Саясаттану
жүктеу/скачать 15,5 Mb. Pdf көрінісі
|
| Монархия – мемлекеттің жоғарғы өкімет билігінің жеке дара билеушінің
қолында болып, мұра ретінде кейінгі ұрпақтарына қалатын билік түрі. Бүкіл дүние жүзінде ғасырлар бойы осы монархия орнатылды. Сөйтіп, халықтың мемлекетті басқаруға қатысу мәселелері қиындай түсті. Әрине, бұған қарсы күресте көптеген ғалымдар мен әр елдің жаңашыл әлеуметтік топтары өз үлесін қосып келді. 1265 жылы ғана демократиялық ұстаным енгізу жолында адамзат тарихында үлкен қадам жасалды. Осы жылы Англияның королі Генрих ІІІ ағылшын серілерінің (рыцарьларының) қысымы бойынша корольдің билігін шектейтін мемлекеттік орган – парламент құрылды. Парламент ол өкілетті орган. Ел азаматтарының әрқайсысы өздерінің топтарынан осы органға уәкілдер жіберетін болды. Нәтижесінде корольдің, яғни монархтың билігі шектеліп, король өз билігін халық өкілдерімен бөлісуге мәжбүр болды. «Парламент» деген сөздің негізі ағылшынша parlament –“кеңесу” деген, французша -- parler “сөйлеу’ деген түсініктерді білдіреді. Парламент жоғарғы сайланбалы өкілдік және заң шығаратын мемлекеттік билік органы. Сонымен, тарихта корольдің бұрынғыдай жеке өзі шешім қабылдай алмайтын, парламенттің пікірімен санасуға тиіс болатын кезең туды. Парламенттің пайда болуының демократияның даму тарихында басты екі маңызы болды. Біріншіден, осыған дейін дүние жүзіндегі барлық елдерде 31 мемлекет басқарудың тек бір ғана түрі - монархия болған болса, енді екінші түрі пайда болды – ол конституциялық монархия. Мемлекет басқарудың бұл түрі Англияда осы күнге дейін сақталып кейін басқа мемлекеттерге де тарады. Мысалы, Швеция, Дания, Испания, Жапония және т.б. Парламенттің пайда болуының екінші маңызы, ол демократия туралы идеяны іске асырудың құралының, тәсілінің шығуы. Идеяны іске асыратын әдіс болмаса, ол идея күйінде қала беруі де мүмкін. Парламент дегеніміз - тек жоғарғы саяси биліктің түрі ғана емес, ол жалпы сайланбалы органдар жүйесі. Мысалы, жергілікті сайлау органдары, мәслихат та парламенттік жүйе. Демократияның дамуындағы келесі үлкен қадам 527 жылдан кейін жасалып, 1792 жылы Францияда республика қалыптасты. жүктеу/скачать 15,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|