Сабақ нөмірі: 147 Сабақтың тақырыбы: Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу. Мақсаты



бет1/2
Дата18.04.2023
өлшемі26,57 Kb.
#83819
түріСабақ
  1   2

Математика пәні бойынша 6 сынып оқушысының өзіндік жұмысының жоспары
IV тоқсан
Сабақ нөмірі: 147
Сабақтың тақырыбы: Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу.
1. Мақсаты:

  • екі айнымалысы бар сызықтық теңдеудің анықтамасын білу;

  • екі айнымалысы бар сызықтық теңдеуді мәндес теңдеуге түрлендіруді үйрену;

  • екі айнымалысы бар сызықтық теңдеудің шешімін табуды үйрену



2. Жаңа тақырыпқа қысқаша түсініктеме
ax+by+c = 0 (мұндағы, х, у – айнымалылар, a, b , с – қандай да бір сандар) түріндегі теңдеу екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу деп аталады.
Сызықтық теңдеудегі айнымалылардың алдындағы a мен b көбейткіштері коэффициенттер деп, ал с бос мүше деп аталады.
ax+by+c = 0 теңдеуінің шешімі деп осы теңдеуді қанағаттандыратын кез келген (х;у) сандар жұбын айтады, яғни, х және у айнымалыларының мәндерінің жұбы ax+by+c = 0 теңдеуін тура санды теңдікке айналдырады.
Мысалы, (1 ; 1) сандар жұбы 3х – 7у + 4 = 0 теңдеуін тура санды теңдікке айналдырады. Өйткені, 3 1 – 7 1 + 4 = 0. Демек, (1 ; 1) – теңдеудің шешімі болады.
Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеуді шешу дегеніміз – оның шешімдерін табу.
Шешімдері бірдей болатын екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер мәндес теңдеулер деп аталады.
Екі айнымалысы бар теңдеулердің қасиеттері

  1. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеуде қосылғыштарды қарама-қарсы таңбамен теңдеудің бір жағынан екінші жағына көшірсе, берілген теңдеуге мәндес теңдеу шығады.



Теңдеу

Мәндес теңдеу

ax+by+c = 0

ax+by = – c

ax+by+c = 0

ax = –by – c

ax+by+c = 0

by = – ax – c

2х + 3 у + 5 = 0
2х + 3 у = – 5 Мәндес
3у = – 2х – 5 теңдеулер
2х = – 3у – 5

  1. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеудің екі жағын да нөлден өзгеше санға бөлсе немесе көбейтсе, берілген теңдеуге мәндес теңдеу шығады.



Теңдеу

Мәндес теңдеу

ax+by+c = 0

2ах+2by+2c = 0

ax+by+c = 0

y + = 0



2х + 3 у + 5 = 0
4х + 6 у + 10 = 0 Мәндес теңдеулер
x + 1,5 y + 2,5 = 0
1 – мысал. 2х – 5у – 3 = 0 теңдеуінің екі шешімін тап.
Шешуі. Айнымалылардың біреуіне кез келген санды берейік , сонда бір айнымалысы бар сызықтық теңдеуді шешу арқылы екінші айнымалының мәнін табамыз.
у=3 болсын
2х – 5 3 – 3 = 0,
2х = 18,
х = 9
Айнымалылар жұбын теңдеуге қойсақ, 2 9 – 5 3 – 3 = 0 тура санды теңдік шығады.
(9; 3) – шешім.
Айнымалының біреуіне басқа мәнді қояйық:
х= - 2 болсын,
(-2) – 5у – 3 = 0,
= 7,
у = - 1,4
Айнымалылар жұбын берілген теңдеуге қойсақ, тура санды теңдік аламыз:
(-2) – 5 (-1,4) – 3 = 0 . Яғни, (-2; -1,4) сандар жұбы берілген теңдеуіміздің тағы да бір шешімі болады.
Осындай сандар жұбын шексіз көп табуға болады.
Жауабы: (9; 3), (-2; -1,4).


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет