Шағын Отанымның символы
жүктеу/скачать 0,85 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Негізгі бөлім Негізгі бөлім
- Жел деген не
- Шәй береді, артынан ет келеді, Сылқита соқ, (соныңды еп көреді). Желауыз жеңешеңнен сақ болғайсың, Әзілмен қанжығаға бөктереді.
- Ағайын сәл жымиып, шашын қасыр. Алдыңда аға-жеңгең, жез самауыр
- Есігін аш, ен де кет, тосырқама, Қазалының кез келген қазағының...
- Өз сезімді лирика ақыны Мұқағали Мақатев атамыздың «Қазалы желі»
Шағын Отанымның символыС.Сейфуллин атындағы 165 орта мектептің10 «А» сынып оқушысы Маратова АружанЖобаның тақырыбы: Шағын Отанымның символы
Әр адамға өзінің туып өскен жері оттай ыстық. Туған жерінің құбылысы,табиғаты,өзен-көлдеріне дейін сүйіспеншілік пен мақтаныш сезіммен қарайды.Сол секілді өз өлкемнің құбылысы- Қазалының желіне сүйіспеншілігім орасан зор. Әрбір соққан самал желі бойымдағы рухани азық пен күш қайратымның кепілі. Менің кіші Отанымның символы ол- Қазалы желі.Барша адамзат пен табиғаттың бір бөлшегі-жел.Денсаулығымызға керек басты дүние таза ауа.Ал,сол ауаны тазартып отыратын жел.Жел адамға бағынбайтын табиғи құбылыс.Сүйіспеншілік сезім кіші отанымның құбылысы болса онда мәңгі жырлауға дайынмын.Әр адамға өзінің туып өскен жері оттай ыстық. Туған жерінің құбылысы,табиғаты,өзен-көлдеріне дейін сүйіспеншілік пен мақтаныш сезіммен қарайды.Сол секілді өз өлкемнің құбылысы- Қазалының желіне сүйіспеншілігім орасан зор. Әрбір соққан самал желі бойымдағы рухани азық пен күш қайратымның кепілі. Менің кіші Отанымның символы ол- Қазалы желі.Барша адамзат пен табиғаттың бір бөлшегі-жел.Денсаулығымызға керек басты дүние таза ауа.Ал,сол ауаны тазартып отыратын жел.Жел адамға бағынбайтын табиғи құбылыс.Сүйіспеншілік сезім кіші отанымның құбылысы болса онда мәңгі жырлауға дайынмын.Кіріспе Негізгі бөлімНегізгі бөлімҰдайы өкпек желі соғып тұратын Қазалы халқы қай шаруаға да епті.Ештеңеден тайсалмастан кез-келген істі тосырқамай ұршықша иіріп әкетеді.Жел деген не?Жел-жер бетіндегі ауаның горизонталь бағытта,жоғары қысымды аумақтан, төменгі қысымды аумаққа қозғалысы.Халқымыз желді ауқымы мен маусымна қарай бірнеше түрге бөліп қарастырды.Мәселен, қара жел деп күзде соғатын желді,өкпек жел деп жазғытұрымда солтүстік-шығыстан соғатын жайсыз желді айтады.Желде су секілді,яғни кез-келген толмай тұрған ортаға барып жиналады.Сол сияқты желде ауа қысымы жоғары жерден,ауа қысымы төмен жерге қарай соғады. Ол дегеніміз,температурасы жоғары жер мен төмен жердің ортасында желдің пайда болуы.Қазалы ауданы Қызылорда облысының батысында орналасқан әкімшілік бөлініс.1928 жылы құрылған.Орталығы Әйтеке би кенті.Ауданның жері Тұран ойпатында орналасқан.Сырдарияның оң жағалауында орналасқан. Солтүстігінде Арал қарақұмы,оңтүстігінде Қызылқұм жатыр.Ауданның ең биік жері Арал қарақұмында.Қазалы ауданы Қызылорда облысының батысында орналасқан әкімшілік бөлініс.1928 жылы құрылған.Орталығы Әйтеке би кенті.Ауданның жері Тұран ойпатында орналасқан.Сырдарияның оң жағалауында орналасқан. Солтүстігінде Арал қарақұмы,оңтүстігінде Қызылқұм жатыр.Ауданның ең биік жері Арал қарақұмында.Қазалы климаты тым континенттік,қысы суық,жазы ыстық, аңызақ. Ауаның орташа температурасы қаңтар айында -9°–13°С, Шілдеде 30°–32°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 100-150мл. Аудан аумағының барлық бөлігінде солтүстік-шығыс бағытындағы күшті және жиі желдер болып тұрады.Оның орташа жылдар жылдамдығы секундына 3,1 метрден 6 мерге дейін ауытқып тұрады. Сыбызғыдай сызылтып азалы үнін, Өкпек желі соққанда Қазалының,Есігін аш, ен де кет, тосырқама, Қазалының кез келген қазағының.Шәй береді, артынан ет келеді, Сылқита соқ, (соныңды еп көреді). Желауыз жеңешеңнен сақ болғайсың, Әзілмен қанжығаға бөктереді.Әзіліне әзіл соқ, жасырма сыр,Ағайын сәл жымиып, шашын қасыр. Алдыңда аға-жеңгең, жез самауыр,Ал ауызғы бөлмеде асыр-тасыр... Сыбызғыдай сызылтып азалы үнін, Өкпек желі соққанда Қазалының,Есігін аш, ен де кет, тосырқама, Қазалының кез келген қазағының...ҚортындыТоқсан ауыз сөздің толықтай түйіні Кіші Отанымыздың символына тек ескерткіш немесе жануар,өсімдіктер ғана емес, табиғи құбылыстарда жатады.Өз сезімді лирика ақыны Мұқағали Мақатев атамыздың «Қазалы желі» өлеңімен аяқтаймын.ҰсынысЖелдің жылдамдығы Қазалы ауданында өте жылдам. Сол себепті жел энергиясын алатын құралдарын орнатсақ деген ұсыныс білдіремін.жүктеу/скачать 0,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|