елестетсе, уықтары – одан тарап жатқан алтын сәулелердей әдемі әсер қалдырады. Қисынын тауып кергелердің көрінісінде бере салған. Әр бөлшегі әсем айшықталған шаңырақ алдымен өз халқымыз, одан қалдықатар тіршілік кешкен басқа ұлт өкілдерінің барлығы бірлесіп, кереге – уықтай кірігіп, күш- жігер жұмсап, аяғына тік тұрғызуға кіріскен қасиетті отаумыз – тәуелсіз мемлекетімізді меңзегендей. Мемлекет басшысы жастар алдында сөйлеген сөзінде: "Жарлықпен мен 4 маусымды Қазақстанның Мемлекеттік рəміздері күні деп бекіттім. Мемлекеттік рəміздер күні əрбір қазақстандық отбасында атап өтілетін бүкілхалықтық сүйікті мерекелердің біріне айналатынына сенімдімін" деп бекерден айтпаған. Себебі Мемлекеттік рəміздер жеке тұлғаның патриоттық жəне азаматтық қасиеттерін қалыптастырудың қуатты факторы болып табылады. Бұл процесс осы елдің азаматының бала кезінен басталады- алдымен отбасында, содан кейін бала-бақшаларда, мектепте, оқу орындарында, еңбек ұжымдарында, қоғамда жалғасады, яғни ол үздіксіз. Патриотизмді қалыптастыру кез келген уақытта жəне кез келген мемлекет үшін өзекті жəне бірінші кезектегі міндет болып табылады. Қазақстанның Мемлекеттік рəміздері-бұл біздің еліміздің тəуелсіздігі мен өзіндік ерекшелігі идеяларының іске асуы, олар азаматтарға мемлекет негіздеріне құрметпен қарауды, Отанға деген сүйіспеншілікті тəрбиелеуге ықпал етеді жəне қазақстандық патриотизмді қалыптастырудың ажырамас бөлігі болып табылады. Біздің ел халқының бойында өз еліне, тарихына, ұлы тұлғаларға деген мақтаныш сезімін ояту, дәстүрді жалғастырушы және халықтың белгілі бір құндылықтарын сақтаушы ретінде сезіну өте маңызды. Қоғамдық өмірде бұл Қазақстанның мемлекеттік рәміздерін насихаттауға және қолдануға бағытталған іс -шаралар арқылы жүзеге асады, оның ішінде мемлекеттік және ұлттық мерекелерді өткізу, азаматтық және патриоттық борыштың орындалуына ықпал ету. Патриотизмді қалыптастыру - барлық уақытта және кез келген мемлекет үшін кезек күттірмейтін және бірінші кезектегі міндет, бұған халықаралық тәжірибені талдау дәлел. Өркендеген елдерде, әдетте, азаматтарда патриоттық сезімдер қалыптасқан, олар өздерінің мемлекеттік рәміздерін, елдің ұлттық мерекелерін өте құрметтейді. Қазақстанның мемлекеттік рәміздері - біздің еліміздің тәуелсіздігі мен бірегейлігі идеяларының көрінісі, олар азаматтарды мемлекет негіздеріне құрметпен қарауға, Отанға деген сүйіспеншілікке тәрбиелеуге ықпал етеді және олардың қалыптасуының ажырамас бөлігі болып табылады. Қазақстандық патриотизм. Біздің елімізде қазақстандық патриотизмді, азаматтықты, мемлекеттік рәміздерге құрметпен қарауды қалыптастырудың тиімді жүйесі жасалды. Ел мақтанышы, Отанға деген сүйіспеншілік сезімі, онымен ажырамас байланыс сезімі, ата -бабаларының жеріне тиесілі болу сезімі туғаннан берілмейді. Жоғарыда айтқанымдай, бұл адамның бүкіл өмірінде қалыптасады және бала кезінен қалыптасады. Сондықтан, отбасындағы тәрбие соншалықты маңызды, содан кейін жеке тұлға дамуының әр түрлі кезеңдерінде. Және, әрине, мемлекет пен қоғам тарапынан күш -жігер қажет. Әрине, сіз ешкімді мемлекеттік рәміздермен мақтануға мәжбүрлей алмайсыз, бірақ елдің әрбір азаматы оларды білуге және құрметтеуге міндетті. Қазақстан-патриотизм мен өз жеріне деген сүйіспеншілікке негізделген біртұтас идеологияны құруға ұмтылатын көпұлтты және конфессиялық әлеуметтік құрылымы бар мемлекет. Бұл дәйектілікті, тұтастықты және бірлік пен қоғамдық келісімді сақтауды талап ететін өте қиын міндет. Қазақстан Республикасының азаматтарына патриоттық тәрбие берудің 2006-2008 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы патриотизмді қалыптастыруға және нығайтуға бағынады, оның мақсаты-жоғары патриоттық санасы бар азаматтарды қалыптастыру, өз еліне мақтаныш сезімін қалыптастыру, дайындыққа тәрбиелеу. патриоттық тәрбие жүйесін мақсатты дамыту арқылы Отан мүддесін қорғау бойынша азаматтық борыш пен конституциялық міндеттемелерді орындау. Қазақстанның ұлттық идеологиясының басты басымдығы, менің ойымша, мемлекеттік билікті ілгерілету - басты стратегиялық конституциялық міндет - «өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет, ең жоғары құндылықтар ретінде көрсету» Олардың бірі - адам, оның өмірі - құқықтар мен бостандық» Сонымен қатар, жастарға патриоттық тәрбие беру міндеті - өсіп келе жатқан ұрпаққа Қазақстанда жұмыс істейтін діни бірлестіктердің мәнін, мазмұны мен мақсатын көрсету. Қазақстандық патриотизмге тәрбиелеудің жаңа жүйесін құру қажет.Ұлттық идеологияны насихаттау, ұлттық мәдениеттердің, тілдердің, салт -дәстүрлердің дамуын ынталандыру арқылы қазақстандықтарды тәрбиелеу, қазақ және Қазақстанда тұратын басқа этностардың тарихи санасы үлгісінде ұлттық патриотизмге тәрбиелеу. Мұндай идеология Қазақстанның саяси тәуелсіздігін, қазақстандықтардың этносаяси және этномәдени бірлестігін нығайту, халықтың моральдық, физикалық және экологиялық сауықтыру мәселелерін шешуге ықпал етеді. Ол шовинизмге, сепаратизмге, ұлтшылдыққа, трайбализмнің көріністеріне және ұлттық оқшаулауға белсенді түрде қарсы тұрады. Мемлекеттік идеологияның қазақстандық қоғам өмірінің барлық саласында емдік рухани күш ретінде әрекет етуі маңызды. Сондай - ақ, Қазақстанның жаңа идеологиясының өзегі - қазақ этносының рухани - тарихи мұрасы екенін атап өткен жөн. Ол бүкіл этникалық Қазақстан халқының гуманистік, моральдық әлеуетін пайдалану арқылы байиды. Біз бүгін өз Отанымызға - егемен Қазақстанға деген сүйіспеншіліктің негізгі қағидаларын қоятын болсақ, ертең болашақ ұрпақ біздің армандарымыз бен үміттерімізді ақтайды. К.Бұрханов «Өзін-өзі танудың арқасында әрбір азамат қоғамға қажетті мемлекеттік идеологияны жүзеге асыруға өз үлесін қоса алады. Бірақ айта кету керек, жас ұрпақтағыдай мемлекеттік сананы қалыптастыру мәселесі бар» Шынында да, ең жоғары патриотизм - өз Отанының игілігі үшін құмарлықсыз шексіз тілекте. Жас ұрпақ өз Отанына, өз халқына деген сүйіспеншілікті басқа халықтарға деген терең құрмет сезімімен біріктіруі керек. «Кеңес уақытында, Қазақстанда да, басқа одақтас республикаларда да, ондаған жылдар бойы ықпалды және тиісті институттар ұсынған коммунистік идеологиядан басқа идеология болған жоқ. Қайта құру процестері мен социалистік жүйенің күйреуі нәтижесінде ондаған жылдар бойы қалыптасқан әлемнің бейнесі жойылды, бұл жаппай бағдарлануға, жеке және топтық деңгейде де, өз деңгейінде де сәйкестенудің жоғалуына әкелді. тұтастай алғанда бүкіл қазақ қоғамының. Коммунистік идеологияның күйреуі идеологияның рөлі мен орнын, сондай -ақ оның саяси процестерге қатысу дәрежесін қайта қарауға әкелді. Ел басшылығы тәуелсіздіктің алғашқы кезеңіндегі ғылыми қауымдастықпен бірге рухани дағдарыстың алдын алуға қызмет етіп, қоғамды саналы түрде қайта құрудың маңызды механизміне айналуы тиіс жалпыұлттық идеяның негізгі принциптерін тұжырымдауға тырысты. Әйтпесе, идеологиялық және құндылық вакуумдары жүйелік дағдарысты күшейтіп, дамудың жоғарылау кезеңіне өтуді қиындатуы мүмкін». Білім және ғылым министрі Б.Жұмағұлов «Біздің міндетіміз - болашаққа позитивті өмірлік бағыт -бағдар беретін ұрпақ беру, оларды өз елімен мақтануға үйрету» деп атап өтті. Шынында да, қазақстандық патриотизм посткеңестік кеңістікте алғашқылардың бірі болып көшбасшы болып, жаңа мемлекет құрған біздің Отанымызбен мақтануға жақсы себеп болып табылады. тек шетелдік саясаткерлер, мемлекет басшылары,сонымен қатар олардың отандастары. Қазақ менталитетінде қазіргі қазақ жастарының адамгершілік мінез -құлқын қалыптастыруда өте пайдалы болар көптеген жағымды жақтары бар. Қазақстандағы өтпелі кезеңнің басында жалпы қазақстандық патриотизмді қалыптастыруға белсенді шақыру өзіндік ұлттық идеология ретінде қызмет етті. Біздің қоғамда бұл идеяны одан әрі тарату мен дамытуға елеулі негіз бар сияқты.Б.Әбдіғалиев «Қазақстандық патриотизмнің негізі, қазақстандық зерттеушілердің пікірінше, қалыптасуы мүмкін қазақ патриотизмі болуы керек деп есептейді. мемлекетке құрмет, қазақ этносының тарихын, дәстүрін, мәдениеті мен тілін құрметтеу негізінде »Менің ойымша, мемлекеттік рәміздер біздің халқымыз үшін өте маңызды, өйткені олар біздің өмірімізді және біздің дүниетаным. Мемлекеттік рәміздер - кез келген мемлекеттің бірегейлігі мен егемендігін бейнелейтін ажырамас атрибуттарының бірі. Қазақстан Республикасында мемлекеттік рәміздер - Мемлекеттік Ту, Мемлекеттік Елтаңба және Мемлекеттік Әнұран.Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туы - күннің ортасында сәулесі бар бейнесі бар тік бұрышты көк мата, астында қалықтаған қыран. Тудың тұғырында ұлттық ою -өрнегі бар тік жолақ бар. Күн бейнесі, оның сәулелері, бүркіт пен ұлттық ою - алтын түс. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туының авторы - Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері Шәкен Ниязбеков. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы дөңгелек пішінге ие және көк фондағы шаңырақ бейнесі болып табылады, одан барлық жағынан күн сәулесі түрінде уық бөлінеді. Шаңырақтың оң және сол жағында мифтік қанатты жылқылар бейнеленген. Жоғарғы бөлігінде көлемді бес бұрышты жұлдыз, ал төменгі бөлігінде «азастан» деген жазу бар. Жұлдыздың, шаңырақтың, уықтардың, мифтік жылқылардың бейнесі, сонымен қатар «Қазақстан» жазуы - алтын түс. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасының авторлары - атақты сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шот- Аман Уәлиханов. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасы бойынша бұрын «Менің Қазақстаным» әні ретінде белгілі болған Қазақстанның Гимні 2006 жылы 6 қаңтарда ел Парламентінде мақұлданды. Бұл бірінші рет 2006 жылдың 11 қаңтарында Мемлекет басшысының салтанатты түрде инаугурациясы кезінде естілді. Музыкасы - композитор Шәмші Қалдаяқов, сөзі - Жұмекен Нәжімеденов пен Нұрсұлтан Назарбаев. Біздің рәміздеріміз деп ойлаймын. біздің республиканың азаматтары арасында патриотизмді тәрбиелеу үшін өте қажет. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың сөзімен қорытындылай: «Мемлекеттік рәміздер-біздің мемлекетіміздің, егемендігіміздің мызғымас негіздерінің бірі. Олар тәуелсіздіктің біртұтас қасиетті бейнесін білдіреді. Біз Тәуелсіздік пен Мемлекеттілікті ұлтты сақтаудың алғашқы негізі, ең зор құндылық ретінде қабылдаймыз.»Кез келген елдің мемлекеттік рәміздері - патриоттық және азаматтық тұлғалық қасиеттерді қалыптастырудың қуатты факторы. Бұл процесс осы елдің азаматының алғашқы жылдарынан басталады - алдымен отбасында, содан кейін балабақшада, ол мектепте, оқу орындарында, еңбек ұжымдарында, қоғамда жалғасады, яғни үздіксіз. Пайдаланылған әдебиеттер: Патриотизм - бұл саяси принцип, әлеуметтік сезім, оның мазмұны - махаббат, Отанға деген сүйіспеншілік, оған адалдық және ол үшін кез келген құрбандыққа дайын болу;Елбасы-атақ; зеңгір көк – биіктік; идиология-ел тұрғындарының мүдделерін білдіретін көзқарастар, түсініктер, дәстүрлер жиынтығы жүктеу/скачать 44,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|