Орфографиялық ережелердің жазу сауаттылығын арттырудағы рөлі
жүктеу/скачать 1,29 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жоспар
- 2.1 Түбір мен қосымшаның жазылуы
- 3.0 Мектеп бағдарламасындағы тапсырмалар
- Дауысты/дауыссыз дыбыстардың жазылуы
- Дауысты дыбыстардың жазылуы
- Түбір/қосымшаның жазылуы
- Бірге/бөлек жазылатын сөздер
- Шылау мен одағайдың жазылуы
- Қорыта айтқанда А.Байтұрсынұлы айтқанымыздай «Біздің заманымыз-жазу заманы» демекші,сауатты жазу-білімділік өлшемі.
Орфографиялық ережелердің жазу сауаттылығын арттырудағы рөліАБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІС.Қирабаев атындағы қазақ тілі мен қазақ әдебиеті кафедрасыОрындағандар:Төреханқызы Жаңыл Төлеген Диана Турсынбаева Қымбат Тұрмахамбетова Айназ Тұрмахан Нұрсұлтан Қабылдаған:аға оқытушы Балабекова Қ. Жоспар:
1.0 Орфография бойынша жалпы теория2.0 Дауысты,дауыссыз дыбыстардың жазылуы2.1 Түбір мен қосымшаның жазылуы2.2 Бірге,бөлек,дефис арқылы жазылатын сөздер2.3 Шылау мен одағай жазылуы3.0 Мектеп бағдарламасындағы тапсырмалар3.1 Жалпы практиканы қорытуОрфография бойынша жалпы теорияМ.Балақаев «Қазақ орфографиясы мен графика мәселелері» Р.Сыздықова «Қазақ тілінің анықтағышы» 1948 жылы Грамматика,емле,стилистика 1952 жылы--Фонетика,алфабит ,орфография «ә,ө,ұ,ү,қ,ғ,ң,і» арнайы таңбамен берілу керек щ,ц,е,я,ю,ъ,ь белгілері алынып,қазақыландыру керек Қ,к дыбыстары естуінше жазылу керек Дауысты/дауыссыз дыбыстардың жазылуыДауыссыз дыбыс жазылуы Барлық буында кездесетін:ж,з,к,қ,л,м,н,п,р,с,т,ш Й,ң,һ сөз басында қолданылмайды В,ф,ч,ц байырғы сөзде қолданылмайды Щ дыбысы ащы,тұщы сөзінде ғана қолданылады Х дыбысы араб-парсы,орыс тілінен енен сөздерде Б,в,г,д қазақта сөз аяғында қоланылмайды Й+у=ю Дауысты дыбыстардың жазылуыДауысты дыбыс А.Байтұрсынұлының айтуы бойынша: 24 дыбыс бар/5-дауысты/2-жарты дауысты (й,у) 17 дауыссыз Дауыстылар-толық/шала деп екіге бөлген. Толық-ашық/қысаң Аңғалы дауысты-а,е,ы Қымқырулы дауысты-о,ұ Мысалы: қи (қый) алтн (алтын) табу (табұу) сөну (сөнүу) Түбір/қосымшаның жазылуыТүбір Қосымша Сөздің бастапқы мағынасы Жолдастық Сауыншылар Мектептердің Түбірге қосылып жаңа мағына береді. Жол-дас-тық Сау-ын-шы-лар Өн-гіш Бірге/бөлек жазылатын сөздерБірге жазу Бөлек жазу Сыңарымен бірігіп қана бүтін болады,бөлініп жазылса сөз мағынасы өзгеріп кетеді -лар,-лер (көптік жалғау) -лық,-лік (жалпы) -ар,-ер(бір атау) Сөздің жеке-дара мағынасы бар,сөйлемнің жеке мүшесі бола алады Ас-су тағамдары Дене мүше атаулары Мекен атаулары Күнделікті тұтынатын ауыз бірлік қара шай қос азаматтық тоқ ішек бас кесер Бірге Бөлек түс қағаз дән кептіргіш отау үй өзек жарды тас қайрақ Шылау мен одағайдың жазылуыОдағай Сөйлем басында келсе үтір қойылады (Пай-пай, туған жер) Сөйлем ортасында келсе екі жағынан үтір (Далаға шықса,ойпырай,от болып тұр) Қайталанған одағай дефис арқылы жазылады (Паһ-паһ) Сөйлем соңында келсе алдынан үтір,соңынан леп белгі қойылады (Көз жасыңды көрсетпе,тәйт!) Шылау Бөлек жазылады (Сабақтан кейін Сабақтан соң) -ақ,-ау,-ай,-ды,-ді дефис арқылы жазылады. (сен-ақ,шамалы-ақ) Ма,ме,ба,бе өзгеріске ұшыраса бірігіп жазылады (келемісің, Сұлтанбысың) Қорыта айтқанда А.Байтұрсынұлы айтқанымыздай «Біздің заманымыз-жазу заманы» демекші,сауатты жазу-білімділік өлшемі.
жүктеу/скачать 1,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|