Сабақ тікбұрышты параллелепипед пен текшенің КӨлемі қабырғаның Ұзындығын және параллелепипед пен текшенің КӨлемін табу



бет1/2
Дата11.12.2023
өлшемі494,41 Kb.
#137432
түріСабақ
  1   2

4КО 16 - сабақ





ТІКБҰРЫШТЫ ПАРАЛЛЕЛЕПИПЕД ПЕН ТЕКШЕНІҢ КӨЛЕМІ
ҚАБЫРҒАНЫҢ ҰЗЫНДЫҒЫН ЖӘНЕ ПАРАЛЛЕЛЕПИПЕД ПЕН ТЕКШЕНІҢ КӨЛЕМІН ТАБУ
БІРІКТІРІЛГЕН ПАРАЛЛЕЛЕПИПЕДТІҢ КӨЛЕМІ


Геометриялық фигураның көлемі - дене немесе зат алатын кеңістіктің сандық сипаттамасы. Дененің көлемі немесе ыдыстың сыйымдылығы оның пішіні және сызықтық өлшемдерімен анықталады.
Тікбұрышты параллелепипеддегеніміз, оның барлық жақтары тіктөртбұрыштар болатын алтыжақ.
Тікбұрышты параллелепипедтің өлшемдері – биіктігі, ұзындығы және ені. Тікбұрышты параллелепипед:

  • 6 жақ

  • 8 төбе

  • 12 қабырғадан тұрады





Текше – барлық жақтары шаршы болып табылатын параллелепипед.
Бірлік текше – қабырғалары 1-ге тең болатын текше. Текшеде де, барлық жағы шаршы болып табылатын 6 жақтан, 8 төбеден және 12 қабырғадан тұрады.
Көлемі оның үш өлшемінің көбейтіндісіне, яғни ұзындық (а), ен (b) және биіктіктің (c) көбейтіндісіне немесе S негізінің ауданын h биіктігіне көбейткенге тең.

Текше барлық өлшемдері тең тікбұрышты параллелепипед болғандықтан, оның көлемі оның қабырғасының ұзындығының үшінші дәрежесіне тең.

Текшенің, параллелепипедтің көлемінің өлшем бірліктері: мм3, см3, дм3, м3, км3
Біріктірілген фигураның көлемін табу үшін, алдымен осы фигурадан тұратын жеке фигуралардың көлемін табу керек.



Атауы

Фигура

Формула

Өлшем бірліктері

Текше(куб)








1 см3 = 1000 мм3


1 дм3 = 1000 см3
1 дм3 = 1000000 мм3
1 м3 = 1000 дм3
1 м3 = 1 000 000 см3
1 дм3 = 1 л
1л =1000 мл



Тікбұрышты параллелепипед









Мысал 1. Өлшемдері 2 см, 3 см, 4 см болатын параллелепипедтің көлемі қандай?, Қабырғасы 3 см-ге тең текшенің көлемі қандай?


Шешуі. Тікбұрышты параллелепипедтің көлемін табу үшін келесі формуланы қолданамыз , мұндағы a, b, c – тікбұрышты параллелепипедтің өлшемдері . Текшенің көлемін табу үшін келесі формуланы қолданамыз: .
Мысал 2. Суретте көрсетілген фигураның көлемін табыңыз.

Шешуі. Фигурада өлшемі 5 см, 3 см, 5 см болатын тікбұрышты параллелепипед және оның ішінен кесілген, өлшемдері 2 см, 1 см, 2 см болатын тікбұрышты параллелепипед көрсетілген. Фигураның көлемін табу үшін үлкен параллелепипедтің көлемінен кесілген параллелепипедтің көлемін алып тастау керек.





Достарыңызбен бөлісу:
  1   2




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет