Реферат «Басшылық жасау және көшбасшылық»



бет1/3
Дата05.05.2023
өлшемі29,67 Kb.
#90606
түріРеферат
  1   2   3

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ
М.Х. ДУЛАТИ АТЫНДАҒЫ ТАРАЗ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТІ


Реферат
«Басшылық жасау және көшбасшылық»


Орындаған:Абай Е.Е.
Тараз 2021

Мазмұны:
1.Кіріспе
2. Басшылық жасау және көшбасшылық
3.Қорытынды
4.Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Шағын топтардағы динамикалық процестерді сипаттағанда, топ қалай ұйымдастырылған, оны ұйымдастыру функцияларын кім өз қолына алады, топтың басқару іс-әрекетінің психологиялық үлгісі қандай деген сұрақ табиғи түрде туындайды? Көшбасшылық пен басшылық жасау проблемасы әлеуметтік психологияның түбегейлі мәселелерінің бірі болып табылады, өйткені бұл екі процесс тек топтық әрекеттерді біріктіру мәселесіне қатысты емес, бұл интеграцияның пәнін психологиялық тұрғыда сипаттайды. Қазіргі жағдайда мәселе топтық көшбасшылық проблемасы сияқты әлдеқайда кеңірек қойылуы керек. Сондықтан, ең алдымен, терминологиялық нақтылаулар жасап, «басшы» және «көшбасшы» ұғымдарын ажырату өте маңызды.


Басшылық жасау және көшбасшылық
Көшбасшы-бұл топтың барлық басқа мүшелері өздерінің мүдделеріне әсер ететін және бүкіл топ қызметінің бағыты мен сипатын анықтайтын ең жауапты шешімдерді қабылдау құқығын мойындайтын адам.Ол ресми түрде тағайындалуы мүмкін немесе ешқандай ресми лауазымға ие болмауы мүмкін, бірақ іс жүзінде өзінің ұйымдастырушылық қабілетіне байланысты ұжымды басқарады. Басшы ресми түрде, сырттан тағайындалады, ал көшбасшы "төменнен"ұсынылады. Көшбасшы ғана емес, жібереді, және жүргізеді, өз ізбасарлары, бірақ қалай жүргізуге білдіреді, ал ізбасарлары ғана емес, барады көшбасшы, бірақ мен баруға келмейді оған. Осылайша, топтың көшбасшысы топты белгілі бір топтық жағдайларды, проблемаларды, міндеттерді шешуге жетелейтін, осы топ үшін ең маңызды жеке қасиеттерді орындайтын, топқа тән құндылықтарды сақтайтын және бөлісетін адам бола алады. Көшбасшы-бұл топтың айнасы сияқты, көшбасшы белгілі бір топта пайда болады, топ қандай болса көшбасшы да сондай. Бір топта көшбасшы болған адам міндетті түрде басқа топта көшбасшы бола алмайды (топ басқа, басқа құндылықтар, Көшбасшыға деген басқа үміттер мен талаптар).
Билік әртүрлi түрде қолданады:

  1. билік, зорлау негізінде (басшы бағыныштысын дұрыс жұмыс icтeyге
    мәжбүр етеді)

  2. билік, мадақтау негізінде (басшы жақсы жұмысқа ынталандырады)

  3. билік, басшының ықпалы негізінде, кең білімді

  4. билік, басшының жеке қасиеттінің күшімен орнаған

  5. заңды билік, дәстүрлі, сатылы бағыну.

Басшы осы жоғарыдағы биліктің сипаттамасының көмегімен бағыныштыралын жұмыс жасауға мәжбүр етеді, мақсатына жетуге бағыттайды. Осыларды жетекшіде қилданады, бірақ олар көбінеce қарама-қарсы бағытта, мақсаттың орындалуына кедергі жасау үшін.
Көшбасшы-жетекшіні айналасындағылар сайлайды және оны мойындайды. Әдетте лидер деп сол адамды есептейді, егер қаңдай да бip мәселеге шешім қабылдағанға лидердің жоғары дәрежедегі ықпалын көпшіліктің мойындауы.
Көшбасшының міндеттері:

  1. ұжымның эталонға жақын тәртібін (тілектестік, жауапкершілік, өзара нәтижелі еңбек) және ұжымның келеңсіз тәртіп түрлерін орнатады және қолдайды (мысалы, агрессиялық, бөлектену, тартысу).

  2. топтың әр мүшесіне бағ бере отырып, бұйрықмен емес, сөзбен немесе дене қимылымен топтың әр мүшесін ұжымның эталондық тәртібін қабылдауға мәжбүр етеді.

Көш басқарушының екі полярлық түрін бөліп қарауға болады:

  1. іскер – мәселе шешуде өз қолына алатын және білімді, жан жақты
    хабарлы.

  2. сезімтал лидер — ұжымның қөңіл-күйін реттеу функциясын қолына
    алады.

Көшбасшының мансабы тек жалпы жағдайларға ғана емес, оның жеке қасиеттеріне де байланысты. Оның жетістігі бірқатар функцияларды орындау арқылы мүмкін болады. Олардың кейбірін атайық.


Конструктивті функция-белгілі бір бағдарламада қоғамның мүдделерін білдіру. Ол қоғамның барлық немесе белсенді көпшілігінің мүдделерін қанағаттандыруға, мүмкін көптеген адамдар мен топтардың талаптарын қанағаттандыруға бағытталуы керек, бірақ егер олар қоғамның басқа салаларының мүдделеріне нұқсан келтірмесе. Бұл идеалды орнату іс жүзінде сирек кездеседі, әсіресе толығымен, ерекшеліктерсіз.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет