Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

410

жүзеге  асырудың  тәсілдерін,  әрекет 

амалдары  мен  құралдарына  таңдау- 

ды, яғни осылайша операциялардың 

сипаты мен бірізділігін анықтайды.

ОПТИКАЛЫҚ АФАзИЯ – визуалды 

көрінетін объектілерді атай алмауы-

мен сипатталатын неврологиялық күй. 

Бұл  күйдің  ассоциативті  афазиядан 

айырмашылығы – пациент стимулдың 

мәнін біледі (яғни ол етікті қалай ки-

етінін пантомимамен көрсете алады, 

бірақ бұны айта алмайды, яғни «етік» 

немесе «етік кию» деп айта алмайды). 

«Аномия» деп те аталады. Оптикалык 

атаксия – визуалды бақылау кезінде 

объектіге  жете  алмауымен  сипатта- 

латын атаксия.

ОПТИМИзМ (лат. оptimus – ең жақ- 

сы)  –  дүниеде  ізгілік  үстем  болады, 

әділет  салтанат  құрады  және  барша 

жұрт  бақытқа  кенеледі  деген  сенім- 

ділікке негізделген дүниетану түсіні- 

гі. Пессимизмге қарама-қайшы. «О.» 

термині  алғаш  рет  біздің  әлем  «ық- 

тимал әлемдердің ең жақсысы» деп па- 

йымдаған  философиялық  (Г.Б.Лейб- 

ництің)  ілімді  сипаттау  үшін  қолда- 

нылды. Бертін келе О. даралық не бұ- 

қаралық сананың жалпы эмоциялық 

үндестігін  бейнеленетін  неғұрлым 

кең мағына алды. О. тікелей сезімдік 

дүниетану түсінігіне де, тұтастай дү- 

ниетанымға  да  тән  болуы  мүмкін. 

Қоғам  өрлеп,  мәдениет  өркендеген 

кезеңдерде адамдардың көңіл күйін- 

де үстем болып, оларды дүниеге жә- 

не өз тағдырына қарекетшіл, белсен- 

ділікпен қарауға ынталандырады. Оп- 

тимистік ауан әлеуметтік сілкіністер 

кезінде де пайда болып, оларды еңсе- 

руге жәрдемдесуі мүмкін. О. тұтас ал- 

ғанда сындарлы, адамдарды болмыс- 

қа көңілі толушылық сезіміне бөлей- 

ді.  Қанағатшылдық,  қуаныш,  бақыт 

сүйініштерімен ұштасады. Алайда ол 

болмысты сыни тұрғыдан ұғынумен 

ұштаспаса, адамдарды тек жағымды 

жайттарды  ғана  қабылдауға  бейім- 

деп, тұлғаның орнықты психология- 

лық  ұстанымы  нысанына  айналуы 

мүмкін.

Мұндай жағдайда санада адамдарды 

бағдарынан  жаңылдыратындай,  уа- 

қытында дұрыс шешімге келуіне, қо- 

ғамдық  үрдістерге  араласуына  ке- 

дергі  келтіретіндей  әртүрлі  жалған 

үміттер ұялайды. Мұндай көңіл ауа-

нында қоғамдық сана-сезім басқадай 

мүдде көздеген адамдардың тарапы- 

нан бұрмалауға, өз мақсаттарын пай- 

далалуына  оңай  беріледі.  Кейін  бұ- 

қараның бұған көзі жетуі оны қатты 

түңілдіріп, О. орнына пессимизм ба-

сым болуы мүмкін. Қоғам сындарлы 

өзгерістер жағына, іс жүзіне ауысқан- 

да ғана адамдардың сана-сезімі бол-

мысты  неғұрлым  жарқын  өміршең- 

дік  ауанда  бағамдауға  ойысады.  Зұ- 

лымдық жеңіліп, ізгілік үстемдік ете- 

тін қоғам орнатуға болады дейтін тү- 

сініктер қиял және осы себепті әлеу- 

меттік  тұрғыдан  қауіпті  болып  шы- 

ғады. Бұл екі категория адамзат өмі- 

рінің  мәңгілік  серіктері  және  олар- 

дың түптамыры адамның өзінде.

Дүниеге, тарихқа және адамға қатыс- 

ты  байыпты,  реалистік  көзқарас  қа- 

на  адамдардың  сенімді  болашағын 

қамтамасыз  етеді,  осы  арқылы  олар 

өмірлік кездейсоқтықтар мен күтпе- 

ген жағдайларға психологиялық тұр- 

ғыдан дайын болады. Оптимистік дү- 

ниетаным балалар мен жастарды тәр- 

биелеуде үлкен рөл атқарады, өйткені 

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: