Қазақстан тарихы Сессия билеттері Қазақстан аумағындағытасғасырынақатыстыархеологиялықескерткіштердіңашылуы. Қазақстан там дәуірініңзерттелутарихын археолог Ж.Қ. Таймағамбетов «Палеолит Казахстана



жүктеу/скачать 213,34 Kb.
бет1/20
Дата04.01.2023
өлшемі213,34 Kb.
#60359
түріДиссертация
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20

Қазақстан тарихы Сессия билеттері
1.Қазақстан аумағындағытасғасырынақатыстыархеологиялықескерткіштердіңашылуы.
Қазақстан там дәуірініңзерттелутарихын археолог Ж.Қ. Таймағамбетов «Палеолит Казахстана (основные проблемы)» аттыдокторлықдиссертациясындаүш кезеңге бӛліп қарастырған. Біріншікезеңалғашқымәліметтердіжинақтаудепаталады. Ол ХХ ғасырдың бас кезінен 1950 жылдарғадейінсозылады.Екіншікезеңакадемиялықмекемелердіңтасдәуірісаласынабағытталғанзерттеужұмыстарынжүргізуменсипатталады. Үшіншікезеңі, 1980 жылдарданбасталыпжәнетасдәуірініңескерткіштерінауқымды, кешендітүрдезерттеулеріменжалғасынтабады.
Біріншікезеңге, археологияғадеген қызығушылықтары бар ғалымдар (А.П. Симонов 1906, Д.С. Назаров 1907) анықтап, кездейсоқтапқантасдәуірініңартефактілерінжатқызуғаболады. Кеңес кезеңінде кең көлемде жүргізілгенгеологиялықжұмыстартасдәуіріескерткіштерініңашылуынаалыпкелді.Орталық Азия палеолитінзерттеуге – А.П. Окладниковтың 1938 жылыТесіктасүңгіріндемустьекезеңінежататынадамныңсүйекқалдықтарынтабуысебепшіболып, өзықпалынтигізді.
ЕкіншікезеңніңбасталуыОрталықҚазақстанархеологиялықэкспедициясыныңжұмыстарыменбайланысты (Ә.Х. Марғұлан 1948), ал кейінненШығысҚазақстанэкспедициясы (С.С. Черников 1951), Қаратау палеолит отряды (Х.А. Алпысбаев 1958), СолтүстікБалқашэкспедициясыныңжұмыстарымен (А.Г. Медоев 1960), соныменқатарОрталықҚазақстанда М.Н. Клапчуктыңзерттеулеріменжалғасынтапты.НегізіненШығысҚазақстанда – Пещера, Ново-Никольское,Нарым, Свинчатка, ОңтүстікҚазақстанда – Бөріқазған, Тәңірқазған, Тоқалы, Ақкөл.Ш.Ш. Уәлихановтұрақтары (Х.А. Алпысбаев 1960-1972) ашылды. А.Г. Медоев СолтүстікБалқашмаңынан қызықты палеолит тұрақтары -Семізбұғыкешендерін, Қызылқайнар (1963, 1963), Ертісмаңында – Қарасор, Құдайкөл (1968) және Маңғышлақта – Шақбақатаны (1970) ашты.
Үшінші кезең – Ә.Х. Марғұлан атындағы археология институты және Қ.И. Сәтбаев атындағы геология институтыныңбірігіп, палеолит ескерткіштерінекешендізерттеулержүргізукезеңі. Зерттеулердіңбастыбағытыашылғантұрақтардажаратылыстануғылымыныңтүрліәдістерінқолдануарқылытереңталдауларжүргізу (Ж.Қ. Таймағамбетов 1981 – 1992, О.А. Артюхова 1981 –1990, В.С. Волошин 1981 – 1987, Б.Ж. Аубекеров 1988 – 1990, Б.С. Қожамқұлова 1981 – 1984) болды.Осысәтте, Ш.Ш. Уәлиханов атындағы көп мәдени қабатты палеолит тұрағында (Ж.Қ. Таймағамбетов 1983, 1989 – 1993) жәнеБатпақ, Ангренсорда (В.С. Волошин 1987, 1990 – 1992) зерттеулердіжалғастырудыңмаңызызореді.

ТАС ДӘУІРІНІҢ АРХЕОЛОГИЯЛЫҚ ЕСКЕРТКІШТЕРІ.


1.ЕРТЕ ПАЛЕОЛИТ
⊙Бөріқазған мен Шабақты. Орналасуы: Оңт. Қаз. , Жамбыл обл.
Ерекшелігі: 5000-ға жуықтасқұралдартабылды, бәрі де қашау мен үшкіртас-р.
⊙Шақпақата мен Арыстанды.
Орналасуы: Маңғыстаутүбегі мен Қаратауда.
Ерекшелігі: ертетас ғ. тұрақтарының ең көнелері, табылған құралдарШығысАфриканыңОлдувэйсайынантабылғанеңкөнеқұралдарменбірзаманғажатады.
⊙Қазанғап, Тәңірқазған.
Орналасуы: Оңт. Қаз.
2. ОРТА ПАЛЕОЛИТ.
⊙Обалысай.
Орналасуы: Жезқазған.
Ерекшелігі: мустьерліккезеңніңеңежелгітұрағы.
⊙Мұзбел.
Орналасуы: Орт. Қаз.
⊙Қанай.
Орналасуы: Шығ. Қаз.
⊙Ш. Уәлиханов атындағы көпқабатты тұрақ.
Орналасуы: Арыстандыөз. бойында.
Ерекшелігі: неғұрлымжақсызерттелген тұрақ.
3.КЕЙІНГІ ПАЛЕОЛИТ.
⊙Батпақ.
Орналасуы: Орт. Қаз.
Ерекшелігі: 300-ге жуықтас құрал табылған.
⊙Шульбинка.
Орналасуы: Шығ. Қаз.
Ерекшелігі: 5000 еңбекқұралдартабылды.
⊙Семізбұғы.
Орналасуы: Орт. Қаз.
Ерекшелігі: түзу, кейдеқайқы ас пышақсияқтықырғыштартабылды.
⊙Қарабас, Ангренсор.
Орналасуы: Орт. Қаз.
⊙Бұқтырма, Шүлбі.
Орналасуы: Шығ. Қаз.
⊙Ащысай.
Орналасуы: Оңт. Қаз.
Ерекшелігі: бизон, арқар, жабайы жылқы сияқты жануарлардың сүйектері жәнепышақтәріздітілгіштертабылды.
⊙Майбұлақ.
Орналасуы: Жетісу.
4. МЕЗОЛИТ (ОРТА ТАС ДӘУІРІ).
Тұрақтар саны (жалпыҚаз. б/ша): 20-дан астам.
⊙Мичурин, Явленко.
Орналасуы: Қызылжар қ., Есілөзенібойы.
⊙Дүзбай.
Орналасуы: Торғайойпаны ауд.
⊙Тельман.
Орналасуы: Атбасар маңы.
⊙Ерейментау.
Орналасуы: Ақмола.
⊙Әкімбек, Қарағанды.
Орналасуы: Қарағандымаңы.
⊙Қызылсу.
Орналасуы: Маңғыстау.
5. НЕОЛИТ.
150-ге жуықтұрақ, көнекеншығару, жерлеуорындары.
⊙Жезқазған өңірі.
Ерекшелігі: жерлеуорындарыныңүстінетасүйген, қабірдіңқабырғасытасплиталарменқоршалған, адамныңбасынбатысқақаратып, шалқасынан жатқызды.
⊙Усть-Нарым.
Орналасуы: Шығ. Қаз.
Ерекшелігі: құрал-саймандарғаөте бай, өткір, ұсақсынатастаркөптабылды.
⊙Зеленая Балка, Қарағанды.
Орналасуы: Орт. Қаз.
Ерекшелігі: үймалыныңсүйектерітабылды.
⊙Пеньки.
Орналасуы: Солт. Қаз
Ерекшелігі: тасшапқылар, жалпақ пышақтар, жаңқадан жасалғанқырғыштаркөптепкездеседі.
⊙Сексеуіл.
Орналасуы: Қызылорда обл.
Ерекшелігі: табылғансүйектердің 80% қойлар мен сиырдікі.
⊙Железинка.
Орналасуы: Солт. Қаз.
Ерекшелігі: селосыныңмаңындаөліктіңкремациясы (өрттелу) рәсіміорындалып, күлініңжанынаүшқұмыра, жебелер және сүйектердің жасалынған әшекейлер қойылған.
⊙Қараүңгір.
Орналасуы: Қаратау.
Ерекшелігі: мекенінентабылғанқыш ыдыстардың дөңгелектүптеріқызылбояуменбоялған.

жүктеу/скачать 213,34 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20



©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет
Lessons
Curriculum vitae
Documents