Әлеуметтік-гуманитарлық Ғылымдар факультеті



бет1/4
Дата10.12.2023
өлшемі1,36 Mb.
#136291
  1   2   3   4
Байланысты:
Бөж Нұрсұлтан Азия-Африка 2


ҚОЖА АХМЕТ ЯССАУИ АТЫНДАҒЫ
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ
ӘЛЕУМЕТТІК-ГУМАНИТАРЛЫҚ
ҒЫЛЫМДАР ФАКУЛЬТЕТІ


БӨЖ
Тақырыбы: Сұлтан Бейбарыс
Мамандық: 6В01615-Тарих
Орындаған: Нурсеитов Н
Қабылдаған: Зулпыхарова Э
Түркістан-2023ж


Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі : Сұлтан Бейбарыс немесе оның толық есімі әл-Мәлік әз-Заһир Рукн-әд-дин Бейбарыс әл-Бұндуқтари әс-Салих Мысыр мен Сирияда билік құрған қыпшақ текті даңқты қолбасшы, Мәмлүк мемлекетінің сұлтаны. Сұлтан Бейбарыс – 1233 жылы Қара теңіздің солтүстігінде дүниеге келген қыпшақ. Оны он төрт жасында моңғолдар тұтқынға алса керек. Ол тұтқын ретінде Сивас-Алеппо арқылы Дамаскіге жеткізіліп, осы жердегі құл базарында сатылған.
Бейбарысты сатып алған Айюбид сұлтаны Салих Эйюбтің мәмлүктерінің бірі болған Айтекин әл-Бундукдари. Кейінірек, 1246 жылы оның зеректігі Салих Эйюбтің көзіне түскенде, оны сатып алып, әскери дайындықтан өту үшін әскери казармаға жібереді. Білімін тәмамдаған Бейбарыс әскерге алынып, крестшілермен бірнеше шайқастарға қатысып, аз уақыттың ішінде билеуші дәрежесіне дейін көтеріледі.


Негізгі бөлім
Ол шайқаста сәтті қолбасшылық ету және басқаруымен Мансур және Айн Жалут шайқастарының жеңісінде жетекші рөл атқарып, атақ-даңққа ие болады. Ол Мысырдың Эйюби сұлтаны Тұраншахты өлтіргеннен кейін Құтұз сұлтан болады. Уақыт өте келе Бейбарыс оны белгілі себептермен өлтіріп, Мәмлүк сұлтандығының билеушісі болады.
Бейбарыстың Мансура шайқасында қол жеткізген жетістіктері Байбарыстың алғашқы ірі әскери жетістігі 1250 жылғы Мансур шайқасында қол жеткізеді, ол Айюбид әскерінің қолбасшысы ретінде Франция королі Людовик IX басқарған 1500 адамдық крестшілер мен бірнеше жүз рыцарьлары бар әскеріне қарсы шайқаста жеңіске жетті. Жетінші крест жорығында крестшілер әскері Дамиеттаға келіп тоқтағанда, сол маңдағы мәмлүктердің әскери бөлімшесінің командирі Фахреддин жауға кедергі бола алмай, кері шегінеді. Мәмлүк сарбаздарының қаланы қорғамағанын көрген қала халқы үрейленеді. Крестшілер әскері қаланы басып алып, кейін Каирге қарай бет алады. Түнде олар Ніл өзенінің жағасында уақытша қоныс құраса, Мәмлүк әскері қарсы жағалаудағы қоныс құрады. Таңға қарай крестшілер әскерінің басшысы Роберт Артуа аз ғана әскермен кенеттен шабуыл жасау үшін әскердің басым бөлігінің өзеннен өтуін күтпестен өтіп, Мансураға үш шақырымдай жетеді. Ол таң ата алыстағы Айюбид әскерінің штабына өте жылдам шабуыл жасайды.
Мысыр сарбаздары қолдарына қару ала алмай өлтіріліп, аз бөлігі Мансураға қашып үлгереді. Роберт осы сәтті кеңейтіп, Мансураға жорық жасауды шешеді және бүкіл Мысыр қарулы күштерін жою үшін Мансураға тез жетеді.Сабырлық танытқан Байбарыс жорықта қаза тапқан қолбасшы Фахреддиннің орнына қолбасшылықты алып, қашқан сарбаздарды қол астына жинап, қаланы қорғауға дайындалады. Бейбарыс өз сарбаздарын қаланың қақ ортасына орналастырып, тығылуды бұйырады, осылайша қаланың негізгі кіреберіс қақпасын ашады. Роберттің шабуылдаушы әскерлері қалаға келгенде, Роберт қаланы босатты деп ойлады және тез арада қала орталығына қарай жүреді. Бейбарыс шабуылға шығуға бұйрық бергенде тар көшелер мен аудандарда шайқаса алмаған крест жорықтарының ауыр атты әскері қырылады. Қаладан жаяу немесе атпен қашып құтылғандар аз болған. Қаза тапқандардың арасында Франция королі IX-Людовиктің ағасы Роберт және Гийом де Соннак сияқты атақты рыцарьлар бар. Нәтижесінде Бейбарыс бүкіл крест жорықтары әскерін, соның ішінде олардың қолбасшысы француз королі IX-Людовикті көптеген француз дворяндарымен бірге тұтқынға алады.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет