1 билет Балалар әдебиеті туралы түсінік


Балалар әдебиетінің кезеңдері



бет4/30
Дата02.06.2023
өлшемі95,8 Kb.
#98103
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   30
Байланысты:
балалар әдеб экзамен

Балалар әдебиетінің кезеңдері

Қазақ балалар әдебиетінің алғашқы жазба үлгілерін 19ғ да Ы.Алтынсарин жасады. Ол балаларды өнер білімге тәрбиелейтін, еңбекке баулитын, этикалық эстетикалық тәрбие беретін өлеңдер мен әңгімелер жазды. Сондай – ақ қазақ фальклорынан балалардың тіліне түсінікті жеңіл шығармаларды іріктеп, орыс балалар әдебиетінен қысқа да қызықты әңгімелерді аударып, құрастырып ана тілінде алғашқы оқулық бастырып шықты. Сөйтіп бала тіліне лайықты ойына қонымды өлеңдер мен қызықты әңгімелер арқылы педагог жазушы балалар әдебиеті негізін қалады. Қазақ балалар әдебиетінің ең лаулап дамыған кезі 1970-1980 ж.

  1. Бесік жыры мен тұсау кесу жыры балалар әдебиетінің бастамасы.

Балалар жырының бастауы – бесік жыры мен тұсау кесер жыры. Адамзат баласының өз ұрпағынан жақын, баласынан артық ешнәрсе болмаған. Халық ешнәрсені өзінің баласынан артық бағаламаған емес. Қай ұлтта болмасын халық ауыз әдебиетінде ең алғаш пайда болған өлең жыр әңгімелер барлығы да балаларға арналған. Дүниеге келген балаланы ойнату, жұбату, еркелету және осы бір әрекеттердің нәтижесі ретінде қарастырылатын тәрбие барлығы-барлығы жырмен, өлеңмен, образды сөздермен берілген. Қазақ балалар фольклорындағы ең бірінші есімізге түсетіні –бесік жыры. Бесік жыры – бала әйел құрсағына біткен күннен бастап, ананың балаға деген мейірімі мен махаббатын, одан ертеңгі күтер үміті мен арманына бойына сіңдірген асыл қазына. Бесік жырының әр сөзі мен әуенінде сол ұлттың өмір бойы жинаған мұрасы мен арман-тілегі жатады. 


  1. Төрт – түлік жайындағы жырлар

Түйе баласын «бота» дейміз,
Кішкене бір жота дейміз.
Жылқы баласын «құлын» дейміз,
Желбіреген тұлым дейміз.
Сиыр баласын «бұзау» дейміз,
Сүзісем дейтін бұзық-ау дейміз.
Қой баласын «қозы» дейміз,
Енесінің нақ өзі дейміз.
Ешкі баласын «лақ» дейміз,
Шұнтыңдаған шұнақ дейміз.
Кәне, тағы қайталайық,
Мүдіріссіз айта алайық:
Бота,
Құлын,
Бұзау,
Қозы,
Лақ.
2. Айту енді қиын емес
Төлдер жайлы құрсақ кеңес.
Ащы шөпті сүйеді
Үйір-үйір жылқылар,
Су бойында шұрқырар.
Табын-табын сиырлар
Сауып ішсең – сүті нәр.
Отар-отар қой-ешкі
Өрістеп барад белесті.
Төрт түлік мал ырыс-құт,
Қара, бапта, дұрыс күт! (екеуінінде авторы Нұрхан Жанаев)
4 билет



  1. Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   30




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет