Жыраулар поэзиясының Көне Түркі дәуіріндегі әдебиетпен байланысы
жүктеу/скачать 22,01 Kb.
|
1 2
- Бұл бет үшін навигация:
- «Алып Ер Тоңға» Бұқар жырау Махамбет Өтемісұлы
|
Жыраулар поэзиясының Көне Түркі дәуіріндегі әдебиетпен байланысы Көне Түркі әдебиеті мен қазақ жыраулық поэзиясы арасында біршама сан ғасырлық арақашықтық болса да, олардың арасындағы мазмұндық және көркемдік байланыс бір-біріне тығыз байланысты. Қазақ әдебиетін зерттеушілердің арасында Н. Келімбетовтың «Қазақ әдебиеті бастаулары» еңбегі толықтай Көне Түркі әдебиеті мен жыраулық поэзия арасындағы көркемдік дәстүрдің сабақтастығы туралы сыр шертер туынды деп санаймын. Н.Келімбетов оқулықтың кіріспесінде көркемдік дәстүр жалғасын екі замандағы шығармаларды салыстыра отырып, дәлелдеуді мақсат еткен еді. «Күлтегін», «Атилла», «Оғызнаме», Қорқыттың «Бамсы-Бәйрек туралы жыр», «Салар Қазанның ерлігі» туралы жырлары қазақтың батырлық эпостарының негізгі бастауы болды. Жыраулық поэзияда жалғасын тапқан жорықшы жыраулардың толғауларын осы тұста салыстыра отырып, байланысын көрсетуге болады. Ш. Уәлиханов кезінде жырдың белгілі бір әуенмен, қобыз сүйемелдеуі арқылы орындалып, батырлардың ерлік істерін дәріптеуге құрылатынын айтады. Көне Түркі заманында өмір сүрген, Қорқыттың әрбір күйінің тарихы бүгінге жетті, яғни жыраудың тұлғасы Қорқыттан бастау алды деуге болады. В.В. Радлов «жырды» шумаққа бөлінбейтін импровизация, қайғылы жыр, жоқтау деп жіктеп, ал жырауды жыршы, көнені жырлаушы, алдын болжаушы деп түсіндіреді. Сондай-ақ ол қазақ жырының Көнелік сипатын әңгімелегенде: «Қайсыбір жырларда Көне Түрік ұйқастарының заңдылық іздері сайрап жатыр, бұны әсіресе сондағы аллитирация, акростик және ішкі ұйқастармен, көне мәтелдерден айқын аңғаруға болады»- дейді.
жүктеу/скачать 22,01 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2