Биологиялық тотығу үрдісінде босап шыққан энергияның жұмсалу жолдары



бет1/4
Дата06.02.2023
өлшемі80,11 Kb.
#65493
  1   2   3   4

Заттар мен энергия алмасуында өзара байланысты екі үрдіс ажыратылады: анаболизм (ассимиляция) және катаболизм (диссимиляция).
Заттар алмасуы барысында энергия өзгеріп отырады: аспен түскен күрделі органикалық қосылыстардың потенциалдық энергиясы механикалық, электрлік, жылу энергияларына айналады.
Сау организмде энергия түзілуі мен энергия шығыны арасында тепе-теңдік сақталады (энергияның сақталу заңына бағынады)
Биологиялық тотығу үрдісінде босап шыққан энергияның жұмсалу жолдары:
  • АТФ синтезі
  • Механикалық жұмыс
  • Химиялық синтез
  • Заттардың тасымалдануы
  • Электрлік жұмыс (МП, ӘП)
  • Дене температурасын сақтау
  • Организмнің тіршілігін, өсуін және дамуын қамтамасыз ету.

  • Организмде түзілген энергия жылу бірлігі – калория немесе кджоуль (СИ жүйесі) түрінде көрсетіледі

Организмде тотыққандағы қоректік заттардың калориялық коэффициенті

1 г белок

4,1 ккал

17,17 кДж

1 г май

9,3 ккал

38,94 кДж

1 г көмірсу

4,1 ккал

17,17 кДж

Негізгі алмасу.
Негізгі алмасу – тіршілікке қажетті ең төменгі энергия алмасуы. Негізгі алмасуды стандартты жағдайларда анықтайды:
  • аш қарында, ас қабылдаған соң 12-14 сағаттан кейін.
  • дене еттері босаңсыған, толық тыныштық күйде.
  • комфортты температурада – 18-22оС

Ересек адам үшін негізгі алмасудың орташа мәні 1 ккал/кг/сағ тең.
Салмағы 70 кг, бойы 165-170, жасы 35-16 ересек ер адам үшін негізгі алмасудың мәні = 1700 ккал/тәул
Әйелдер үшін = 1500 ккал/тәул
Энергияның «жұмысшы алмасуы»
Энергия шығынының мөлшері жұмыс түріне қарай өзгереді.
Еңбек қарқынына байланысты ересек адамдар үшін энергия, қоректік заттар тұтынуының ұсынылатын орташа мөлшерлері жасалған
Кәсіп түріне қарай организмнің энегрия шығыны

Топ

Кәсіп түрі

Энергия шығыны, ккал/тәул

1



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет