Классикалық сопылықтың философиялық аспектілері

Сопылық  исламға  дейінгі  дуианалар  қозғалысы  сияқты  пайда  болған. 
Ол  олардың  қарсылығын  білдіруіші,  бұл  әлемнен  қашып,  аскетизм  мен 
Құдайды тану деңгейіне жету жолы болды. Ирландиялық суфизмді зерттеуші 
Роберт  Грейвздің  пайымдауынша,  «суфистер,  бізге  белгісіз  болып  қалған 
тарихы  бар  ежелгі  рухани  ағайындылықты  елестетеді».  Бірақ  суфистердің 
тарихын  б.д.д.  ІІ  мыңжылдықтан  бастау  алады  десек  болады.  Суфистердің 
белгілі  бір  құлшылық  ететін  шіркеулері  немесе  діни  орындары  болмаған. 
«Суфий»  терминінің  ӛздері  әзілмен  қарайтын  «квакер»  деген  сӛзбен 
байланысты сияқты, әзілге жылы қабақ танытады. Суфизм қалың кӛпшілікке 
«бірнеше  уақыт  бойы  исламның  ортасында  ғана  қолданылғандықтан, 
шығыстық  сипатқа  ие  болғанда  танымал  болды»,  қазіргі  нағыз  суфизмді 
Батыста  да  Шығыста  да  кездестіруге  болады,  ол  генерал  да,  шаруа  иесі  де, 
саудагер де, құқық қорғаушы да, мектеп оқытушысы да, тіпті кез келген адам 
да  болуы  мүмкін.  «Әлемде  бола  тұрып,  әлемнен  болмау»,  табиғатынан 
шыншыл,  қулықсыз,  кінәшіл  болмау,  ӛзіңнен  жоғарыларға  қорқа  қарау  – 
нағыз сопылықтың идеалы.  
Сопыларды  тәрбиелеу  дінмен,  поэзия  (ақын,  Шығыстың  ақындары 
суфизмді 
дамытушылар 
болған), 
ӛнер, 
медицина 
(адам 
жанын 
психологиялық,  психиатриялық  жолмен  емдеу),  тіпті  құрылыс  саласымен 
байланысты болды. Салт бойынша 12 жылдық блім алған кез келген суфист, 
кӛмекке  мұқтаж  адамға  ешқандай  ақша  алмай  шынайы  кӛңілмен  жанын 
демалдыратын  рухани,  психологиялық  кӛмек  кӛрсетуге  тиісті.  Ескі 
салттарды  және  құпия  білімдерді  сақтаушылар  еуропалық  друидтер  сияқты 
суфистер де ерекше білімдерімен, салттарымен адамдарды емдеуде омеланы 
қолдануы кездейсоқтық емес. Осы орайда, айта кететін жайт суфисттік бағыт 
діни ағаш секілді ӛсіп шықпайды, кез келген  ағашқа бекініп,  кӛгеріп,  кӛкке 
жетеді.  Алепподағы  мұсылмандық  жазалау  мекемесі  тарапынан  жазаланған 
суфист  Ибн  әл-Араби  ӛзін  ақтауда  оның  басты  мақсатым  «адам  Құдайшыл 
санатқа жетуі діни махаббат арқылы» екендігін дәлелдеу еді деген екен. 
 Теологиялық  тұрғыдан  суфистік  ілім  неоплатондық  идея  эманация, 
адам жанының Құдайға сіңісуі туралы индуистік ілім мен зороастрилік ілім 

жүктеу/скачать 1,78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: