16-билет 1. Оқытудың ынталандырушы және аффекттік теориялары. Сыныптағы диалогтің маңызы
2. Оқыту мен оқуда ақпараттық коммуникациялық технологияларды қолдануды сипаттаңыз
3. Оқыту мен оқудың белсенді әдістері анықтама беріп талдаңыз
Жауабы: 1.Сыныптағы диалогтың маңыздылығы неде? Диалог-бұл әлемді танудың әмбебап тәсілі. Оның ұйымы білім арқылы байланысуға және байланыс арқылы білім алуға мүмкіндік береді. Диалогта шығармашылық коммуникативті, рефлексивті қабілеттер дамиды. Диалогты ұйымдастырудың басты шарттарының бірі сенім мен ізгілік атмосферасын, еркіндік пен өзара түсіністікті, тең құқықты және алуан түрлі бірлескен жасампаздықты құру болып табылады. Диалогтік оқыту барысында балалар сыни ойлауға, жағдайларды талдау және тиісті ақпарат негізінде күрделі мәселелерді шешуге, балама пікірлерді өлшеуге, ойластырылған шешімдер қабылдауға, пікірталастарға қатысуға, басқа адамдармен сөйлесуге үйренеді. Адамның кәсіби іс-әрекетке жағымды қатынасы адамды іс-әрекетке ынталандыратын күштердің, оның белсенділігінің себептерін талдаумен байланысты.
Қатынастар теориясы негізінде қатынастар ерекшеліктерінің 3 аспектісін қарастыруға болады:(Б.Г.Ананьев,В.Н.Мясищев,А.Ф.Лазурский, С.П.Франк,А.Н.Леонтьев,В.И.Чирков):
-когнитивтік аспект (пән саласының сипаттамасы);
- аффективтік аспект (нақты белсенділікті қамтамасыз ететін мотивтердің сипаттамасы);-мінез-құлық аспектісі (адам белсенділігінің қажеттілік аумағы). Оқудың ынталандырушы және аффекттік теориялары. Өткен ғасырдың 70–80-жылдарында оқу туралы көптеген теориялық зерттеулер гуманистік психологияға негізделген болатын, әрі адамның өсу әлеуетін «мен» тұжырымдамасына баса назар аудара отырып қарастырған. Маслоу төмен деңгейдегі қажеттіліктер қанағаттандырылған жағдайда ғана келесі деңгейге көшуге болады деп сендірген, себебі төмендегі деңгейде ынта анағұрлым күшті болады. Оның кейбір оппоненттері бұл иерархиямен келіспейді, олар адамдар кейбір баспалдақтарды орындамай-ақ, өз ойын іске асыра алады дегенді алға тартады. Соған қарамастан Маслоу деңгейлерді төмендегідей етіп орналастырып, пайдалы талдау құралын жасап шығарды:1-деңгей:Аштық, шөлдеу, ұйқы, демалу және физикалық тәуелсіздік сияқты физиологиялық қажеттіліктер келесі деңгейге ауыспай тұрып қанағаттандырылуы керек.2-деңгей: Қауіпсіздікке деген қажеттілік болашағы болжанған және бірізділікке негізделген өмір болуын көздейді. Егер де олар қанағаттандырылмаса, адамдар өз әлемін қорғап, жоғары деңгейлі қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін бар күшін жұмсайды. Ал қанағаттандырылса, адамдар үшінші деңгейге ауыса алады.3-деңгей: Құрмет көрсетілуін қажетсіну жігер-күшке, жетістіктер мен шеберлік, құзыреттілікке ие болу ниетіне жол ашады. Бұған сенім, тәуелсіздік, абырой және мәртебені де жатқызуға болады.тб.
2.Бүгінгі күні әлемдік ең озық білім кеңістігінің деңгейіне көтерілудің тиімді жолы білім беру саласын толықтай ақпараттандыру құралдарымен жабдықталуға байланысты болып отыр. Қазақстан Республикасы «Білім туралы» Заңының 8-бабында «Білім беру жүйесінің басты міндеттерінің бірі – оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» деп атап көрсеткен. Мектептегі білім беруді ақпараттандыру – бұл заман талабы, ғасыр ағымы. Ұрпағымыздың кемеңгерлікке ұласқан ақыл-ойының, парасат – пайымының және жаңа арнада өріс алған мәдениетінің асқар шыңы болып табылады .Педагогтардың ақпараттық –коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдалану қызметі дайындығынан келесіні байқауға болады:- педагогтардың компьютерлік техниканы пайдалануға қызығушылықтарының артқандығы.- оқыту құралдары ретіндегі компьютерлік техниканы пайдаланудың ең маңызды психологиялық-педагогикалық ерекшеліктерін сақтау. Мұндай ерекшеліктерге мыналар жатады: а) осы оқыту құралын пайдаланудың педагогикалық тұрғыдан тиімділігі; б) үйренушілердің оқу-танымдық қызметін ұйымдастырудың тиімді тәсілдері (компьютерлік техниканың жеке-маңызды қызмет құрылымына кіруі, үйренуші мен компьютерлік техниканың ұтымды диалогын орнату, өзіндік қызметті дамыту арқылы оқу-танымдық қызметті жандандыру, оқу үдерісін өз бетімен бақылауды ұйымдастыру, компьютерлік техникамен өзара іс-қимыл барысында үйренушілердің шығармашылық дағдыларын қалыптастыру;)- педагогтарды жалпы мәдени, психологиялық-педагогикалық, пәндік және кәсіби-педагогикалық даярлау үрдісінде ақпараттық – коммуникациялық технологияларды (АКТ) кешенді пайдалану.
3.Оқытудың белсенді әдістері-бұл студенттерді оқу материалын игеру процесінде белсенді ойлау және практикалық іс-әрекетке итермелейтін әдістер.Оқытудың белсенді әдістері мұғалімді де, оқушыны да жаңа позицияға қояды, өйткені ол "пассивті" болуды тоқтатады, біз оны білімге толтырамыз және білім беру процесінің белсенді қатысушысы боламыз. Бұрын студент мұғалімге толықтай мойынсұнатын, енді одан белсенді әрекеттер, ойлар, идеялар мен күмәндер күтіледі. Мұндай студентті тек мұғалім тәрбиелей алады-білімнің аудармашысы емес, білім беру процесінің ұйымдастырушысы, жетекшісі және серіктесі.Мектеп табалдырығын аттаған баланы не күтіп тұр? Тек сәттілік. Табыс жағдайы-оқуға деген оң көзқарастың қажетті шарты.
Сәттілік эмоционалды көтерілу сезімімен байланысты, ішкі әл-ауқат сезімін тудыратынына көз жеткіземіз. Бір рет, сәтті өткеннен кейін, бала оған қайта-қайта ұмтылады.Сабақтағы балалардың тікелей байланысы үлкен мәнге ие деп санаймын. Оқушыларды қарым-қатынастан айыра отырып, біз оларды аз қорғаймыз, өз қабілеттерімізге сенімді емеспіз, мұғалімге тәуелді боламыз, өз пікірімізді айта алмаймыз. Бұл жерде топтарда және жұптарда жұмыс істеу үлкен маңызға ие. "Наразылыққа бетпе бет бұрылу, айтшы, бұл сенде өз жауабы бар. Олай болса, ол сізге басын изейді, егер жоқ болса, сіз бірге дұрыс шешім таба аласыз".