ҚҰрылыстың Қазақстандық моделін қалыптастырудағы ролі



Pdf көрінісі
бет6/11
Дата12.01.2017
өлшемі1,74 Mb.
#1755
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

Н.Б. Давлетбаева
 
Қарағанды мемлекеттік  
техникалық университетінің 
Инженерлік экономика және менеджмент  
факультетінің деканы, э.ғ.к., доцент  
е-mail: marat3011@mail.ru 
 
 
 
 
 
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК 
ИНДУСТРИЯЛЫҚ-ИННОВАЦИЯЛЫҚ ДАМУ БАҒДАРЛАМАСЫ 
 
«Ұлт  жоспары»  бағдарламасы  Қазақстан  Республикасының  жаңа 
тарихи  жағдайында  30  дамыған  елдің  құрамына  еніп,  Орталық  Азияның 
қаржы  орталығы  ғана  болып  қоймай,  сондай-ақ  инвесторлардың  көңілін 
барынша  аудартып,  шикізат  емес,  өнеркәсіптік  мемлекет    мәртебесін 
алудың  іргетасы  болып  табылады.  Реформаны  жүзеге  асыру  барысында, 
Қазақстанның  өңдеуші  секторында  экспорттық  тауарларды  дайындау 
барысында кемінде 10 трансұлттық корпорацияларды тарту күтілуде [1].  
Биылғы жыл отандық экономика үшін индустриялық-инновациялық 
даму  мемлекеттік  бағдарламасының  (ҮИИДМБ-2)  екінші  «бесжылдығы-
ның» басталуымен ерекшеленеді.  
Қазақстан  Республикасы  жаңа  технологиялардың  маңыздылығын 
ескере  отырып,  экономиканың  индустриялық-инновациялық  дамыту 
қажеттілігі  туралы  мәлімдеген  алғашқы  елдердің  бірі  болды.  ҮИИДМБ-2 
әзірлеу  және  іске  қосу  экономикалық  дағдарыс  қалыптастырған  қауіп-
қатерлерге  еліміздің  жауабы.  Бұл  бағдарлама  одан  әрі  өнеркәсіпті 
дамытуға  негіз  салды  және  өзіндік  өнеркәсіптік  базаны  дамыту  бойынша  
мемлекеттік жүйелі тәсілдер үлгілерінің бірі болып саналады.     
ҮИИДМБ-2  мақсаты  –  экономиканы  әртараптандыру  және  бәсекеге 
қабілеттігін  арттыру  арқылы  оның  тұрақты  және  теңгерімді  өсімін 
қамтамасыз  ету.  ҮИИДМБ-2    әлемдік  қаржы  дағдарысы  жағдайларында 
өнеркәсіпті қолдаудың дағдарысқа қарсы құралдардың бірі болды [2]. 
ҮИИД  2015-2019  жылға  есептелген  жаңа  бағдарлама,  бірінші 
«бесжылдықтың»  қисынды  жалғасы  болып  табылады  және  оның  жүзеге 
асу  тәжірибесін  ескереді.  Бірақ,  басты  ерекшелігі  сол,  екінші  кезең 
кластерлік  тәсілді  қолданумен  басым  секторлардың  шағын  санында, 
аймақтық  мамандандырылуында  және  тиімді  салалық  басқаруда  күштер 
мен  ресурстардың  шоғырлануына  сәйкес  дәл  осы  өңдеу  өнеркәсібін 
дамытуы бір нүктеге топталады.  
Басқа  мемлекеттердің  классикалық  және  қазіргі  заманғы  әдістері 
қолданылған  тәжірибесі  талданды,  сондықтан  біз  бұл  еліміздің  нақты 

56 
 
анықталған  және  толықтырылған  стратегиялық  құжаттардың  бірі  деп 
санауға болады.  
Бағдарламадағы  жекелеген  кестелерде  2012  жылдағы  деңгеймен 
салыстырғанда  2019  жылда  жетуге  тиісті  нақты  экономикалық 
көрсеткіштері  жазылған.  Жағдайдың  нақты  көрінуі  тұрғысынан  қалай 
сапалы  болса,  солай  мониторинг  пен  талдау  үшін  ыңғайлы  бес  базалық 
индикатор  таңдап  алынған.  Егерде  олардың  ішіндегі  маңыздысын  айтар 
болсақ,  мысалға,  өңдеуші  өнеркәсіптегі  жалпы  қосылған  құнның  өсімі 
шынайы  мәнде  1,4  еседен  кем  өспеуі  қажет.    Өңделетін  өнеркәсіптердің 
энергия сыйымдылығы 15 % кем болмауы тиіс.  
2020 жылға дейінгі индустриялық саясатты қалыптастырған кезде ел 
индустриясының  күшті  және  әлсіз  жақтарын,  сондай-ақ  оны  дамыту 
мүмкіндіктері мен оған төнетін қауіп-қатерлерді ескеру қажет.   
Индустриялық даму саласындағы күшті және әлсіз жақтарын талдау. 
Индустриялық дамудың күшті жақтарын қарастырайық: 
1) табиғи ресурстармен жоғары қамтамасыз ету; 
2) макроэкономикалық және саяси тұрақтылық; 
3)  даму  институттары,  мемлекеттік  холдингтер  және  ұлттық 
компаниялар  жүйесімен  нығайтылған  қолданыстағы  индустриялық 
саясаттың болуы;   
4) қолайлы іскерлік климат.   
Қазақстан  Республикасы  әлемде  табиғи  пайдалы  қазбалардың  қоры 
бойынша  6-орынды  алады,  көмірсутектердің  барланған  қорларының 
деңгейі бойынша әлемде 10-орында және уранды ірі экспорттаушы болып 
табылады. Минералдық пайдалы қазбалардың бай қорлары елде өндіруші 
өнеркәсіпті белсенді дамыту үшін база құрады. Жер қойнауында химиялық 
элементтер кестесінің 117 компонентінің 99-ы анықталды, олардың ішінде 
70  элемент  барланды,  оның  ішінде  60-ы  өндірілуде.  Қазақстанның 
солтүстік  бөлігінде  жел  энергетикасын  дамыту  үшін  тартымды  жел 
картасы  бар.  Қазақстанның  оңтүстік  бөлігінде  күн  белсенділігінің 
жеткілікті тығыздығы бар.   
Қазақстан  Республикасында  жеткілікті  алтын-валюта  резервтері, 
Ұлттық  қорда  қаржының  елеулі  көлемі  және  макроэкономикалық  және 
саяси  тұрақтылықты  қолдау  үшін  тұрақты  саяси  жүйе  бар.  Даму 
институттары  жүйесі  мен  мемлекеттік  қолдау  шаралары  қалыптасты, 
заңды  түрде  бекітілді  және  қолданыста.  Ұлттық  холдингтер  белсенді 
мемлекеттік индустриялық саясат жүргізу үшін негіз салуда. 
1-кестеде 
ҚР  индустриялық-инновациялық  дамуының  екінші 
бесжылдығының негізгі ерекшеліктері көрсетілген [3]. 
 
 
 
 
 

57 
 
ҚР индустриялық-инновациялық дамуының екінші бесжылдығының 
негізгі ерекшеліктері 
 
 1 кесте 
 
2010-2014 жылдарға ҮИИДБ  
  
2015-2019 жылдарға индустриялық-
инновациялық даму бағдарламасы  
Мақсаты  

 
Экономикалық 
әртараптандыру.  

 
Өңдеуші өнеркәсіптің 
өсу үлесі 

 
12 нысаналы индикаторлар 

 
2012 жылмен салыстырғанда 
2020 жылға қарай 1,6 есе өнімді өңдеу 
өнеркәсібінің өсімін ұсыну - ақылға 
қонымды әртараптандыру.   

 
5 нысаналы индикаторлар 
  Қолдау нысаны   

 
Экономиканың басты 
16 саласы, а/ш, 
инфрақұрылымды, 
туризмді, сауданы, 
ШОБ қоса алғанда,   

 
Компаниялар мен 
жобалардың қолдауы 

 
Өңдеуші өнеркәсіптің 6 басты 
саласы  

 
Басым саладаны 14 секторға бөлу 

 
Үш қолдау нысаны: кәсіпорын
аумақ және сала 

 
Кластерлік ыңғай 
Қолдау 
жөніндегі 
шаралар  

 
Барлық салалар үшін 
10-нан аса қолдау құралдары  

 
Айрықша қолданыстағы 
құралдардың бес түрі 

 
ШОБ, ірі кәсіпорын, аумақтар 
үшін жекелеген қолдау құралдарының 
жинтығы . 
Шаралар 
жоспары  

 
23 салалық 
бағдарлама  

 
Аумақтық дамудың 16 
бағдарламасы  

 
Салалық бағдарламаларды 
болдырмау /жою, өзгерту/   

 
Шараның бірыңғай жоспары 

 
Жеке шараларды талдап тексеру 
және анықтауға зейін қою    
Өткізу 
механизмдері 

 
Нақты нәтижелердің 
жетістіктері үшін ұжымдық 
жауапкершілік   

 
Бағдарламаның нәтижелер 
жетістігіне дербес  уәж және 
жауапкершілік  

 
Әрекеттің нәтижелері туралы 
шарттарды енгізу.   
Аймақтар мен 
бизнестің рөлі 
  

 
Бағдарламаны 
орындаушы рөлінде 
Министрлік пен аймақтар 
 

 
Бағдарламаны өңдеу және  іске 
асыруда бизнестің, Ұлттық кәсіпкерлер 
палатасы мен салалық ассоциацияның  
белсенді қатысуы. 

 
Өнеркәсіптің дамуы бағдарламасын 
іске асыруда аймақтардың жауапкершілігі 
мен өкілеттілігі. 

 
Аймақтық даму институты - 
әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы   

 
Аймақтық мамандандыру 
Қаржыландыру 
моделі  

 
Бағдарламаның 
дағдарысқа қарсы бағыты  

 
Бизнесті мемлекет 
тарапынан ауқымды 
қаржылай қолдау   

 
Қаржыландыру моделін теңдестіру 

 
Бағдарламаны жүзеге асыру 
үшін жекеменшік  қаржыландыру 
табыс көзін белсенді  жұмылдыру 
/тарту/.   

58 
 
Мемлекеттік  функциялар  мен  рәсімдерді  реформалау  барысында 
Қазақстан Республикасы іскерлік климат сапасын көтеруде табыстарға қол 
жеткізді. ДЭФ елдерінің жаһандық бәсекеге қабілеттілігі рейтингінде  (50-
орын)  және  бизнес жүргізуге  жағдай  сапасы  бойынша  Дүниежүзілік  банк 
рейтингінде  (53-орын)  позиция  Кедендік  одақ  бойынша  әріптестер  мен 
макроөңір елдерінің көбінен басым тұр [4].   
Индустриялық дамудың әлсіз жақтары мен кедергілер: 
1) 
өңдеуші 
өнеркәсіптегі 
инвестициялық 
белсенділіктің 
жеткіліксіздігі; 
2)  біліктіліктің  талап  етілетін  деңгейіндегі  адами  ресурстардың 
шектелген қолжетімділігі; 
3)  әлемдік  нарыққа  кіруге  кедергілері  ретінде  инфрақұрылымдық 
шектеулер; 
4) инфрақұрылымдағы  тар  орындардың болуы  (көлік-логистикалық, 
энергетикалық, сумен жабдықтау); 
5)  мемлекеттік  компаниялар  басым  болған  кезде  шағын  және  орта 
бизнес үлесінің жеткіліксіздігі; 
6) ұлттық инновациялық жүйенің төмен бәсекеге қабілеттілігі; 
7) өнеркәсіптегі төмен ресурстың тиімділігі; 
8) жетілдірілмеген техникалық реттеу.  
ҚР  мемлекеттік  үдемелі  индустриялық-инновациялық  дамуының 
екінші  бесжылдық  жобасын  іске  асыруда  2015-2020  жылдарда  қажет 
жалпы  инвестиция  көлемі  52  млрд  доллар  деңгейінде,  сонымен  қоса 
ФИИРді қаржыландыруда жалпы қажеттілік 8 трлн тенгені құрайды.     
Индустриализацияның екінші кезеңін дайындауда мыналар қажет:   
– кәсіпкерлердің қолжетімді қаржымен қамтамасыз ету;  
–  өндірістік  күштерді  орналастырудың  мәселесін  пысықтау  (қандай 
кластерлерді дамыту қажет және оларды қайда орналастыру керек); 
– 
кәсіпкерлік 
саясатты 
қалыптастыру 
(бизнесті 
қолдау 
құралдарының анализін жасау); 
– кадрмен қамтамасыз ету мәселесін шешу;  
– инфраструктураны дамыту (транспорт, логистика, АЭА және ИЗ). 
Қазақстан  Республикасы  үдемелі  индустриялық-инновациялық 
дамыту Мемлекеттік бағдарламасы аясында  Қарағанды облысы бойынша 
өнеркәсіптік  салаларды  базалық  дамыту,  өнеркәсіпті  қайта  құру 
құрылымы,  кешенді  өнеркәсіптің  бағдарламалы-мақсатты  басқару 
әдістерін енгізу Тұжырымдамасы әзірленген.   Тұжырымдаманы іске асыру 
еңбек  өнімділігін  арттыруды  қамтамасыз  етіп,  ішкі  және  сыртқы 
нарықтағы негізгі салалардың өнімдер бәсекелестік позициясын күшейтіп, 
жоғары технологиялық деңгейге өтуге мүмкіндік береді. Тұжырымдаманы 
әзірлеуде  кен  өндіру,  көмір  өнеркәсібін,  қара  және  түсті  металлургияны, 
машина  жасау  мен  металл  өңдеу,  химия  және  фармацевтикалық 
өнеркәсіпті,    құрылыс  материалдардын  дамытуға  ерекше  көңіл  аударған. 

59 
 
Әр  саланың  дамуы  бойынша  толық  схемасын  көрсететін  шеберлік 
жоспары  әзірленген.  ҮИИДБ  аясында  елді  индустрияландыру  картасына 
Қарағанды  облысынан  жалпы  сомасы  238,3  млрд  теңге  көлемінде  24 
инвестициялық жоба қосылған.    
 Индустрияның 
ұлттық 
экспорттан 
хабардар 
секторлары 
индустрияландыру  локомотивтерінің  рөлін  кейінгі  шекті  өндіріс  дамуы 
мен  кең  мультипликативтік  нәтиже  есебінен  орындайды.  Дәстүрлі 
экспорттан  хабардар  секторы  индустрияда  секторы  үнемдеулерге 
кездесетіні олардың дамытуынан кең мультипликация жасау әсердің келесі 
қайта  бөлісулердің  және  қамтамасыз  етудің  өндірістердің  дамытулардың 
есептің  артына  индустрияландыруда  локомотивтерге  рөлге  орындайды. 
Экономиканың  басым  салаларында  ҒЗТКӘ  нәтижелерін  енгізу,  энергия 
үнемдеу аясында нормативті заңдарға сүйенетін базаларын, инновациялық 
инфрақұрылымның  даму есебінен, сапа инфоструктурасын   құру, отандық 
өнеркәсіптік 
инновациялық 
әзірлемелерді 
игеру, 
стандарттық 
технологиялар трансферті үшін  жүйелік шарттар жасалады.   
Арнайы  бюджеттік  бағдарламалардан  тұратын  құралдар  мен 
мемлекеттік  шаралардың  бірыңғай  жүйесін  құру,  ол  Бағдарламаның  өз 
мақсатына жетуге және елді индустриализациялауда синергетикалық әсер 
беруге,  мемлекет  пен  бизнесті  шоғырландыруға,  үйлестіруге  мүмкіндік 
туғызады.  Белсендірілген  үдемелі  индустриялық-инновациялық  саясат 
қазақстандықтардың әл-ауқатын жоғарылатады. 
Сонымен,  жаңа бағдарлама өзінің  өңдеуші  өнеркәсіптерін дамытуға 
ғана емес, экономиканы толығымен дамытуға көмектеседі. Және ол білім 
саласын,  әсіресе  кәсіби  -  техникалық  саланы  айтарлықтай  дамытуға 
мүмкіндік  береді,  халықты  жұмыспен  қамтуға  және  мемлекетіміздің 
дамуындағы өзге де мәселелерді шешуге мүмкіндік туғызады.  
 
Әдебиеттер тізімі 
 
1.  Программа  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева  План  нации  –  «100 
шагов «Современное государство для всех», 2015г. 
2.  Государственная  программа  по  формированному  индустриально-
инновационному  развитию  Республики  Казахстан  на  2015-2019  годы  и  о 
внесении  дополнения  в  Указ  Президента  Республики  Казахстан  от  19 
марта  2010  года  №  957  «Об  утверждении  Перечня  государственных 
программ». 
3. Концепция индустриализации РК на 2015-2019 гг. 
4.  Послание  Главы  государства  Н.А.  Назарбаева  народу  Казахстана 
«Казахстанский  путь  -  2050:  Единая  цель,  единые  интересы,  единое 
будущее» // Казахстанская правда, 2014 г. 
 
 

60 
 
 
А.М. Ғазалиев  
 
Қарағанды мемлекеттік  
техникалық университетінің ректоры,  
ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты,  
ҚР ҰҒА академигі
 
 
 
 
 
 
МЕМЛЕКЕТ БАСШЫСЫНЫҢ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ИНЖЕНЕРЛІК 
БІЛІМНІҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ДАМУЫНДАҒЫ ЖАСАМПАЗДЫҚ РӨЛІ 
 
Университеттің  тарихы  мен  замандас  жетістіктері  Елбасының 
қызметімен,  оның  Қазақстанның  әлеуметтік-экономикалық  жаңғырту 
мәселелері бойынша ғаламдық бастамаларымен тікелей байланысты. 
Университет  ұжымы  онда  1962  жылдан  бастап  1965  жылға  дейін 
Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев инженерлік білім алғанын мақтан тұтады.  
Университеттің инновациялық дамуындағы үлкен ынталандырма 2012 
жылдың  1  желтоқсанында  Қазақстан  Тұңғыш  Президенті  күнінде  – 
жалпыұлттық  мейрамның  бірінші  күнінде  Alma  Mater-ге  Нұрсұлтан 
Әбішұлының сапары болып  табылады.  
Оның  біздің  Университетке  ерекше  қарым-қатынасын  Құрметті 
қонақтар  кітабындағы  жазуы  айғақтайды:  «Бүкіл  Қазақстан  үшін 
инженерлік  кадрлар  бастамасы  болатын  бұл  оқу  мекемесінде  білім 
алғанымды мақтан тұтамын».  
Елдің инновациялық дамуында Елбасы бастамаларының жасампаздық 
рөлі  ҚарМТУ  негізінде  жыл  сайын  өтетін  «Жаңа  Қазақстанды 
қалыптастырудағы  ҚР  Тұңғыш  Президенті  Н.Ә.  Назарбаевтың 
тағдыркешті  шешімдері»  ғылыми-практикалық  конференциясында 
талқыланады. 
Елдің  жетекші  университеттерінің  ғылыми  базасының  дамуы 
бойынша  Нұрсұлтан  Әбішұлының  тапсырысын  жүзеге  орындау  үшін 
ҚарМТУ-да  2007  жылы  «Минералдық  шикізат  ресурстарын  кешенді 
игеру» Инженерлік бейінді зертхана ашылды. 
2010  жылы  ол  Қазақстанда  технологияны  коммерциялау  көлемі 
бойынша жетекші орындардың біріне ие болды (520 млн. теңгеден астам). 
Әлемдік  банк  гранты  республикалық  байқау  нәтижесі  бойынша 
Университет  базасында  Материалтанудың  халықаралық  орталығы 
құрылды, ол ұлттық инновациялық жүйенің кілттік интеграторы болды.  
Орталық 
зерттеулер 
жасауда 
халықаралық 
стандарттардың 
қарастырылуына, әлемдік ғылым мен индустрияның дамуына себептеседі. 

61 
 
Инженерлік  бейінді  зертхана  мен  Материалтанудың  халықаралық 
орталығы  ұлттық  инновациялық  жүйенің  дамуы    үшін  инфрақұрылымды 
қалыптастыру туралы Елбасының идеясын табысты жүзеге асырады.     
«Болашақ»  Президенттік  бағдарламасы  бойынша  146  түлектеріміз 
дүние  жүзінің  ең  үздік  университеттерінде  білім  алып  қазақстандық 
ғылым, білім мен өндіріс кәсіпорындарында табысты қызмет етеді.  
«Студенттік  тұрғын  үй»  Президенттік  бағдарламасы  арқасында 
Университет  кампусында    Қазақстандағы  ең  көлемді  822  орны  бар 
«Армандастар  Ордасы»  жатақханасы  салынып,  қазіргі  таңда  тұрақты 
пайдаланылады.    
Сонымен  қатар,  Университетте  жоғары  оқу  орны  жүйесінің  әлемдік 
деңгейдегі инженерлерді дайындауға көшуі туралы Елбасы идеясы жүзеге 
асырылды. 
2010  жылдың  қазан  айында  Президенттің  тікелей  атсалысуымен 
Университет базасында Қазақстандық дәнекерлеу институты құрылды. 
Жуырда 
қазақстандық 
мұнай-газ 
кешені 
кәсіпорындары 
үшін 
дәнекерлеуші-инженерлердің  үшінші  буыны  білім  ордасын  бітіріп 
шығады.  
Түлектер  әлемнің  56  мемлекетінде  мойындалатын  халықаралық 
үлгідегі диплом алады.  
2014  жылдың  5  желтоқсанында  Франция  Президенті  Франсуа 
Олландпен  кездесуде  «2010  жылдан  бастап  Total  компаниясының 
қолдауымен 
Қарағанды 
техникалық 
университеті 
базасында 
дәнекерлеу  институты  жемісті  еңбек  етуде.  Бұны  мен  үлкен 
мақтанышпен айта аламын»- деп ескертті Нұрсұлтан Әбішұлы. 
Университеттің  білім  беру  үдерісінің  халықаралық  стандартқа 
бағытталуы  «білім  беру-ғылым-инновация»  үштігі  шеңберінде  терең 
бірігуді қарастырады.  
Бұл  мақсатта  2008  жылы  ҚарМТУ  базасында  «Корпоративтік 
Университет»  консорциумы  қабылданып  өз  қызметін  табысты 
орындауда.  Консорциум  үздіксіз  дамып  келеді  және  Қазақстанның, 
Германияның,  Қытайдың,  Ресейдің,  Белоруссия  мен  Өзбекстанның  86 
өнеркәсіп кәсіпорындарын және ғылыми орталықтарын қамтиды.   
Бәсекеге 
қабілетті 
мамандар 
дайындауда 
және 
ғылыми 
технологияларды трансферттеуде ҚарМТУ серіктестері әлемдік деңгейдегі 
университеттер  болып  табылады,  сонымен  қатар  TOTAL  (Франция), 
ERSAI  (Италия),  FESTO  (Австрия-Германия),  Leica  Geosystems, 
(Швейцария),  ЕРАМ  Systems  пен  FLUOR  (АҚШ),  Қытай  энергетикалық 
компаниясы  ЦИНХУА,  БелАЗ,  МТЗ,  Амкодор  (Белоруссия),  АРСЕЛОР 
МИТТАЛ,  ҚАЗАҚМЫС,  ИМСТАЛЬКОН,  KEGOC,  ССГПО,  Шұбаркөл 
Көмір  сияқты  ұлтаралық  және  ұлттық  компаниялар  да  құрамына 
кіреді.    

62 
 
Осылайша,  әлемдік  деңгейдегі  технологиялар  трансферті  саласында 
халықаралық  ынтымақтастық  туралы  Елбасы  идеясын  жүзеге  асыру 
студенттердің  білім  горизонтын  кеңейте  ғана  қоймай,  болашақ 
инженерлерді шындап бәсекеге қабілетті және талап етілген етеді. 
ҚарМТУ Қазақстанда ең бірінші болып жоғары техникалық білім беру 
жағдайында  мамандарды  дайындаудың  дуалды  жүйесін  жүзеге  асырды. 
Бұл  мақсатта  Корпоративтік  Университет  кәсіпорындарында  жұмыс 
мамандықтарының 5 орталықтары
 
және
 
шығарушы кафедралардың 60 
филиалы
 
құрастырылды.  Тәжірибелік  дайындаудың  көп  бөлігі  бұл 
орталықтар  мен  филиалдарға  көшірілді.  Студенттердің  кафедра 
филиалдарында  өндірістің  300-ден  астам  жетекші  мамандары  білім 
алады.   
Дуалды  жүйе  нақты  өндіріс  жағдайында  техникалық  кадрларды 
дайындаудың ең тиімді моделдерінің бірі болып табылады.  
Бұл  жүйе  бойынша  өз  кезегінде  Мемлекет  басшысы  инженерлік 
дайындықтан өтті. Ол Қарағанды металлургиялық комбинатында домна 
пеші  көрікшісінің  қолғабысы  ретінде  теорияны  тәжірибемен  табысты 
қиыстыра алды.    
Білім,  ғылым  мен  өндірістің  бірігуі  негізінде  бәсекеге  қабілетті 
мамандарды  дайындаудың  сапасын  арттыру  үшін  Университетте  ғылым 
және инжинирингтің 20 инновациялық орталықтары құрылды.  
ҚарМТУ-да  жаңа  индустриализация  негізінде  ел  экономикасын 
артараптандыру  бойынша  Елбасының  стратегиялық  жоспары  табысты 
жүзеге асырылуда.  
«Нұрлы  жол  -  болашаққа  бағдар  жол»  Жолдауында  Нұрсұлтан 
Әбішұлы:  «...  индустриализация  бағдарламасы  шегінде  ғылымның 
кадрларды  дайындау  мен  экономика  салаларымен  байланысы 
қамтамасыз  етілетін  10  жоғары  оқу  орындары  анықталды»,  -  деп 
белгіледі.  
Оның  ішінде  «Тау-кен  ісі»,  «Металлургия»  мен  «Машина  жасау» 
сияқты экономика дамуының негізгі бағыттары бойынша  бас Жоғары оқу 
орны болатын  Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті бар 
Қарағанды  облысының  индустриализация  Картасына  11 000  жаңа 
жұмыс орнын құрастырумен сомасы 519 млрд. теңге құрайтын  95 жобалар 
енеді.  
Университет  барлық  кәсіпорындармен  29    мамандықтар  бойынша 
1682 мамандарды 2019 жылға дейін дайындау туралы шарт жасасты.   
ҚарМТУ  әлдеқашан  1096  мамандарды  61 индустриализация  Картасы 
нысандарына жұмыспен қамтамасыз етті.  
Біздің 
түлектер 
«АрселорМиттал 
Теміртау» 
АҚ, 
«Казақмыс 
Корпорациясы»  ЖШС,  «ШубаркөлКөмір»  АҚ,  «Сарыарқа  ENERGY»  ЖШС, 
«BapyMining»  ЖШС,  «Хром-Т»  ЖШС,    «БорусанМакина  Казақстан» 
ЖШС ЖК,  «КазБелаз» БК, «Евромет» ЖШС және т.б. ірі кәсіпорындарда 

63 
 
аса талап етілген болды.  
Жаңа  индустриализация  үшін  инженерлік  кадрларды  дайындау 
бойынша  бас  жоғары  оқу  орны  ретінде  ҚарМТУ      2015  жылдың  1 
қыркүйегінен бастап бейінді магистратураның 13 тәжірибелік білім беру 
бағдарламасын жүзеге асыруды бастады.    
Мысалы, 
«Металлургиядағы 
нанотехнология» 
мен 
«Робототехника. Басқару жүйелері» бағдарламалары бойынша 127 адам 
оқуда.  
Барлық  оқушылармен  «Жоғары  оқу  орны-Кәсіпорын-Магистрант» 
атты үш жақты шарт жасалынды.  
Бұл  мамандықтарды  меңгеруде  халықаралық  серіктестер  Еуроодақ 
пен  Ресейдің  жетекші  техникалық  және  зерттеу  университеттері  мен 
ArselorMittal, SchneiderElectric, FESTO трансұлттық корпорациялар болып 
саналады.   
Қызмет  көрсету  шарттары  мен  одақтасу  келісімі  аясында  бірлесіп 
жасалынған  модулдік  білім  беру  бағдарламалары  бойынша  Франция, 
Германия,  Швейцария,  Латвия  мен  Ресей  университеттерінің  жетекші 
профессорларының қатысуымен мамандарды дайындау жүргізілуде.   
Аталған  бағдарламалар  «ҚАЗАҚМЫС»,  «АрселорМиттал  Теміртау» 
және  тағы  басқа  облыстың  жетекші  кәсіпорындарымен  жүзеге  асатын 
индустриализация Картасының  12 нақты жобаларына бекітілген.  
Оқу  процесіне  оқу-әдістемелік  пен  материалдық-техникалық 
кешендер дайындалған және енгізілген.  
Онымен  қоса,  үш  жаңа  ғаламдық  деңгейдегі  зертханалар 
құрастырылды: 

 
«Металлургиядағы инновациялық технологиялар зертханасы»; 

 
 «Тау-кен ісінің перспективалық технологиялар зертханасы» ; 

 
«Машина  жасауда  замандас  технологиялар  мен  жабдықтар 
зертханасы». 
Жалпы сомасы 200 млн. теңгеден асатын АҚШ, Англия, Нидерланды, 
Франция,  Германия,  Швейцария  секілді  ғаламдық  өндірушілердің 
жабдықтары қазіргі таңда оқу процесіне енгізілген және қолданылады.  
«Робототехника.  Басқару  жүйесі»  білім  бағдарламасы  бойынша 
«SchneiderElectric» 
(Франция) 
концерніне 
сәйкес 
автоматизация 
құралдарының  ғаламдық  өндірушілерінің  жаңа  оқу  мен  өндірістік 
жабдықтарымен 
жабдықталған 
«ҚарМТУ 

SchneiderElectric» 
Авторландырылған Білім беру Центрі ашылды.   
«Металлургиядағы  нанотехнология»  бағдарламасы  үшін  мемлекет 
Басшысының  курстасы,  т.ғ.д.,  ҚР  мемлекеттік  сыйлықтың  иегері 
Сарекенов К.З. «Домналық балқыту процесін компьютерлік модельдеу» 
атты  оқу  құралын  мемлекеттік,  орыс  пен  ағылшын  тілінде  дайындап 
шығарды.   

64 
 
Мемлекет  басшысының  «Бес  институционалдық  реформаны 
жүзеге асырудың 100 қадамы» Ұлт Жоспарын орындау мақсатымен:   
1.  46-49,  55,  63,  64  және  77-қадамдар  бойынша    -  Қарағанды 
облысының  әкімшілігі,  кәсіпкерлер  Палатасы  мен  салушылар  Одағымен 
бірге  ҚарМТУ  негізінде  Жергілікті  құрылыс  кластері  құрастырылуда. 
Кластер  ҚарМТУ-дің,  жобалық  ұйымдардың,  салушылар  компаниялары 
мен  құрылыс  индустриясы  кәсіпорындарының    интеллектуалдық  және 
өндірстік –техникалық потенциалын біріктіреді; 

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет