Морфология. СӨЖ 1-тапсырма



бет1/4
Дата27.09.2023
өлшемі69,06 Kb.
#110719
  1   2   3   4

Морфология. СӨЖ 1.


1-тапсырма. Кестені толтырыңыз.
Негізгі грамматикалық ұғымдар





грамматикалық категория

грамматикалық мағына



грамматикалық форма






Қатыстық

Жалпы



Грамматика-лық форма

Синтетика-лық

Аралас


Категория-лық



Аналитика-лық


Сөз формасының түрлері:



Аналитикалық

Синтетикалық



Грамматика-лық мағына


2-тапсырма. Сызбаны толтырыңыз.


Морфема, оған тән белгілер.



1. Сөздің мағыналы ең кіші бөлшегі, грамматикалық ұғым.
2. Морфема іштей екіге бөлінеді: негізгі морфема және қосымша морфема.
3. Негізгі морфемаға, сөздерге ұйтқы болатын түбірлер (ақ, ек, ұқ, ас, ұр, үр, ер, т.б.) жатады. Қосымша морфемаға жеке лексикалық мағынасы болмайтын, тек грамматикалық мағынаға ие қосымшалар мен қосалқы морфемалар (-ның, -нің, -ға, -ге, -ын, -ін, -ар, -ер, т.б.) жатады.

1. Негізгі морфемалар — лексикалық мағыналы дербес қолданылатын түбір сөздер. Олар түпкі түбірлер (тір - тірі дегендегі), түбір негіздер (тірі), туынды негіздер (тірлік) болып үшке бөлінеді.
2. Қосымша морфемалар — дербес қолданылатын сөздерге әр түрлі грамматикалық ғана мағына үстейтін тұлғалар. Олар іштей қосымшалар мен қосалқылар болып екіге бөлінеді. Қосымшалар: сөзжасам, сөзтүрлем, сөзбайлам тұлғалар.
3. Түбір морфемаға бірнеше қосымша морфема жалғана алады:
-алдымен, сөз тудырушы морфема, сосын мағыналық, қызметтік, тұлғалық сипатына қарай өзге морфемалар жалғанады. Түбір морфеманың мағынасы нақты, дербес;
-қосымша морфеманың мағынасы жалпы, абстрактылы.




3-тапсырма



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет