Қазақстанда 1917-21 жылдары болған саяси қарсылықтар

Қазақстан азаматтық қарама-қарсылық– 1917 – 1920 жылдары аралығында болған саяси-әлеуметтік оқиғалар. 1917 жылы ақпанда Петроградта жұмысшылар мен солдаттардың көтерілісінен кейін монархия құлап, республика орнады да, қоғамдық-саяси жағдай түбірімен өзгерді ( Ақпан революциясы). Уақытша үкіметқазақ халқының 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісіне қатысушыларға кешірім жариялады, оларды жазалау тоқтатылды. Сондай-ақ, көтерілісті жазалаушыларға да кешірім жасалды. Қоғамда азаматтық келісім орнатуға жағдай туғызылып, кең көлемде саяси бостандықтар берілді (сөз, баспасөз бостандығы, саяси партиялар құру, т.б.). Ә.Бөкейхан жетекшілік еткен интеллигенция өкілдері Уақытша үкімет құрамында жауапты қызметтер атқарып, ұлттық-демократиялық Алаш партиясын құруға кірісті.

1917 жылы наурыз-маусым айларында Қазақстандағы билікке уақытша үкіметтің жергілікті органдары, кеңестер, жергілікті партия құрушылар, Жетісу, Орал, Орынбор, Сібір казак әскерлерінің билеуші органдары, т.б. таласты. Саяси күштер топтала бастады. \ Жер-жерлерде жұмысшылар мен оқушы жастардың қоғамдық-саяси ұйымдары құрылып, саяси мәселерге араласа бастады. Мысалы, Верныйда мұсылман жұмысшыларының біріккен одағы, ОмбыдаБірлік, Семейде Жанар, Меркеде Қазақ жастарының революциялық одағы, т.б. кұрылды.

Қазақ ауылдарында кеңестер билігі тек 20-жылдардың бас кезінде ғана орнады. Осы кезде 1917 жылы 5-13 желтоқсанда Орынборда екінші жалпықазақ съезі өтті. Съезде РФ құрамына кіретін Алаш автономиясы (қазақ мемлекеттігі) жарияланып, басқарушы ұлт кеңесі - Алаш Орда сайланды, халықтық милиция жасақтау қажеттігі айтылды. Алаш Орданың төрағасы болып Ә.Бөкейхан сайланды.

Достарыңызбен бөлісу: