Талап Сұлтанбеков 1930 жылы туған



Дата27.02.2023
өлшемі0,82 Mb.
#70392

Талап Сұлтанбеков 1930 жылы туған

«Көшпелі алтын» әңгімесі

Талап Сұлтанбеков

1930 жылы Алматы облысының Ақсу ауданында мұғалімдер отбасында дүниеге келген қазақтың жазушысы. Алғашқы шығармаларын спорт тақырыбына арнаған. Талап Сұлтанбеков - тұңғыш рет қазақ тілінде "Дойбы деген не?", "Дойбы, шахмат, тоғызқұмалақ" атты көмекші кітап жазған спортшы, қазақ әдебиетінің тарихында ғылыми фантастика жанрына тұңғыш қалам тартқан жазушы.

ШЫҒАРМАЛАРЫ

«КӨШПЕЛІ АЛТЫН»

  • Көшпелі алтын шығармасы - қазақ тарихындағы ғылыми фантастикалық шығармаларының ең ірісі. Шығарма жай фантастика ғана емес, халық аңыздарына сүйеніп жазылған. Бұл шығарманың ерекшелігіде осы.
  • Жалпы шығарманың сюжеті: көшпелі алтынды көрген Сәменнің жолдасымен бірге сапарға аттанып, таңғажайып дүниелерді бастан өткеруі мен соңында жұмбақты шешуі. Шығарма қиял-фантастика мен сондай ақ ғылымға сүйеніп жазылған. Міне осы ғылымды мен адамгершілік құндылықтар қатарына жатқыза аламын. Көшпелі алтын шығармасыда ғылым негізінде өрбиді. Жіне тағы бір тілге тиек етер құндылығы: аңыз, қиял-фантастика. Шығарманың негізі де осы фантастикадан тұрады. Ал ендігі шығарманың материалдық құндылығына келсек, бұл әрине аты айтып тұрғандай "алтын". Алтын бұл құнды заттарға жататындықтан адамгершілік құндылыққа жатқызуға болады.

Шығарманың идеясы?

Қазақ әдебиеті тариxындағы ғылыми фантастика жанрына тұңғыш қалам тартқан Талап Сұлтанбековтың кезекті әңгімесі "Көшпелі алтын" да оқырмандарын қиялға, арманға жетелейді. Бұл әңгімеде автор өз оқырманын ғылымның табиғи сырына үңілуге, адам миы арқылы оның құдірет күшін танып білуге, тіпті оны тізгіндеп бағындыруға да болатынын айғақтайды.

Композициялық талдау.

Оқиғаның басталуы:

Аңыздың жоққа шығарылуы және ауылға оралуы

Оқиғаның шарықтау шегі:

Сәменнің “көшпелі алтынды” көруі жән ауылдағы тұжырымдар.

Оқиғаның дамуы: 

Галузомен кездесу және таудағы лаборатория

Оқиғаның байланысы:

Оқиғаның шиеленісуі: 

 Оқиғаның шешімі:

Сәменнің Шайтантауға бару жоспары мен дайындығы.

“Көшпелі алтынға” ғылыми түсініктеме

Сәмен мен Қажытайдың үңгірде көрген бірнеше “көшпенді алтындары”



Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет