БОӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ
№ 1 САБАҚ. ІСБ ФИЗИОЛОГИЯСЫ БОЙЫНША
Тақырып: Гормондардың жалпы қасиеттері. Гормондардың әсер ету жолдары мен механизмдері. Гипоталамус гипофиз жүйесі. Балалардағы даму және қызмет ету ерекшеліктері.
ХАТТАМА ТОЛТЫРУ:
№1 тапсырма. «Гормондардың жалпы қасиеттері» атты кестені толтырыңыз
№
|
Гормондардың жалпы қасиеттері
|
1
|
Алыстан ағзаға әсер ете алады
|
2
|
Тез және қысқа мерзімде әсер етуі
|
3
|
Биологиялық белсенділігі өте жоғары
|
4
|
Ферменттердің қызметін атқармайды
|
5
|
Қызметке ғана емес, сондай ақ құрылымға әсер етеді
|
6
|
Тез бұзылады және организмде жинақталмайды
|
7
|
Әр гормонның арнайылығы бар
|
8
|
Гуморальдық реттелуге қатысады
|
9
|
Нысана жасушаларына ғана әрекет етеді
|
10
|
Ағзаға рефлексторлық әсер ете алады
|
№2 тапсырма.
А. «Гормондардың химиялық құрылымы бойынша жіктелуі» атты кестені толтырыңыз
Гормондардың химиялық құрылымы бойынша жіктелуі
|
Бездер
|
Гормондар
|
Стероидті
|
Бүйрек үсті безі мен жыныс бездері
|
Кортикостероидтер,прогестерон,альдостерон,кортизол,
тестестерон,эстроген,эстрадиол,кальцитриол
|
Ақуыз-пептидті
|
Гипофиз, қалқанша маңы және ұйқы безі
|
Кальцитонин,инсулин,глюкагон,соматотропин,
кортикотропин,паратгормон
|
Аминқышқылдар туындылары
|
Қалқанша және бүйрек үсті безі
|
Тироксин,трийодтиронин,тиреокальцитонин,
адреналин,норадреналин
|
Б. «Гормондардың қызметтері бойынша жіктелуі» атты кестені толтырыңыз
Гормондардың атқаратын қызметтері бойынша жіктелуі
|
Анықтамасы
|
Гормондар түзілу орны
|
Эффекторлық
|
Нысана жасушаларға тікелей әсер ететін гормондар
|
ІСБ
|
Троптық
|
Эффекторлық гормондардың түзілуі мен бөлінуі
|
Аденогипофиз гормондары
|
Рилизинг-факторлар
|
Троптық гормондардың түзілуі мен шығарылуын реттейді
|
Гипоталамустың жүйке жасушалары
|
№3 тапсырма. ІСБ-нің атауларын жазып шығыңыз:
Гипоталамустың нейросекреторлық жасушалары
10. Аталық без
6. Айырша без
7. Бүйрекүсті бездері
8. Ұйқы безі
4,5. Қалқанша және қалқанша маңы безі
3. Эпифиз
2. Гипофиз
9. Аналық без
№4 тапсырма. «Гормондардың әсер ету жолдары» атты кестені толтырыңыз.
Әсер ету жолдары
|
Әсер ету механизмі
|
Тікелей
|
Ағзада арнайы рецепторлары бар мүшелер мен тіндерге әсер етеді
|
Рефлекторлық
|
Қантамырлардың химорецепторларын тітіркендіру арқылы әсері (барлық ірі қантамырлар мен мүшелердің бифуркацияларында орналасқан тамырлы рефлексогендік аймақтар).
|
Орталық
|
Бір мүшенің қызметіне оның орталық жүйке жүйесіндегі орталығы арқылы әсер етуі.
|
Шартты-рефлекстік
|
Шартты рефлекстердің қалыптасуы кезінде гормондардың әсер етуі. Ми қыртысында шартты және шартсыз тітіркендіргіштер орталықтары арасында шартты - рефлекторлық байланыс пайда болады.
|
№5 тапсырма. «Гипофиз және гипоталамус гормондары» атты кестені толтырыңыз.
Бездер
|
Гормондар
|
Физиологиялық әсерлері
|
Аденогипофиз
|
Соматотропин,лютропин,гонадотропин,
Тиреотропин,липотропин,пролактин
|
Соматотропиннің ағзаның және ішкі мүшелердің өсуіне әсер етуі,
жыныс гормондарының екіншілік жыныс белгілерінің дамуына әсер етуі.
|
Нейрогипофиз
|
Окситоцин,вазопрессин антидиуретин,адг
|
Несеп түзілу кезінде судың қайта сіңірілуін реттейді
|
Гипофиздің ортаңғы бөлігі
|
Мелатонин(интермедин)
|
Тері,көз түсін береді
|
Гипоталамус
|
Рилизинг факторлары,вазопрессин,окситоцин
|
окситоцин жатыр бұлшықеттерінің жиырылуын тудырады, вазопрессин нефронның жинағыш түтікшелеріндегі судың кері сіңуін қамтамасыз етеді
|
№6 тапсырма. Гипоталамус-гипофиз жүйесі. Аденогипофиз бен нейрогипофиздің гипоталамуспен байланысы. (Сурет-сызбаны пайдалана отырып, сызықшалардың орнына керекті сөздерді қойыңыз).
Достарыңызбен бөлісу: |
