АНИМИзМ (лат. anima – рух, жан) –  адамдардың, жануарлардың өміріне,  АНДР

44

заттар мен қоршаған дүниенің құбы- 

лыстарына  ықпал  ететін-міс  аруақ- 

тарға және рухтарға сену. Анимисти- 

калық түсініктер алғашқы қауымдық 

құрылыста  пайда  болды.  Өндіргіш 

күштердің  даму  дәрежесінің  төмен- 

дігі және осының салдарынан білім- 

дер  қорының  болмашы  ғана  болуы, 

адамның  табиғаттың  жат,  жұмбақ 

сырлы болып көрінген дүлей күште- 

рінің  алдындағы  дәрменсіздігі  А-

нің  пайда  болуының  негізгі  себебі 

болды. Қоғам  дамуының белгілі  бір 

сатысында  бұл  күштерді  кейіптеу 

оларды игерудің формасы болды. Ани- 

мистикалық түсінік бертінгі діни се- 

німдердің түп төркіні.

АНКЕТА  –  зерттеудің  негізгі  мін- 

детімен  логикалық  түрде  байланыс- 

ты  сұрақтар  жүйесінен  тұратын  ал- 

ғашқы әлеуметтік-психологиялық ақ- 

параттарды  алудың  әдістемелік  құ- 

ралы.  А.  сұрау  арқылы  адамдардың 

үлкен топтарынан ақпарат алуға мүм- 

кіндік  береді.  Едәуір  шынайы  нәти- 

желер А. сұрақтарының дұрыс құрас- 

тырылуы және таңдамалы жинақтың 

жалпы популяцияны дұрыс бейнеле- 

уі нәтижесінде алына алады. А. құрас- 

тыру – зерттеудің негізгі болжамда- 

рын сұрақтар тіліне ауыстыру – күр- 

делі әрі көлемді еңбекті қажет ететін 

процедура.  А.  сұралушыға  қатысты 

шынайы және мәселеге орай маңыз- 

ды мазмұнды алуды қамтамасыз етуі 

қажет.

Ғылыми құнды анкетаны құрастыру – 

көбінесе ұжымдық жұмыс. Құрасты- 

рудың бірінші кезеңі – А. мазмұнын 

анықтау.  Ол  сұралушының  өмірлік 

тіршілігінің  фактілері  (оның  білімі, 

азаматтық  күй-қалпы,  оның  өткен 

шақтағы және қазіргі шақтағы әрекет- 

тері және т.б.) жөніндегі сұрақтардың 

жиынтығы  болуы  мүмкін.  Егер,  со- 

нымен  қатар,  пікірдің  қарқындылы- 

ғын білу қажет болса, онда сұрақтар- 

ға  бағалау  шкаласы  қоса  беріледі. 

А. құрастырудың екінші кезеңі – сұ- 

рақтардың қажетті түрін таңдап алу. 

Сұрақтар ашық болуы мүмкін. Ашық 

сұрақтар мазмұны мен формасы бо- 

йынша  сұралушының  қалауына  сай 

жауапты беруге мүмкіндік береді. Жа- 

бық сұрақтарда тек «иә» немесе «жоқ» 

деген жауаптарды беру талап етіледі. 

Функциялары бойынша сұрақтар не- 

гізгі немесе қосалқы, қадағалаушы не- 

месе нақтылаушы және т.б. болуы мүм- 

кін. Сұрақтың түрі жауаптың толық- 

тығына  және  шынайылығына  әсер 

етеді. Сұрақтардың құрылымына ке- 

летін болсақ, олар қысқа, мағынасы 

бойынша  анық,  қарапайым,  нақты 

және бірмәнді болуы қажет. А. құрас- 

тырудағы жиі кездесетін қателер: 1) жа- 

уаптың жасырын мәні; 2) тым қатты 

детализациялау; 3) сұрақтардың екі- 

мәнділігі; 4) сұрақтардың бір-бірінен 

айқын  ажыратылу  күшінің  аздығы. 

Жақсы сұрақтар сенімділік пен валид- 

тіліктің әдеттегі критерийлеріне сәй- 

кес  болуы  қажет.  А.  құрастырудың 

соңғы кезеңі – қойылатын сұрақтар- 

дың саны мен ретін анықтау. Сұрақ- 

тардың  бірізділігі  анкеталық  сұрау- 

дың түріне сәйкес әртүрлі болады.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: