1 Қазіргі қазақ тілі лексикасының лексика-семантикалық табиғаты мен сөздік құрамы



бет6/69
Дата07.09.2023
өлшемі1,77 Mb.
#106548
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   69
Байланысты:
ҚҚТЛменЛ. Оқулық. Соңғы вариант

Ғылым саласы

Пән сипаттамасы

Метатіл құралы

1

География

Меридиан

Жер шарының полюстері арқылы экваторды тура көлденең кесіп өтетін сызық (ҚӘТС, 201).

2

Химия

Су

Қалыпты жағдайда сутек пен оттек 1:8 көлемдік қатынаста болатын тұрақты қарапайым химиялық қосылыс (ҚӘТС; 320)

3

Анатомия

Бүйрек

Адам мен омыртқалы жануарлар ағзасында несеп түзетін және оны сыртқы шығаратын жұп орган (ҚӘТС, 32).

4

Лингвистика

Сөз

Сөз – белгілі бір мағынасы бар заттар мен құбылыстардың атауын білдіретін тілдің негізгі бірлігі (ҚӘТС, 291)

5

Зоология

Қарлығаш

Айыр құйрықты, қанаттары ұзын, әрі үшкір келетін, кішкене қара ала құс (ҚӘТС, 376).



Кесте 2. Метатіл фрагменттері
Әрбір ғылым саласының өзіне тән метатілі, ұғым-түсініктердің жүйесі қалыптасқан, өзіндік терминологиялық айналымы бар. Лингвистикада лексикалық бірліктер көбінесе семантизация үдерісінен өтеді. Мәселен, мұз – судың қатты күйдегі қалпын бейнелейді, дәл осы жағдайда «су» метатілдің бірлігі ретінде қолданылады. Ал судың өзі «мөлдір, түссіз, иісі жоқ сұйықтық; ішуге арналған зат, өзен, көл, теңіз» деген ұғымдық белгілерді иеленеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   69




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет