СөЖ №11 Тақырыбы: Этникалық антропологияның негіздері Тапсырмалар
жүктеу/скачать 20,13 Kb.
|
11 СӨЖ
|
СӨЖ № 11 Тақырыбы:Этникалық антропологияның негіздері Тапсырмалар: 1)Этникалық антропология негіздері 2)Этникалық антропологияның дамуы “Этникалық антропология” – этнология мен антропология ғылымдарының тоғысуындағы ғылыми білім саласы; антропологияның жекелеген этностардың морфо-физиологиялық ерекшеліктерін зерттейтін бөлімі. Этникалық антропология этностардың шығу сауалдарын, халықтардың әлеум. өміріндегі жағдайлардың рөлі, әлемнің әр түкпіріндегі олардың өмірлік болмысын зерттеумен шұғылданады. Бұл ғылым саласы тарихи шындықты айқындауда өзге де жаратылыстану мен гуманит. пәндердің жетістіктерін, зерт. әдістері мен тәсілдерін пайдалана береді. Әсіресе ол геногеографиямен тығыз байланысты. Этникалық антропология талдауы нәтижесінде алынған мәліметтер түрлі тарихи-мәдени кезеңдердегі этностар, нәсілдер арасындағы қатынастарды қалпына келтіруге, популяц. генетикаға, этногенезге, мед. географияға, т.б. ғылым салаларына қатысты сан алуан мәселелерді шешуге ат салысады. Кез – келген білімнің үлкен немесе кіші сатылық көзқарастағы тарихы, адамдардың тәжірибелік қабілеттілігі себепті пайда болуы. Бұған этнологияның ғылыми ретінде қалыптасуы да жатады. Әр түрлі елдердегі этнолог ғалымдарының көптеген тарихи зерттеулерінде бізді мынаған үгіттейді: Адамзат тарихында барлық адамдардың өмірінде, салт – дәстүрінде және әдет- ғұрыптарында ғана емес, халықтың мәдениеті туралы да, білімге деген қажеттіліктері туындап отырады. Осындай білімнің бар болуы қазіргі таңда, қоршаған әлемде өзіңді сенімді сезінуге көмек береді. Бірнеше мыңдаған жылдар бойы әлемнің әртүрлі мыңдаған халықтар жайлы мағлұматтар жинау жалғасып жатыр және осымен қатар ежелде талпыныстар жай сипаттармен ғана шектелмеуге шешім қабылдаған. Сонымен қатар антикалық эпохаға бірнеше авторлар әр түрлі халықтың шаруашылық және мәдени белгісі негізінде көптеген эмпирикалық материалдарды жүйеге келтіру және жүктеуге талпынды. Бірақ бұл талпыныстар жалпы жат мінез, сондықтан бұлар алға қойған мақсаттарына жете алмады. Халық туралы ғылымның пайда болуы ХІХ ғасырдың ортасына жататын және көптеген тәжірибелік қажеттіліктерімен байланысты: Халықтың мәдени дамудағы айырмашылықты түсіндірумен Әр түрлі халықтардың нәсілге бөліну себептерін түсіну Этникалық ерекшеліктермен қоғамдық құрылымдық айырмашылықтарын бекіту Мәдениеттің және тарихи рөлдің басқа да халықтың құлдырауының себептерін анықтау Бұл мәселелермен қажеттіліктерге жауап ретінде теориялар, концепциялар, және ғылыми бағыттар пайда бола бастады. Бұлар біртіндеп келе халық туралы біртұтас ғылым этнологияны құрады. «этнология» ғылымның грек сөзінен шыққан «etnos» ( халық) және «logos» (ғылым) деген мағынаны білдіреді. Антикалық уақытта ежелгі гректер этнос түсінігі басқа халықтарға қолданылатын гректерге емес , олар өздерінің тілдерімен әдет - ғұрыптарымен, діни сенімдерімен, құндылықтарымен ерекшеленеді. ХІХ ғ дейін «этнология» түсінігі әртүрлі этнографиялық процесстерді сипаттау үшін қолданады. Бірақ жеке ғылым ретінде емес. Халық және мәдениет туралы жаңа ғылымдарға осы түсінікті қолдану философиялық Жан Жак Ампер ұсыныс жасады. Ол 1938 жылы антропология ғылымының жалпы жіктемесін жасап шығарды. Бұл ұғым Еуропаның мемлекетінді тез жайыла бастады, және ХІХ ғ ортасында орыс тілі де қолданыла бастады. Экономиканы дербес ғылым ретінде мәртебелі түрде бекіту 1899 жылы Париждің экономикалық қоғамы негіз болды. Бірақ бұл оқиға әртүрлі бағыттағы мекеменің үлкен ғылыми теориялық күресіне себеп болды. Мұндай бағыттағы дисскурсиялармен қақтығыстар қазіргі таңда да жалғасып жатыр. Осылардың ішінде ауқымды сұрақтарды бірі, осы ғылымның атауында жатыр. Көптеген зерттеулерден кейін «этнологияны» түсіндіруде әр түрлі мағыналар пайда бола бастады. ХІХ ғ ортасында Батысеуропалық елдерде этнологиялардың тез дамуына қолайлы уақыт болды. Бұл процесс ауқымды территориялық экспансиясына жағдай жасады. Кенониалдық саясат өндірілетін дамыған елдерде халық туралы әртүрі ғылымды талап етті. Мағлұматтардың көп бөлінген тек этнология ғылымы ғана бере алады. Сондықтан бұл жаңа ғылым өзінің үкіметіне қолдау болды. Бірақ үкіметтің саяси және экономикалық қызығушылығына байланысты этнологияның дамуы Англияда, Германияда, США - да өзіндік ерекшеліктері болды. Бастапқы елдерде этнология өздерінің мемлекетімен халықтарын құрмағандар туралы ғылым ретінде дамыды. Осындай ретпен ол ХХғ бастапқы оныншы жылына дейін осылай өмір сүрді. Бірақ , адамдардың әлеуметтік экономикалық дамуына байланысты болмаған өздігінше қоғамдық туралы этностар туралы түсінік бұл методологиялық әдістеме қазіргі таңдада этнологиялық ғылымда орын алады. Халық туралы ғылымның терең дәстүрі көбінесе Германияда дамыды, 1789 жылы «Volkerkunde» деген ғылыми бағыт қалыптасты оның мақсаты Еуропалық емес халықтармен мәдениетін оқып үйрену болды. ХІХ ғ 30 жылдарында басқада басқада халықтарды жалпы сипаттау үшін неміс саяхатшылары мен ғалымдары «этнология» терминін қолданады. ХІХ ғ ортасына таман «Volkerkunde» этнологиялық түсінігі бір мағынада болды. Олар адамзат мәдениеті туралы монографиялық ғылымды түсіндірді. «Этнология» және «Volkerkunde» түсінігі неміс ғылымында қазірде сақтаулы. Бұдан бөлек халық туралы неміс ғылымы «Volkskunde» түсінігі қалыптасты. Бұл неміс тілді халықтар мен мәдениетін оқытты. Бұл бағыт қазірде неміс ғылымында сақтаулы. жүктеу/скачать 20,13 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|