Тайланд мемлекеті
жүктеу/скачать 1,96 Mb.
|
|
ТАЙЛАНД МЕМЛЕКЕТІ Тайланд – жұмбақ Сиам, мыңдаған ғибадатханалар мен мыңдаған күлімдеулердің шахары және барлық континенттерден келетін миллиондаған туристтердің әйгілі демалыс орны. Тайланд жағалауларында көптеген курорттар орналасқан Үнді және Тынық мұхиттының суларымен шекараласқан, аол территориясының көлемділігі жағынан қазіргі Францияға тең. Елдің солтүстігінде жасыл таулы алқаптар орналасқан. Тайланд Оңтүстік-Шығыс Азияның дамыған және тартымды мемкеттерінің бірі ретінде әйгілі. Тауар мен қызметтің төмен бағасымен үйлескен жоғары экономикалық деңгей. Мұнда тамаша курорттар, қонақ үйлер, дәмді тағамдарға бай тайлық асхана және жергілікті салт-дәстүр, барлығы да адамды қызықтырады және тартады. ТАЙЛАНД ТАРИХЫ Таиландтың біртұтас тәуелсіз мемлекет ретіндегі тарихы 1238 жылы құрылған Сукотай патшалығынан бастау алады. 1350 жылы құрылған Аютия патшалығы (Аюттхайя) оның мұрагері болды. Тай мәдениетінің дамуына Қытай мен Үндістан ықпалы ерекше болды. Еуропамен байланыс XVI ғасырда басталды. Таиланд - Оңтүстік-Шығыс Азиядағы отар болмаған жалғыз ел. II ғасырда мондар мекендейтін қазіргі Таиланд территориясы Фунан Кхмер империясының құрамына кірді. 1238 жылы тай халқы Кхмер билігіне қарсы көтеріліс жасап, Сукхотай атты жаңа мемлекет құрады. Үшінші патша Рамакхамхаенге кезінде мемлекеттің аумағы едәуір ұлғаяды. Оның билігі Малакка түбегінің, Мьянма мен Лаосқа да таралады. 1298 жылы патша қайтыс болады, мемлекет әлсірей бастайды. 1438 жылы ол Аютияның құрамына енеді. 1932 жылы Халықтық партия әскери күштерге сүйене отырып, төңкеріс жасайды, нәтижесінде Сиамда конституциялық монархия орнайды. Патша тақтан құлатылмай, тек құқықтары шектелді. Премьер-министр Приди Паномионг болады. 1947 жылы елдегі мемлекеттік төңкеріс нәтижесінде Пибунсонграм билікке отырады, ол қырғи қабақ соғыс жағдайында АҚШ билігімен қарым-қатынасты жақсартты. 1949 жылы жаңа конституция қабылданып, оған сәйкес патша тағайындайтын Сенат құрылады. 1980 жылдары Таиландта туризм индустриясы өркендеді, бірақ ел ешқашан Тайвань немесе Оңтүстік Корея тәрізді «Азиялық жолбарыс» бола алмады, алайда бұл 1997 жылғы Азия дағдарысынан құтқара алмады. 2004 жылы жойқын цунами Таиландтың оңтүстік-батыс жағалауына соққы берді. Таиландта 5000 адам қаза тапты, олардың тең жартысы - туристтер. 2007 жылы 23 желтоқсанда Таиландта әскери төңкерістен кейінгі алғашқы парламенттік сайлау өтті, онда НАТО-ға қарасты халықтық билік партиясы жеңіске жетті. 2008 жылдың қаңтарында әскери күштер билікті премьер-министр Самак Сундаравай бастаған жаңа үкіметке берді, бірақ жаңа дағдарыс елді дүр сілкіндірді.
Хомо сапиенс Оңтүстік-Шығыс Азияға қоныс аударған кезде, олар өздерінің өзендерін навигациялауға арналған кемелер, күрделі былғары балықтары және т.б. Адамдар сондай-ақ күріш, қияр және тауықтарды қоса алғанда, өсімдіктер мен жануарларды сатады. Кішігірім елді мекендер құнарлы жерлерге немесе балық аулайтын жерлерге айналған және алғашқы патшалықтарға айналды. және алғашқы патшалықтарға айналды. Ертедегі патшалықтардың этникалық малай, хмар және мон. Аймақтық билеушілер ресурстары мен жерлері үшін бір-бірімен қарама-қайшы еді, бірақ тайсалмандар Қытайдың оңтүстігінен қоныс аударғанда. 10 ғасырда этникалық тайпа басып кіріп, Кхмер империясынан соққы жасап, Сукотай патшалығын (1238-1448) және оның қарсыласы - Аютская патшалығын (1351-1767) құрды. Уақыт өте келе Аютшая Сукотайға тән және оңтүстік және орталық Таиландтың басым бөлігін бағындырды. 1767 жылы біртұтас Бирма армиясы Аютхая астанасын тастап, патшалықты бөлісті. Бірмандықтар Тайландта екі жыл бойы Сиамской көшбасшысы генерал Таксеннің жеңіліске ұшырағанына дейін болды. Таксин көп кешікпей кетіп, Чакри әулетінің негізін қалаушы Рама I-мен ауыстырды. Рама мен астананы өзімнің Бангкоктың қазіргі жеріне көшірдім. XIX ғасырда Чакридің Сиам билеушілері еуропалық отаршылдықты Оңтүстік-Шығыс және Оңтүстік Азияның көрші елдерімен көрді. Бирма мен Малайзия британдық болды, француздар Вьетнамды , Камбоджаны және Лаосты қабылдады . Сиам жалғыз, тәжірибелі корольдік дипломатия және ішкі күштер арқылы колонизациядан бас тартты. 1932 жылы әскери күштер мемлекетті конституциялық монархияға айналдырған төңкеріс жасады. Тоғыз жылдан кейін жапондықтар елге шабуыл жасап, француздардан Лаосты шабуылдап, Лаосты қолға түсірді. 1945 жылы Жапонияның жеңіліске ұшырауынан кейін тайса өздері алған жерді қайтаруға мәжбүр болды. Қазіргі монарх, король Бхумибол Адулиадаж, 1946 жылы аға ағасының жұмбақ атудан кейін қайтыс болған. 1973 жылдан бері билік әскерден бірнеше рет азаматтық қолдарға ауысты.Тайланд патшалығы – көпұлтты мемлекет. Онда бірнеше ондаған ұлттар мен тайпалар өкілдері тұрады. Оның ішінде ең көп тайлықтар және оларғаоларға тілдері жақын келетін лаолар. Лаолар – Тайландқа көршілес кәзіргі Лаос елінің негізгі халқы. Сонымен қатар, Тайландта қытай, вьет, малай, мон, шан, т.б халықтар тұрады. Барлығы Үндістан елінен келген буддизмге табынады. Экономикасы Өңдеу Тайландта саяси, экономикалық және қоғамдық жағдай тұрақты болғандықтан, ол инвестициялар үшін Азия елдерінің ішіндегі ең бір перспективалық ел болып саналады. Соңғы он жылдың ішінде Тайландтағы инвестиция көлемі бірнеше миллиард долларға дейін жеткен. Соның нәтижесінде жұмыс орындары тұрғызылды, халықтың әл-ауқаты жоғарылады. экономикасы елдің үштен екісінен астамын құрайтын экспортқа тәуелді жалпы ішкі өнім (ЖІӨ). Тайланд өзі а жаңа индустрияланған ел, ЖІӨ 16,316 трлн бат (505 млрд. АҚШ доллары) 2018 жылы Азияның 8-ші ірі экономикасы болып табылады Дүниежүзілік банк. 2018 жылғы жағдай бойынша Тайландта орташа көрсеткіш бар инфляция 1,06% және елдің ішкі жалпы өнімінің 7,5% -дық профициті болды. Тайланд экономикасы 2019 жылы 3,8% өседі деп күтілуде.Оның валютасы Тай баты, 2017 жылы ең көп қолданылатын әлемдік төлем валютасы оныншы орынға ие болды. Өнеркәсіптік және қызмет көрсету секторлары Тайландтың жалпы ішкі өнімінің негізгі салалары болып табылады, олардың біріншісі ІЖӨ-нің 39,2 пайызын құрайды. Тайландтықы ауыл шаруашылығы саласы ЖІӨ-нің 8,4 пайызын өндіреді - бұл сауда және логистика мен байланыс секторларынан төмен, олар сәйкесінше ЖІӨ-нің 13,4 және 9,8 пайызын құрайды. Құрылыс және тау-кен секторы елдің жалпы ішкі өніміне 4,3 пайыз қосады. Қызмет көрсетудің басқа салалары (қаржы, білім беру, қонақ үй мен мейрамхана секторларын қоса алғанда) елдің ЖІӨ-нің 24,9 пайызын құрайды. Телекоммуникация және қызмет көрсету саудасы өнеркәсіптік экспансия мен экономикалық бәсекеге қабілеттіліктің орталықтары ретінде қалыптасуда. Таиланд экономикасы бойынша екінші орында Оңтүстік-Шығыс Азия, кейін Индонезия. Оның жан басына шаққандағы ЖІӨ (7 273,56 АҚШ доллары) 2018 ж. Алайда Оңтүстік-Шығыс Азияда жан басына шаққандағы ЖІӨ-де Сингапур, Бруней және Малайзиядан кейін төртінші орында тұр. 2018 жылдың шілдесінде Тайландта 237,5 миллиард АҚШ доллары көлеміндегі халықаралық резерв болды, көлемі бойынша Оңтүстік-Шығыс Азияда екінші орында (Сингапурдан кейін). Оның артықшылығы ағымдағы шоттағы қалдық әлемдегі оныншы орынды иеленіп, 2018 жылы елге 37,898 миллиард АҚШ долларын құрады.Сыртқы сауда көлемі бойынша Таиланд Оңтүстік-Шығыс Азияда Сингапурдан кейін екінші орында тұр. Дүниежүзілік банк халықты әлеуметтік және даму көрсеткіштері бойынша «дамудың тамаша тарихының бірі» деп таниды.Жан басына шаққандағы жалпы ұлттық кірістің (ЖІӨ) төменгі деңгейіне қарамастан, 6,610 АҚШ долларын құрайды. Адам дамуының индексінде (АДИ) 83-ші орынға ие болса, ұлттық кедейлік шегінен төмен адамдардың пайызы 1988 жылғы 65,26 пайыздан 2016 жылы 8,61 пайызға дейін төмендеді. Ұлттық экономикалық және әлеуметтік даму кеңесінің кеңсесі Кедейшіліктің жаңа деңгейі. ТАЙЛАНД ТАҒАМДАРЫ Таиландтың асханасы - нағыз аспаздық сиқыр, онда Үнді дәмдеуіштері, француз корольдігінің дәмі, Қытай сорпасының өзгермейтін сапасы, сондай-ақ Малайзия, Бирма және Лаос тайпалары мен қоныс аударушылар әкелген дәстүрлер үйлеседі. Теңіз өнімдері, жаңа піскен және хош иісті шөптер, көптеген дәмдеуіштер, ерекше сорпалар. Көше тағамдары Таиландтың барлық жерінде. Жеткізушілер дүкен орнатады, онда сіз бірдеңе алу үшін немесе жақын маңдағы үстелдер мен орындықтарда тамақтану үшін тоқтай аласыз. Көшедегі тағамдарды тапсырыс беру үшін білмейтін болсаңыз, ол аздап күшейе түседі. Дегенмен, құмарлық болудан қорықпаңыз - үйге қайту үшін жаңа сүйікті тағамды таба аласыз. Міне, сіздің сапарыңызда іздеуге болатын кейбір танымал көшедегі тағам тағамдары. Сомтами, тәтті, қышқыл, дәмді, тұзды салат жасыл папайя, қызанақ, сарымсақ, асшаян, жержаңғақ және чили бұрышынан жасалған, Таиланддағы көшедегі ең танымал өнімдердің бірі. Оны көшедегі тағамдармен кез келген жерде таба аласыз. Дәмді комбинациясы таныс болмауы мүмкін, бірақ дәмді, сергітетін және салауатты. Тайландтың көпшілігі өздерінің сорты сияқты дәмді, сондықтан тапсырыс бергенде қажет болған жағдайда жұмсақ нұсқаны сұраңыз. Guay Teow, немесе кеспе сорпасы, ең танымал Тайланд көше тағамының тағамы. Ол Қытайдан (осылайша қытайдың атауы) келеді, бірақ бірнеше жылдан бері Таиландқа айналды. Сорпа тауық еті, шошқа еті немесе сиыр етінен дайындалады, ал кеспе немесе күріш кеспесі немесе жұмыртқа кеспесі (сіз таңдасаңыз). Көптеген сатушылар кейбір көкөністерге немесе ет, фрикадель немесе вентонға кесілген. Қалайша ол бірегей тай? Кептірілген чили бұрышы, қант, әк шырыны және балық соусы сияқты дәмдеуіштер қосылады. АСТАНАСЫ Бангкок — халық саны 15 млн. адамды құрайтын (2012) Тайландтың елордасы және ең ірі қаласы. Қала Чао Прайя өзенінің шығысында, Сиам Шығанағының қасында орналасқан. Бангкок — Оңтүстік-шығыс Азияның ең жылдам өсіп келе жатқан қалаларының бірі. Жергілікті халық қаланы жаңа өркендеп келе жатқан аумақтың орталығы ретінде, Сингапур және Гонконг секілді қалалармен бәсекелес бола алатындай қала ретінде таниды. Мұнымен қатар Бангкок әлем туристтерінің ең көп келетін қаласы болып табылады. КЛИМАТ Жылдың үш мезгілде болуы және тропикалық климат Тайландқа тән. Мамырдан бастап қазанға дейін созылатын жаңбыр маусымы кезінде елдің бүкіл аумағында нөсер жаңбыр әкелетін оңтүстік-шығыс муссондары билейді. Қарашадан ақпанға дейін созылатын қыс мезгілінде жұмсақ ауа-райы тұрады, ауаның күндізгі температурасы жылдық орташа температурадан сәл ғана суық болады. Ал түнде Тайландтың солтүстігіндегі қыраттарда ауа температурасы 0°С дейін төмендесе, Бангкокте 16°С болады. Елдің оңтүстігінде ауа температурасы айтарлықтай жоғары болады. Ыстық кезеңі – наурыздан мамырға дейін созылады. Бұл кезде ауа температурасы өте ыстық және өте ылғалды болады да, жауын-шышын түсімі мүлдем болмайды. Тайландтың климаты ылғалды тропиктік және субэкваторлық, бұл елдің солтүстіктен оңтүстікке қарай үлкен ұзындығына байланысты бүкіл Оңтүстік-Шығыс Азиядағы ең алуан түрлі. Оңтүстік-батыстан келетін муссон жаңбыр мен салқындықты Тайға мамырдың аяғында - шілденің ортасында ғана әкеледі. Қарашаға қарай жаңбыр тоқтап, ақпан айының ортасына дейін созылатын «салқын құрғақ» маусым басталады. Қарашадан ақпанға дейінгі айлар елде «барқыт маусымы» болып саналады. Ауа-райы құрғақ және өте ыстық. Бірақ ақпан-мамыр айларында Тайда жоғары ылғалдылықпен қарқынды жылу басталады, ол ақырында муссон маусымына «төгілді». Және цикл қайтадан қайталанады. жүктеу/скачать 1,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|