Тақырып. Мәдениет семиотикасы сағат (2апта)

жүктеу/скачать 33,95 Kb.

бет	1/7
Дата	16.10.2023
өлшемі	33,95 Kb.
	#116569

1 2 3 4 5 6 7

Байланысты:
Лекция 3

3 тақырып. Мәдениет семиотикасы
1 сағат (2апта)
Дәрістің жоспары:
1. Мәдениетке ақпараттық-семиотикалық көзқарас: мәдениет артефактілер әлемі ретінде, мәдениет мәндер әлемі ретінде, мәдениет белгілер әлемі ретінде.
2. Мәдениеттің таңбалық жүйелерінің негізгі түрлері
3. Вербальды белгілер жүйелері
4. Белгілеу жүйесі
5. Екіншілік модельдеу жүйелері

1.
Семиотика-бұл белгілер мен белгілер жүйесі туралы ғылым. Оның негізін XIX ғасырда американдық философ және логик Ч.Пирс және швейцариялық филолог және антрополог Ф. де Соссюр салған. Мәдениеттің семиотикасы дегеніміз - мәдениеттің маңызды құралдарын қарастыру және мәдени құбылыстарды белгілі бір ақпаратты қамтитын "мәтіндер" көмегімен құрастырылған деп түсіндіру. Әр түрлі авторлар берген мәдениеттің анықтамалары қаншалықты әртүрлі болса да, олар әрқашан мәдениеттің мазмұны тілде көрініс табады деп болжанады. Күнделікті өмірдегі тіл әдетте табиғи ауызекі тіл деп түсініледі-орыс, ағылшын, қытай және т.б. әр ауызекі тіл-бұл белгілер жүйесі немесе адамдар әртүрлі ақпаратты бір-бірімен байланыстыратын, білдіретін және тарататын код. Осы мақсатқа қызмет ете алатын басқа белгілер мен белгілер жүйесі бар (мысалы, ымдау тілі, жол белгілері, нота, штрих-кодтар, картографиялық белгілер және т.б.). Тіл кең мағынада тек ауызекі, ауызша тіл ғана емес, сонымен қатар адамдар ақпараттық және коммуникативті мақсаттарда қолдана алатын белгілердің кез-келген жүйесі деп аталады.

Маңызды құралдар мен олардың көмегімен жинақталған ақпарат кез - келген мәдениеттің маңызды, әмбебап және қажетті компоненттері болып табылады. Осыны ескере отырып, мәдениетті адам қоғамында әлеуметтік ақпарат сақталатын және жинақталатын белгілер әлемі ретінде қарастыруға болады (немесе басқаша айтқанда, адамдар жасаған белгілер арқылы сақталатын және жинақталатын әлеуметтік Ақпарат әлемі ретінде). Мәдениетті түсінудің бұл тәсілі ақпараттық-семиотикалық деп аталады.
Ақпараттық-семиотикалық тұрғыдан алғанда мәдениет жануарларда жүретін ақпараттық процестерден түбегейлі ерекшеленетін, теңдессіз бай мүмкіндіктері бар адам қоғамына тән ақпараттық процестің ерекше «биологиялықтан жоғары» түрі. Егер жануарларда ақпарат хромосомалық құрылымдармен және мидың нейродинамикалық жүйелерімен кодталған болса, мәдениетте адам ағзасынан тыс құрылымдар ақпаратты тасымалдауға арналған қоймалар мен арналарға айналады.

Өз ойлары мен идеяларын адамдар жасаған белгілер жүйесінде білдіре отырып, жеке адам оларды объективті етеді. Бұл олардың одан бөлек, дербес, тұлғасыз болмысқа ие болғанын білдіреді. Олар әлеуметтік ақпаратқа айналады, оның тасымалдаушысы енді бір жеке тұлға емес, әлеуметтік мәдениет болып табылады. Биологиялық ақпараттан айырмашылығы, белгі жүйелерінде көрсетілген әлеуметтік ақпарат оны алған адамның қайтыс болуымен бірге жойылмайды. Мәдениет өзінің тұқым қуалауының арнайы адамдық, генетикалық емес «механизмін» – әлеуметтік тұқым қуалаушылықты құрайды. Қоғамдағы мәдениеттің арқасында жануарлар әлемінде мүмкін емес нәрсе – адамның жалпы тіршілік иесі ретінде иелігіндегі ақпараттың тарихи жинақталуы мен көбеюі мүмкін болады.

Мәдениет - бұл ұжымдық интеллект және ұжымдық жады, яғни хабарламаларды (мәтіндерді) сақтау мен берудің және жаңаларын әзірлеудің жоғары жеке механизмі (Ю.М. Лотман). Белгілер мен белгілер жүйесі осы механизмнің «детальдары» болып табылады. Олардың табиғаты неде және қалай қызмет ететінін түсіну үшін мәдениетті үш аспектіде қарастырайық: біріншіден, мәдениет артефактілер (жәдігерлер) әлемі ретінде, екіншіден, мәдениет мағыналар әлемі ретінде, үшіншіден, мәдениет белгілер әлемі ретінде.

жүктеу/скачать 33,95 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7