Саяси элитаның құрылысы және негізгі қызметтері. Мемлекеттік бюрократия.
Саяси элита мен көшбасшылар саясат субъектілері ретінде.
Саяси лидерліктің негізгі түсініктемелері. Саяси көшбасшылықтың теориялары: белгі теориясы, жағдайлық тұжырымдама, психолгиялық тұжырымдамалар, интегративтік амал. Саяси лидерліктің билік институты ретінде. Билік институты ретіндегі саяси лидерліктің мәні және сипатты белгілері.. Саяси лидерліктің атқаратын қызметтері. Саяси көшбасшылықтың типологиясы. Саяси көшбасшылықтың түрлері. Саяси лидерлік туралы Антикалық дүние авторлары Геродот, Плутарх және басқалары өздерінің ойларын тұжырымдаған. Саяси көшбасшылықты зерттеуге Николло Макиавелли (1469 - 1527) біраз үлес қосты. Ол батырларды, монарх және қолбасшыларды тарихтың шынайы жасаушылары санады. Оның түсініктемесінде саяси лидер-бұл бүкіл қоғамды біріктіруші және танытушы, өз билігін және қоғамдық тәртіпті сақтау үшін кез келген әдіс-амалды қолданушы (отсюда термин - "макиавеллизм" для определения политики, пренебрегающей нормами морали).
В своем труде "Государь" Макиавелли разработал практические советы для правителей, представляющие искусное сочетание хитрости и силы. Эти советы высоко ценили Кромвель и Наполеон, ими пользовались Сталин и Брежнев, Гитлер и Черчилль и др.
Одан кейінгі саяси ойға және практикаға көрнекі ықпал еткен лидерлік концепциясын жасап шығарған Фридрих Ницше (1844 - 1900). В своих трудах "Так говорил Заратустра" (1884) и "Воля и власти" (1889) он пытался обосновать необходимость создания высшего биологического типа - человека - лидера, сверхчеловека. Ол былай деп жзған: "Адамзаттың мақсаты оның жоғарғы өкілдерінде жатыр... Адамзат ұлы адамдарды тудыру үшін талмай еңбетенуі тиіс, - оның міндеті өзге ештеңеде емес, тек осында". ("Так говорил Заратустра". - М.,1990. - С. 286).
Непосредственное воздействие на современные концепции лидерства оказало творчество французского социолога Габриэля Тарда (1843 - 1904).
Он является одним из основоположников теории социализации. Тард пытался доказать, что основным законом социальной жизни является подражание последователей лидеру. Оның пікірінше, тұрғындардың басым көпшілігі дербес әлеуметтік шығармашылыққа қабілетсіз. Единственным источником прогресса общества являются открытия, сделанные инициативными и оригинальными личностями.
Марксизм в противоположность теориям, которые рассматривают лидеров как локомотивов истории, ограничивает возможности активности политических лидеров исторической необходимостью и классовыми интересами. Марксизмде саяси лидер таптың бөлігі, ең қабілеттіі, саналы және таптың еркін іскер білдруші болып табылады. Здесь он играет по отношению к классу вспомогательную, служебную роль.
И если Маркс и Энгельс отмечали возможность обособления политических лидеров от представляемого ими класса, то в творчестве и в практической политике Ленина и особенно Сталина эта идея постепенно была сведена на нет, и возобладала упрощенная схема соотношения масс и политических лидеров: массы - класс - политическая партия - политический лидер. "Массы, - писал Ленин, - делятся на классы: ...классами руководят обычно ... политические партии; ... политические партии в виде общего правила управляются более или менее устойчивыми группами наиболее авторитетных, влиятельных, опытных, выбираемых на самые ответственные должности лиц, называемых вождями". (Полн. собр. соч. Т. 41. С. 24).
В современном обществоведении существуют несколько подходов к определению политического лидерства. Выделим некоторые из них.
1. Саяси лидерлк
- бұл бүкіл қоғамға, ұйымға немесе топқа белгілі тұлғалар тарапынан тұрақты басымырақ ықпал ету. Для этого определения характерны следующие особенности : 1. влияние должно быть постоянным;
руководящее воздействие лидера осуществляется на всю группу, организацию, общество;
Саяси лидер айрықша басым ықпал мен иеленуі тиісды.
2. Саяси лидерлік
- бұл басқарушылық мәртебе, әлеуметтік тұғыр , бұл жетекшілік мансап.
3. Саяси лидерлік
- бұл саяси нарықта жүзеге асырылатын кәсіпкерліктің ерекше түрі. Здесь побеждает тот потенциальный лидер, чей "политический товар" больше всего отождествляется с понятием "общего блага".
4. Саяси лидерлік
- бұл топтың қоғамдастығының және саяси мнез-құлқының символы- рәміздік көрінісі. Лидер способен с помощью власти реализовать интересы группы.
Саяси лидерлік ұғымының екі аспектісі бар: Формалдық-мансаптық мәртебелік. Ол билікті иеленумен байланысты. Субъективный. Личностные качества и реальное поведение лидера на занимаемом посту.
Кто же он, политический лидер? Политический лидер - это авторитетный член организации, группы, общества в целом, личностное влияние которого позволяем ему играть существенную роль в политических процессах и ситуациях.
Рассматривая проблемы лидерства, неизменно задаешься вопросами: почему одни люди становятся лидерами, а другие исполняют их волю? Что лежит в основе лидерства, в чем его феномен?
Қазіргі саясаттануда дидерліктің бірнеше теориясы бар. Рассмотрим некоторые из них.