Бактерия жасушасының құрылысы: негізгі құрылымдық компоненттері және олардың қызметі
жүктеу/скачать 9,38 Mb.
|
|
Бактерия жасушасының құрылысы: негізгі құрылымдық компоненттері және олардың қызметі. Бактериялар (көне грекше: βακτηρία - «таяқша») — тек микроскопта ғана көрінетін аса ұсақ жасушалар және олар көптеген әр алуан аурулар туғызады бірақ көбінесе нейтралды қызметті атқарады. Бактерия жасушасының құрлысы. Бактериялар прокариот патшалығына жатады. Ядросы дамымаған, ядролық заты бар. Бактерияның жасушасы турақты және тұрақты емес компоненттерден турады. Турақты компоненттерге міндетті түрде болатын органеллалар жатады. Турақты емес компоненттерге кейбір бактерияларда кездесетын органеллалар жатады. 1.Турақты органеллалар: Ядролық зат- нуклеоид деп аталады. Цитоплазма- жасушаныңсуйықтығы. Цитоплазмалықмембрана- ЦПМжасушаныңқабырғасы. Жасуша қабырғасы- екінші қабырға. Рибосомалар, мезосомалар, кірпікшілер 2.Түрақтыемсорганеллалар: Капсула-кілегейлыкабықша. Талшықтар-козғалумүшелері. Спорола- түрді сақтау органеллалар. Цитоплазмалық косындылар. Ядролық зат. Нуклеоид – бір ДНҚ молекуласынан турады. Нуклеоид - ақуыздар туралы ақпаратты сақтап турады. Цитоплазма және ЦПМ. Цитоплазма - коймалжын зат, судан, бейорганикалық және органикалық затратдан турады. Цитоплазмада барлық реакциялар отеді, нуклеоид, рибосомалар, қосындылар орналасады. Цитоплазма барлық бояғыштарды жақсы қабылдайды. ЦПМ - жінішке, жартылай откізгіш, үш қабатты органелла. ЦПМ - ақуыз, фосфолипидтер, ақуыз қабаттарынан турады. ЦПМ - жінішке тесіктер және каналдардан турады. Негізгі атқаратын қызметі қөреқ затратды тасымалдау Жасуша қабырғасы. Жасуша қабырғасы - тығыз, откізгіш,тор тәрізді құрылыс, жасушаға пішін беріп турады. Жасуша қабырғасы пептидогликанан турады Анықтау әдістері. Жасуша қабырғасы тура әдісі арқылы анықтауға болады плазмолиз реакциясы арқылы немсе электронды микроскоп арқылы. Тура емес әдісі - Грам бойынша бояу әдісі. Грам әдісі. Грам әдісі бойынша бактерияларды екі топқа боледі -Грам он және Грам теріс. Грам он бактерияларда - жасуша қабырғасы жуан, пептидогликаны 90%, липополисахарид тер 10%, тейхой қышқылы бар. Грам теріс бактерияларда пептидогликаны жінішке 10%, липополисахарид тер 90%, тейхой кышқылы жоқ. Рибосомалар, кірпікшелері. Рибосомалар - ақ уаз синтездейтын органеллалар. Кірпікшелер- ақуыздан турады, қысқа, өте жінішке. Адгезия қызметін атқарады. Мезосомалар– цитоплазмалық мембраның бөлігі, митохондрияның қызметын атқарады, бактериялардың тыныс алуы журеді. Капсула - шырышты қабықшаБактерияны фагоцитоздан корғайды. Споролар- қатты, тығыз қабық. Бактериялар сыртқы ортадан түскен кезде тіршілігін сақтау үшін тузеді. Спора тузетін бактериялар бацилла деп аталады, үлкен спора түзетін бактериялар клостридиялар болады. Талшықтар. Талшықтар - ұзын, ақуаздан туратын органелла, бактериялар талшықтар арқылы қозғалады. Талшықтар таяқша тәрізді бактерияларда ғана болу мүмкін. Талшықтар саны және орналасу бойынша жіктейді монотрих, амфитрих, лофотрих, перитрих. Жасуша - тірі организмдердің (вирустардан басқа) құрылымының ең қарапайым бөлігі, құрылысы мен тіршілігінің негізі; жеке тіршілік ете алатын қарапайым тірі жүйе. Жасушаның тірі заты – протоплазма. Ол биологиялық мембраналармен (жарғақтармен) шектелген биополимерлердің тәртіптелген құрылымдық жүйелері – цитоплазма және ядродан тұрады. жүктеу/скачать 9,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|