Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

143

Г. өкілдері фигура және фон, екі жақ- 

ты бейнелеу, қабылдау туралы зерт- 

теу жұмыстарын жүргізді.

ГЕШТАЛЬТТЕРАПИЯ – гештальт-

психологияның  теориясына  негіз-

делген,  адамға  психотерапевтік  ық- 

пал  ететін  әдістер  және  процедура- 

лар  жүйесі  –  психологиялық  зерт- 

теулердің  аумағы,  тұтастық  құры- 

лымының  қызметтері  мен  заңдарын 

алғышарт  ретінде  қарастырып,  со- 

ның  нәтижесінде  олардың  арасын- 

дағы  байланыстары  түсіндіріледі. 

Г-ның.  басты  принципі  –  адам  өзін, 

басқа адамдарды және әлемдегі бас- 

қа бар нәрселерді сол күйінде қабыл- 

дап  және  олардың  бар  ахуалын  же- 

тілген деп, өзгертудің немесе жетіл- 

дірудің қажеті жоқ деп бағалайды.

ГИПЕРБОЛА  –  грек  сөзі,  қаз.  кү- 

шейту  деген  мағынаны  білдіреді.  Г. 

қиял  бейнелерін  жасауға  қатысатын 

әдістердің бірі. Г. деп нәрсенің жеке 

сипаттары, белгілері үлкейтіліп көр- 

сетілуін  айтады.  Сөйткенде  бейне 

ашық,  мәнерлі  болып  шығады.  Г-да 

белгілі  бір  бейнелердің  алға  шығып 

айқын байқалуына жағдай жасалады. 

Ертегілерді, қиял-ғажайып бейнелер- 

ді  жасауда  гипербола  көп  қолданы- 

лады. Мыс., үнді мифологиясындағы 

көп  қолды  құдайлармен,  жетібасты 

айдаһардың  бейнелері  осы  әдістің 

көмегімен құрастырылған.

ГИПЕРТИМДІК  –  адамның  көңіл 

күйінің  жоғарылығында,  энергия- 

лығында,  белсенділігінде,  өмірлік 

тонусының  жеткіліктігінде  байқала- 

тын  мінездің  акцентуацияланған 

ерекшелігі. Мұндай мінез ерекшелік-

тері бар адамдар әдетте алда болуға 

ұмтылады, өзінің қызығушылықтары- 

на тұрақсыз, танысуларда түсініксіз, 

жалғыздықты ұнатпайды.

ГИПНОз  (грек.  hypnos-ұйқы)  – 

сананың  уақытша  күйі;  сана  көле- 

мінің  күшеюімен  және  оны  илан- 

дырудың  мазмұнына  барынша  шо- 

ғырландыруымен  сипатталады,  мұ- 

ның өзі индивидиумдық бақылау жә- 

не  өзін  ұғыну  функцияларының 

өзгеруімен  байланысты.  Г.  гипноз- 

даушының арнайы әсер етуінің нәти- 

жесінде немесе мақсаткерлікпен өзін- 

өзі иландырудан пайда болады. Гип- 

ноздық  жағдайдың  өздігінен  бола- 

тын  ерекшеліктерін  саралау  керек. 

Күйдің  өзінің  тон  сипаттамалары: 

барынша иланғыштық, гипноздан ке- 

йінгі амнезияның болуы (Г. сеансы- 

ның мазмұнын, сондай-ақ гипноздау 

фактісінің өзін еріксізден ұмыту).

Г.  жағдайында  субъектіге  оған  са- 

наның әдеттегі жағдайында тән емес 

физиологиялық  және  психикалық 

реакциялар  пайда  болуы  мүмкін. 

Мұның қабылдау саласына (жағымды 

және жағымсыз иллюзиялар), ес са- 

ласында (бұған дейінгі өмірде болған 

оқиғалар  мен  фактілерді  ұмыту  не 

еске  түсіру,  жаңа  материалды  есте 

сақтау процестерінің белсендірілуі), 

зейін  саласында  (зейіннің  шоғырла- 

нуы  мен  бөлінуінің  артуы),  ойлау 

саласында  (қалыпты  логиканың  бұ- 

зылуы  немесе  шығармашылық  си- 

патының  артуы),  тұлғаға  қатысты 

әсері болуы мүмкін (мотивацияның, 

дағдылардың,  көңіл  күйдің,  кейбір 

тұлғалық  сипаттамалардың  өзгеруі, 

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: