1989 жылдың 22 қыр күйе- гінде елімізде тұңғыш Тіл туралы Заң қабылданды. Бұл ел өміріндегі айтулы оқиға болатын. Аталған заңда еліміздегі мемлекеттік тіл
жүктеу/скачать 18,05 Mb. Pdf көрінісі
|
| www.anatili.kz e-mail: anatili_gazetі@mail.ru www.twitter.com/anatilikz www.facebook.com/anatilikaz №38 (1348) 22 – 28 қыркүйек 2016 жыл
1 9 9 0 ж ы л ғ ы н а у р ы з д ы ң 2 2 - с i н е н б а с т а п ш ы ғ а д ы Сөзi жоғалған жұрттың өзi де жоғалады АШИДЫ ЖАНЫҢ... ТӘУЕЛСІЗДІК ТҰҒЫРЫ ТАРИХ ТҰҢҒИЫҒЫНДАҒЫ ТАҢБАЛЫ СЫР БАСПАСӨЗ – 2017
Мен «Ана тілі» газетінің тұрақты оқырманымын. Ұлт газеті деген атына сай бұл басылым үлкен міндеттерді атқарып келеді. Мұнда жарияланған дүниелер газет оқырмандары тарапы- нан жоғары бағаға ие. «Ана тілі» з бағыты, з мақсаты бар басылым. Бүгінгі қазақтың жан дүниесін осы газеттегі материалдарды оқу арқылы анық білуге болады. Ұлт үшін тілдің орны б лек. Ана тілімізге қатысты зекті мәселелер газет бетінде ұдайы к теріліп келеді. Осыған риза боламыз. Газетте елең еткізер айдарлар, ой салатын дүниелер к п. Мәселен, «Алты Алаштың ардағы», «Тіл мен тұлға», «Тарих тұңғиығындағы таң- балы сыр», «С зтаным», «Ұлт болам десең, ұрпа ғыңды ойла» айдарлары- мен берілетін материалдарды әрдайым сүйсініп оқимын. Салиқалы да, салмақты мақала- ларды к ріп, тіл туралы к кейкесті ойларды оқыған кезімде: «Егер де мен газетке жазылмаған болсам, осының бәрінен құр қалар едім ғой» деген ойға келемін. Газетке жазылғанның пайдасы мол. Қазір жастар к бінесе ғаламтор беттерін парақтайды. Ал ұ л т т ы қ ж у р н а л и с т и к а м ы з д ы ң қалыптасуына газеттің қосатын үлесі қашанда зор. Қараңызшы, басылымда қаншама пайдалы дүниелер жарық к ріп жатыр. Тілдің аясын кеңейтудің басты құралы ол – газет. Газет оқырманға ойды жеткізеді, халықтың к кейіндегі мәселесін д п басып айтады. Мен мұны біраз жасқа келген, мірді к рген ақсақал ретінде айтып отырмын. Қазақ басылымдарын, онда да «Ана тілін» серік етпеген адам қалайша ұлттың мұңын мұңдап, жоғын жоқтайды. Қалайша ол зін елімнің, халқымның патриотымын деп айтады? «Ана тілі» бүгінгі алмағайып заманда те қажет. Тіл дегеніміз – бұл ұлттың жаны, ділі, тағдыры, тарихы ғой. Тілін, жерін, мемлекетін құрметтеген әрбір азамат «Ана тілінің» жанашыры болуы керек. Мемлекеттің ркендеуі де тікелей ана тілімізге байланысты. Тәуелсіздігіміздің негізгі тұтқасы да – тіл. Сондықтан «Ана тіліне» әсіресе, жастар к птеп жазылса деймін. Адал перзент ана сүтін ақтаған, Ана-Отанын жаудан қорғап сақтаған. зге тілден оңдырады не тауып, з тілінен інжу-маржан таппаған.
– Бұл дата ЮНЕСКО-ның адам- заттың атаулы және мерекелік күндері күнтізбесіне енген. Аталған шешім Алматының ңірлік және жаһандық дамудағы бірегей р лінің айрықша екенін к рсетеді. Алатау б ктеріндегі қастерлі лке з тарихында к п нәрсені басынан ткерді. Бұл жерден алып Еуразияның Шығысы мен Батысын, Солтүстігі мен Оңтүстігін жалғаған алғашқы сауда жолы және жалпы адам заттық магистраль – Ұлы Жібек жолы ткен. Бес жүз елу жыл бұрын Жетісу Қазақ хандығының бесігі бол- ды. Қала 1929 жылы Қазақстанның кезекті астанасына айналып, кейіннен миллиондаған тұрғыны бар мегапо- лиске дейін сті. Алматыға егемен Қа зақстанның алғашқы астанасы болу мәртебесі бұйырды. Сондықтан бүкіл халық болып қаланың мың жылдығын Отанымыздың Тәуелсіздігінің 25 жылдығы белесінде мерекелеудеміз. 1995 жылы жалпы халықтық рефе- рендумда республика Конституциясы қабылданды. Осы қалада «Қазақстан Рес-публикасының Тәуелсіздігі ту- ралы» заң қабылданды. Алматы- да Қазақстан халқы ассамблеясы құрылды. Нақ осы жерде жаңа елор- да – Астана туралы тарихи қаулы қабылданды.
Алайда сол к к жәшіктің ар жағынан ұлттық тәрбие мен ел болашағы, ткен тарих,бүгінгі ең зекті мәселелер туралы ха- барлар мүлде азайып барады. Бар болса, саусақпен санарлық қана. Неге бұлай!? Қайсы телеарнаны қоссаң да, болсын-болмасын елді қытықтап күлдіріп ақша табуға тырысқан, тақырып аясы тым тар, отбасы-ошақ қасылық арзан күлкілі «концерттер»!? Жерге сыймай бара жатқан «жұлдыз» әнші мен орыстарға еліктеп «комик» болғысы келген пысық артистердің мәнсіз де, әлсіз «қойылымдары». лгіден жалығып біткен соң, келесі арнаны қарасаң, бірде асаба, енді бірде әнші, тағы бірде тележүргізуші боп жүрген «іскер нерпаз» қарындасымыздың жаңадан салдырған сарайдай ү й і н , м і н і п ж ү р г е н қ ы м б а т авток лігін, арыстандай дәу и т і н , н е ш е к й л е г і , қ а н ш а туфлиі барын, сәндік киімдерін қайда және қанша мың дол- ларға тіккізетінін, қай шетелде демалғанын, енді қайда бара- тынын жіпке тізгендей к рсетіп жатқаны!? Бұған тойып бітіп, діңкелеген с о ң к е л е с і а р н а н ы қ о с с а ң , сәбилі болып перзентханадан шығып келе жатқан «жұлдыз» әнші мен оның жары, бұларды қошеметтеуге келген «жердегі жұлдыздар», шампан атып, ысқырып, бақырып, қаптап жүр!? Оны аз десеңіз, асаба боп ел арқасында табысқа кенеліп жүрген бір «іскер әншінің» мына дағдарысқа байланыс- ты қалтасының жұқарып бара жатқаны. Тағы бір артистің той- да ән салу үшін ұшақтан түспей сапарлайтыны. Қанша келі салмағын жоғалтқаны. Бетіне қандай бояу жағатыны. не бір әнші мен мына бір әнші арасындағы кикілжің. Тоқал алу мәселесі... бүге-шігесіне дейін айтылып, бүкіл қалың к р е р м е н г е б е с - о н м и н у т емес, кемі жарты сағат, кей- де одан да к п уақыт эфирден түспейтін болды.Бұл не үшін және кім үшін керек!? Эфирді жаулап алған әлгі жердегі «іскер Ж ұ л д ы з д а р д ы ң » а т ы - ж н і н тізбелеп атасақ, газеттің бетіне сыймас еді!? Оны бәріңіз де к ріп, біліп жүрсіздер. Ұлты мен ұрпағының қамын жеп, сол жолда қалам қа ры мы- мен қыруар істер тындыр ған бдіжәміл Нұрпейісов, Шерхан Мұртаза, Мұхтар Мағауин мен Мұхтар Шахановтар, зі лсе де артында асыл с здері қалған б і ш К е к і л б а е в , М ұ қ а ғ а л и Мақатаев, Қадыр Мырзалиев, Тұманбай Молдағалиев, Камал Смайылов, Асқар Сүлейменов секілді ірі тұлғалар жайлы хабар- лар неге берілмейді!? Кемеңгерлік пен ел алдында адал мір сүрудің анық к рінісі болатын Дінмұхаммед Ахметұлы Қонаевтың мұражай-үйін теле- арналарда к рсетсе, тектілік, ынсап, ар тазалығы дегеннің не екенін обырлар ұқпаса да, жас ұрпаққа сабақ болар еді!? Сондай хабарларды беруге кедергі не?
Индекс
Мерзімі Аймақ/қала Аудан/ауыл
6 айға
1748,16 1859,94
12 айға 3496,32
3719,88 Мекемелер мен ұйымдар үшін 15367 6 айға
3202,56 3314,34
12 айға 6405,12
6628,68 «Ана тіліне» жанашыр болайық Оразақын АСҚАР, ақын: ҰЛЫ ЖІБЕК ЖОЛЫНДАҒЫ КӨНЕ ШАҺАР Алматы туралы алғашқы де рек тер- дің бірі Шараф ад-Дин Али Йаздидің 1424-1425 жж. жазылған атақты шы ғар масы «Зафар-наме» (Жеңіс тер кітабында) берілген. Осы еңбегінде ол Жетісу жерін дегі соның ішіндегі Алматы маңындағы Ақсақ Темір әс керінің соғыс қимылдарын көр- сеткен. Ол Алматыдан 1,5 күндік жердегі Чарун (Шарын) өзе нінің бойында болғандығын айғақтайды. М.ӘУЕЗОВТІҢ СЕМЕЙДЕГІ ЖЫЛДАРЫ
КЕЛЕСІ НӨМІРДЕН ОҚИТЫНДАРЫҢЫЗ: Алматы қаласындағы М.О.Әуезов атындағы №128 мектептің 6-сынып оқушылары және ұстаз Нұржәмила Тазабекова Суретті түсірген Азамат ҚҰСАЙЫНОВ
2 №38 (1348) 22 – 28 қыркүйек 2016 жыл
АНА ТІЛІ АПТА-ШОЛУ баптауға маманданған кәсіпорынның жұмысымен танысты. Қазақстан Прези- д е н т і н е о б л ы с т ы ң а г р о н е р к ә с і п кешенінің негізгі к рсеткіштері және қант қызылшасы ндірісін дамыту үшін қабылданып жатқан шаралар туралы іргелі шаруашылықтар мен мемлекеттік меке- мелер басшыларының баяндауларын об- лыс әкімі Амандық Баталов толықтырып тұрды. Айталық, аграрлы ңірдің ауыз толтыра айтатын жетістіктерінің бірі экспортқа ет німдерін шығару болып табылады. Бұл ретте Елбасының тапсыр- масына сай әлемдік стандартқа сәйкес келетін ет німдерін Еуропа елдеріне шығаруға қол жеткізілгендігі баса айтылды. Жер қоры, санаттары, игерілмей жатқан жер к лемі, суару жүйелері туралы толық ақпаратты облыстық жер қатынастары басқармасының басшысы Жолан Умаров баяндады. Нұрсұлтан Назарбаев қазір ауылшаруа- шылығын мемлекеттік субсидиялауға деген к зқарастың згергенін атап тті. «Менің шаруаларға айтып жүрген ой- пікірімнің барлығының негізгі түйіні – еңбек німділігін субсидиялау қажеттігі. Яғни қаражат ең ақырғы нім ндірісі үшін б лінетін болады» деді Мемле- «Егемен Қазақстан» газеті таяуда Елбасы Н.Назарбаевтың «Ұлы Дала ұлағаттары» деген атаумен зінің жаңа туындысын тәмамдап, баспаға ұсынғаны туралы сүйінші хабар жариялады. «Президент бұл еңбегінде ел мен жердің тарихы және тағдыры, әлемнің және қоғамның дамуы, жас буынның алдында тұрған келелі міндеттер, басқа да к птеген, соның ішінде леуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын тұрақтандыру мәселесі бойынша ҚР Ұлттық эконо- мика министрі Қуандық Бишімбаев есеп беріп, жыл басынан бері тұтыну бағасының индексі 5,4, оның ішінде азық-түлік тауарлары 5,2 пайызға скендігіне тоқталып, азық-түлік тауарларының қымбаттау себептерін атап к рсетті. Бағаны реттеу үшін жұмыс жүргізіліп жатқандығын, осы ретте әлеуметтік мәні бар тау- арлар бағасының суіне жол бермеу үшін нормативтік-құқықтық базаны жаңартуды ұсынды. Еңбек нарығындағы жағдайды, жұмыспен қамту мәселесін тілге тиек еткен Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрі Тамара Дүйсенова «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасының жұмысына тоқталды. Бағдарламаның бірінші бағыты бойынша үстіміздегі жылы елді мекендерде шамамен 39,4 мың жұмыс орнын құру үшін 5096 жобаны жүзеге асыру к зделіп отырғандығын, екінші бағыт аясын- да 794 адам кәсіпкерлік негіздерін ү й р е н у г е м ү м к і н д і к а л с а , 5 3 8 4 адам шағын несие алып, 2975 адам жеке кәсібін ашқандығын, үшінші бағыт бойынша 5210 адам кәсібін арттыру үшін тегін оқуға мүмкіндік алғандығын жеткізді. кет басшысы. Сонымен қатар Елбасы ауылшаруашылығы німдері к рмесін аралап, ңірдің шаруаларымен әңгімелесті. Алматы облысында болған сапары аясында Мемлекет басшысы Талдықорған қалалық к псалалы ауруханасында, Оқушылар сарайында, Жастарға қызмет к рсету орталығында болып, кездесулер ткізді. Сондай-ақ Талдықорған мен Нұркент қалалары дамуының бас жоспарлары Жаркент – Қорғас агломерациясының қала құрылысы тұрғысынан дамуының кешенді жобасымен танысты. Мемлекет басшысы Алматы облысына сапарын талдықорғандықтар мен қала қонақтары үшін жаңа демалыс орнына айналған Жас- тар саябағын аралаумен аяқтады.
Елбасы Жоғарғы сот т рағасы Қайрат Мәмиді қабылдады. ңгімелесу барысын- да «100 нақты қадам» Ұлт Жоспарының іске асырылу мәселелері, сондай-ақ биылғы 8 айдағы сот т релігін жүзеге асыру қорытындылары мен Қазақстан Рес публикасы судьяларының алдағы VII съезіне дайындық барысы талқыланды. жаһандық та мәні бар мәселелер туралы зінің пайымдаулары мен ой-толғамдарын күллі адамзаттық құндылықтармен сабақтастыра оты- рып баяндайды. Ойлы тұжырымдар мен терең пайымдауларға құрылған бұл туынды халқымыздың тағы бір рухани игілігіне айналады деген үміттеміз. Елбасымыздың бұл еңбегі – еліміздің 25 жылдық торқалы той- ына толымды тарту екені с зсіз. М е м л е к е т т і к қ ы з м е т т е р д і ң жетілдірілуіне қатысты шаралар ж нінде Ақпарат және коммуни- кациялар министрі Дәурен Абаев с з алып, Қазақстанда мемлекеттік қызметті алудың үш негізгі арна- сы: «Электронды үкімет» порталы, «Азаматтар үшін үкімет» мемлекет- тік корпорациясы, Мемлекеттік қызметтерді к рсету мәселелері бойынша бірыңғай байланыс ор- нату орталығы ж нінде баянда- ды. «Бүгінде мемлекеттік қызмет тізілімінде 739 қызмет бар, оның 530-ын «Электронды үкімет» және мемлекеттік корпорация арқылы алуға болады. Жыл соңына дейін к рсетілетін қызметтер саны 80 пайызға артып, 583 мемлекеттік қызметті құрайтын болады» деді Д.Абаев. Егін жинау науқаны туралы Ауыл шаруашылығы вице-министрі Қайрат Айтуғанов баяндап, елімізде та- мыздың үшінші онкүндігінен бастап егін жинау науқаны басталғандығын, қазір жұмыс қарқынды жүргізіліп жатқандығын жеткізді. з кезегінде ҚР Премьер-ми- н и с т р і Б . С а ғ ы н т а е в ә р с а л а ғ а қатысты мәселелерді атап тіп, тиісті орындарға тапсырмалар жүктеді. Бағдагүл БАЛАУБАЕВА Сот жүйесін жетілдіру – уақыт талабы СҮЙІНШІ!
Жоғарғы сот т рағасы Ұлт Жос- па ры ның сот жүйесіне қатысты бар- лық он қадамы орындалғанын айтты. Ұлт Жоспарында к зделген реформа- лар республиканың сот құрылымын ж ә н е с о т і с і н ж ү р г і з у д і о д а н ә р і жетілдіруге зор серпін берді. Сот са- тыларын оңтайландыру сот т релігіне қолжетімділікті айтарлықтай жеңілдетуге, соңғы шешімді қабылдау уақытын қысқартуға мүмкіндік туғызды. Қ.Мәми 2016 жылғы 1 қаңтардан бас- тап соттар бес сатылықтан үш сатылық сот т релігі жүйесіне к шкенін хабар- лады. Сондай-ақ Жоғарғы сот т рағасы инвестициялық дауларды қарайтын Жоғары соттың мамандандырылған алқасы мен Астана қалалық сотының мамандандырылған құрамы, сондай- ақ Жоғары сот жанынан құрылған Халықаралық кеңес толыққанды қызмет атқарып отырғанын мәлімдеді. Кездесу қорытындысы бойынша Мем- лекет басшысы сот жүйесінің жұмысын одан әрі жетілдіру және судьялардың VII съезін ткізуге дайындық ж нінде бірқатар нақты тапсырма берді.
Бұл беделді жиынға, БҰҰ, Евроодақ, ТМД, ЕврАЗ Еропадағы, ШЫҰ, ОДКД сияқты ұйымдардың кілдері мен бас- шылары қатысты. Соның ішінде 28 мем лекеттің бірінші басшылары, 10 мем лекеттің үкімет басшылары, 7 мем- лекеттің вице-премьерлері, 14 мем- лекеттің сыртқы істер министрлері з делегацияларын бастап келді. Саммитке жалпы 33 халықаралық және аймақтық ұйым кілдері келді. ОБСЕ-нің Астана саммитіне 2500 адам қатысушылар ретінде, 1200 адам БАҚ кілдері және 600-дей үкіметтік емес ұйымдар кілдері қатысты. лем халқы Астана саммитінен кейін Елорданы жер шарының маңызды қалалары: Хельсинки, Париж, Буда- пешт, Лиссабон, Ыстанбұл сияқты қалаларының қатарына қоятын болды. Астана саммиті әлемдік қауымдастыққа жаңа қосылған Қазақстанды ғалам жұртшылығына жаңа қырынан таныт- ты. ЕЫҚҰ-ның к птеген мүшелері ткізе алмаған, шамалары келмеген Қазақстан жас, әлі де қалыптасып болмаған мемле- кет болса да ойдағыдай ткізе алды. Саясаттанушылар халқы 50-60 мил- лион болатын к птеген мемлекеттердің о с ы н д а й с а м м и т т к і з у г е ш а м а с ы келмейтіндігін жақсы біледі. Мысалы, Бангладеште 160 миллион халық бар. Бірақ бұл елде бірде-бір әлемдік шара «Мұхиттан мұхитқа дейін» идеясы. Бұл идеяның мәні Еуроатлантикалық және Еуразиялық кеңістікте қауіпсіздіктің, бейбітшіліктің, халықаралық түсіністік пен келісімнің қоғамдастығын құруға бастау болу. Осы арқылы жаңа тарихи кезеңде Хельсинки рухын жаңарту. Астана Декларациясының келесі идея- с ы а л ғ а ш қ ы с ы н а н т у ы н д а й д ы . О л қағида қазіргі дүние Батыс пен Шығыс, н е м е с е т ү с т і к п е н т е р і с к е й д е г е н кереғар түсініктермен емес, ендіктер мен бойлықтар үндескен тұтас әлем ретінде қарым-қатынастар жасау. Де- мек, жаһандық адамзаттық тағдыр ортақтастығы мәселесі. А с т а н а с а м м и т і н і ң қ о р ы т ы н д ы құжаты «Жалпыға ортақ қауіпсіздік» деп аталынды. Бұл құжатты әлемдік қауіптердің сақталып отырғандығы айтылады. « скери-саяси, экономика, қоршаған ортаны қорғау, адам құқы және с з бостандығы ісінде қол жеткізілген маңызды келісімдер мен қағидаларды орындау және сыйлау үшін оларды әрі қарай жылжыту қажет. ЕЫҚҰ әрбір 56 мүшесі Вакуверден Владивостокқа дейін созылып жатқан еуроатлантикалық және еуразиялық кеңістікте қауіпсіздік ж ніндегі тең дәрежелік құқықты пайдалануды, олар басқа бір елдермен қауіпсіздік саласын- да одақ құру немесе бейтараптылықты сақтау құқығына ие. Ешбір мемле- кет з қауіпсіздігін басқа мемлекет қауіпсіздігіне нұқсан келтіре отырып қорғау қауіпсіздігіне ие емес» деп к рсетілген қортынды құжатта. Қазақстанның ЕЫҚҰ т рағалығының е ң м а ң ы з д ы қ о р ы т ы н д ы с ы А с т а - на саммитті болды. Бейбітшілік үшін белсенді күресімен Астана саммитті тарихта маңызды орын алады деген сенім күшті. Астана Декларациясы әлем мемлекеттерін бейбіт келісімге, ақылдасуға, кеңесуге, сарапқа салуға шақырды. Қазақстанда әлемдік шара- ларды ойдағыдай іске асыруға бастаған, саммит идеясын к терген және оны іске асыруға тікелей басшылық жасаған Ұлт К шбасшысы Н. .Назарбаев еді.
жүктеу/скачать 18,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|