Қазақстан алғаш рет қай жылы TIMSS халықаралық зерттеулеріне қатысты?
Алғаш рет 2007 жылы Қазақстан 4-сынып оқушыларының халықаралық салыстырмалы мағлұмат алу мақсатында математика мен жаратылыстанудан білім сапасын бағалайтын TIMSS (Trends in Mathematics and Science Study) зерттеуіне қатысты. 2007 жылы TIMSS зерттеуіне қатысушы 59 елден 425000-нан астам оқушы ішінде қазақстандық оқушылардың білім жетістігі жоғары және халықаралық орташа көрсеткіштен айтарлықтай жоғары деп бағаланды. Зерттеуге Қазақстанның барлық аймақтарынан 141 мектептен 4 сыныптардан 3990 оқушы қатысты. Жалпы алғанда осы сынақта оқушыларымыз математика және жаратылыстану бағытында 7 орынды иеленді.
2
TIMSS-2007 халықаралық зерттеуі бойынша Қазақстан оқушылары қандай жетістіктерге қол жеткізді және қорытындысы бойынша қандай шараларға мән берілді?
Қазақстанның оқушылары TIMSS зерттеулеріндегі қатысушы елдердің арасында, математика мен жаратылыстану ғылымдарына деген жағымды қарым-қатынасының өте жоғары екендігін көрсетті (сәйкесінше 89% бен 90%). Оқушылардың 71% жаратылыстануды, ал 66% математиканы оқуда өзін-өзі бағалаудың жоғары деңгейін көрсетті. Негізінде бұл жалпы педагогикалық заңдылықтарға жауап береді, бастауыш сынып оқушыларының жас ерекшеліктеріне сәйкес білуге құмарлықтары жоғары болғандықтан оқуға деген ынталары да сәйкес болады.
Қазақстандық бастауыш сынып оқушыларының 80% өз мектептерінде өздерін қауіпті сезінеді. Тест тапсырмаларын орындау барысында осы индекстің орта және төменге ие болған оқушылардың аса төмен нәтиже көрсеткендері тегін емес. Білім берудегі үрейлі үрдістер арасында 4 сынып оқушыларына үй тапсырмалары шамадан көп берілуі бақылануда. Қазақстан осы жағдайда зерттеуге барлық қатысушы-елдерден асып түсті.
Оқытушы құрамына қатысты, осы зерттеу педагогикалық кадрдың қартаю үрдісін, сонымен қатар зерттеуге қатысушы елдердің басым көпшілігіне тән бастауыш мектептегі білім беру феминизациясының күшеюін айқындады.
Мынадай шарттарға мән берілді
Математика мен жаратылыстану бойынша тереңдетілген бағдарламамен сәйкес оқыту процесінің тиімділігін бағалау үшін 12 жылда бір рет орта мектептің бітіруші сыныптың (11-13 сыныпта әртүрлі елде) оқушыларынан қосымша тест алынады. Негізгі мектеп оқушыларынан тест алу зерттеуге қатысушы елдердің барлығына міндетті.
Математика мен жаратылыстану пәндері бойынша тест 75-80 тапсырма бойынша 8 нұсқадан ашық және жабық түрде болады, орындау үшін 1,5 сағат беріледі. Мектепте алынған білімді практикада пайдалану бойынша білім беру тиімділігін бағалау, тестілеумен қатар жүргізіледі.
Сабақта алынған білімді практикада пайдалануға оқушылардың даярлық деңгейін бағалау үшін,тапсырмалардың көбісі осы түрде қалыптастырылған. Тапсырманың басқа тобы (25% тест) еркін жауапты болжайды: өз көзқарасын дәлелдеу, құбылысты түсіндіру. Басқаша айтқанда екінші топтың тапсырмалары тек қана оқу емес, оқушылардың коммуникативті дағдыларын анықтауға бағытталған.
