8 – дәріс. Ежелгі грек лирикасы



бет5/6
Дата29.10.2023
өлшемі29,81 Kb.
#121061
1   2   3   4   5   6
Парфении, немесе партени гимнді Афинаның құрметіне әдейліп оқытылған он бес жасар қыздар орындағын.
Эпиникии – олимпиядалық ойындар жеңімпаздарына арналған гимн. Энкомии – атақты адамдарға арналған гимн.. Одалар мен осы тақлеттес өлеңдерді шығарудың шебері Пиндар болды және оның бізге жеткен 17 кітабы бар. Оның ең атақты шығармаларының бірі және ол сақталған «Тезей» деп аталады.
Сондай-ақ грекреде адам өмірімен тығыз байланысты салттар мен дәстүрлер, соның ішінде үлену тойына арналған гименей – әні болған. Бұл ән жұбайылықты дәріптеп соны жебейтін құдай Гименей құрметтіне арналып орындалған. Өлеңді құдай атымен атадыма бұл әрине осы күнгедейін белгісіз.
Эй, потолок поднимайте, —
О Гименей! —
Выше, плотники, выше!
О Гименей!
Входит жених, подобный Арею,
Выше самых высоких мужей!
Сапфо. «Гименей» (перевод В. В. Вересаева)
Басқа да үйлену тойыларына арналған өлең жатын бөлмесінің табалдырығы тұсында орындалады екен. Ол эпиталама (от греч. «таламос» – «спальня», «покои») деп аталады.
Адам өмірден өткенде, оны треносомен (греч. «плач») шығарып салған.
Дастархан басы отырысы өлеңіне – сколий жатады. Сколии құрамына, мағынасына, әуезіне, қарай алуан түрлі болып келген және жұмбақ түрінде де болған. Тыңдаушылар не жайында әуезді ән айтылып жатқанын бірден түсінген.
Ұзақ уақыт хорға арналған әндер авторлық емес халықтық, фольклорлық болды. Б.э.д.7 ғасырда гректер кішігірім полис-қалаларда өмір кешті адам саны бірнеше мыңшақта болғандықтан адамдар бір-бірін етен танитын болғандықтан, хор әндерін шығарушыларды олпр етене жақын таныған.
Пиндардың туындылары хорлық лирикаға жатады және ән орындау діни немесе салтанатты болған. Орындаушылар хорлық шығармаларын құдай мен салтанат құрметтін арнаған. эпиникии (хоровые победные оды с музыкой и пляской в честь победителей на общегреческих играх)-ол жеңіс оддалары. Бізге толық емес 4 эпиник жеткен, олар ойындар жеңімпаздары құрметіне арналып жазылған, барлығы – 45, соның ішінде – 14-Олимп ойындары жеңімпаздарына арналған.12- Пифийских, 11 – Немейских и 8 – Истмийских. (Пиндардің ертедегі туындылары даталары – 10-я Пифийская әні, б.з.д.- 498 жыл, ең кеші – 8- Пифийская әні, 446 б.э.д.). Алесандриялық ғалымдардың пайымдауынша Пиндардің шығармашылығының үштен бір ғана бөлігі жетен оның өзін олар 17 кітапқа енгізген. Бұнда гимндер, пеандер (құдайдан жебеп-желеуін сұрау үшін арналған гимн), дифирамбы ( Диониске арналған гимн), салтанатты процессияға арналған гимн, энкомии (мақтау мадақтау әні). Қалған жоғалған әр жанрда жазлған әндер жинағы тағы 13 кітапқа жүк болмақ және жоғалған дүниелерді фрагментеп қайта қалыпына келтіріп жұмыс істеу үстіндеміз.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет