1 билет Отандық тарихты оқудың тұжырымдамалық негіздері


Еуразия идеясының ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың заманауи түсінігінше дамуы



бет40/83
Дата23.04.2023
өлшемі262,12 Kb.
#85783
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   83
74. Еуразия идеясының ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың заманауи түсінігінше дамуы
Елбасы Н. Ә. Назарбаев Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде өткізген «Инновациялар мен оқу-білімді жетілдіру арқылы білім экономикасына» атты дәрісінде: «Еуразиялық идеясы теория ретінде өткен ғасырда туған болатын. Бірақ та Еуразиялық идеясы жаңа өмірді ұйымдастырудың практикасы ретінде осы ғасырда іске асатынына сенімдімін. Еуразияшылдық бүкіл ХХІ ғасырдың басты бір идеясы. Сендер мұны көп кешікпей түсінесіңдер және көресіңдер. Еуразиялық идеясының Қазақстанның бастамасы бойынша іске асырылған үш киті бұлар – ЕурАзЭҚ, АӨСШК және ШЫҰ. Бұл бір ғана айтып жеткізгісіз Орталықтың, біртұтас Еуразиялық идеяның үш түрлі іс жүзіндегі көрінісі», – деген болатын.
Еуразиялық идеясы – құрлық тарихы ерекшеліктеріне негізделген философиялық-саяси тұжырымдама болып табылады. Сонымен қатар, тарихи-мәдени тұжырымдама ретінде саналатын идея еліміздің интеллектуалды элитасын мазалайтын түсініктердің бірі. Еуразиялық озық идеяның ұстамды және сындарлы нұсқасын Ұлт көшбасшысы Н. Ә. Назарбаев ұсынған болатын. Саяси интеграцияға бағытталған түсінік мемлекет басшысының «Еуразиялық Одақ» ұғымын қалыптас­тыруға септігін тигізді. Қазіргі өзекті саяси тәжірибеде Елбасы посткеңестік кеңістік мемлекеттерінің ықпалдастығынан көреді. Іс жүзіндегі аталмыш идея үлкен кеңістік үшін нақты тұғырнаманың іргетасы. Елбасы Н. Ә. Назарбаев үшін интеграция құр бос сөздер мен ұрандар емес. Ол нақты қадамдарға ұласатын маңызды шара. Міне осы жолдағы маңызды жұмыстар ЕурАзЭҚ, АӨСШК, ШЫҰ се­кіл­ді халықаралық ұйымдардың құрылуына және Жалпы экономикалық кеңістік идеяларының дамуына ұйытқы болудан басталады. Елбасы тұжырымдамасы бойынша Еуразия географиялық шекарасы айқындалған, экономикалық, саяси және мәдени өлшемдерге ие жалпы құрылым.

15 билет


15. Уақытша өкіметтің ыдырауы және большевиктердің билікке келуі
Уақытша үкімет – Ақпан революциясының нәтижесінде Ресейде құрылған билік органы.Төртінші Мемлекеттік Дума мүшелерінен тұратын уақытша комитет пен Петроград жұмысшы және солдат депутаттары кеңесінің келісімі бойынша 1917 жылы 2 наурызда құрылып, оны князь Г.Львов басқарды. Уақытша үкімет Бүкілресейлік Құрылтай жиналысы шақырылып, мемлекеттік басқару пішімі шешімін тапқанға дейін билік жүргізуі тиіс болды. Уақытша үкімет Ресей азаматтарының құқығында діни-нанымына, ұлтына қарай ешқандай шектеушілік болмайтынын жария етті. Бұл өз кезегінде бұрын ұлттық езгіде болған халықтардың Уақытша үкіметке қолдау танытуын арттырды. Орталық Азия халықтарының Уақытша үкіметке қолдау көрсетуіне оның 1916 жылғы 25 маусым жарлығының күшін жойып, майданның тыл жұмысына адамдар алуды тоқтатуы және он алтыншы жылғы көтеріліске қатысушыларға кешірім жариялауы елеулі дәрежеде әсер етті. Дегенмен, Уақытша үкімет бірінші дүниежүзілік соғысқа Ресейдің қатысуын жалғастыруды жақтады. Бұл өз кезегінде әлеуметтік қатынастардың онан әрі шиеленісуіне алып келді. 7 шілдеде А.Ф. Керенский Уақытша үкіметтің төрағасы болып тағайындалды. Тамыз айының соңында Уақытша үкіметтен билікті тартып алу мақсатында Л.Г. Корнилов бастаған бүлік болды. Бірақ Уақытша үкімет басшысы Керенский жұмысшы және солдат депутаттары кеңесінің көмегіне сүйеніп, бүлікті басуға қол жеткізді. Дегенмен, Уақытша үкімет ұзаққа созылған соғыстан туындаған әлеуметтік ауыртпалықтарды, әсіресе, азық-түлік тапшылығын шешуге дәрменсіздік танытты. Бұл өз кезегінде Уақытша үкіметке оппозициялық күштердің халық арасында беделінің артуына ықпал етті. 1917 жылы 25 қазанда Уақытша үкімет Қазан төңкерісі нәтижесінде құлады. Билікке В.И. Ленин бастаған большевиктер партиясы келді де көп ұзамай елде Азамат соғысы басталды. Большевизм В.И. Ленин бастаған саяси қозғалыс пен саяси ойдың ағымы.РСДЖП ІІ съезінде(1903ж)басқарушы органдары сайлау кезінде В.И.Лениннің жасақтары көпшілік дауысқа ие болып, большевиктер деп атала бастады. Большевиктер 1905 жылғы төңкерісте аз рөл атқарды. Сол жылы олардың жұмысшыларға әсері мен әсері әлсіз болды. 1905 жылы наурызда Санкт-Петербургте большевиктер бүкіл қалада тек 200 жақтаушыны жинай алатынын мойындады, ал социалистік революционерлер 10000-ді қолдауға шақыра алады деп мәлімдеді - бұл, әрине, асыра сілтеушілік - бірақ бұл социалистік революционерлердің белгісі. революция сәтті болса, большевиктер жағында болуы керек қалада әлдеқайда көп қолдау болды. Неліктен кедейлердің өмір салтын жақсартқысы келетін партияға қолдау жетіспеді? Мұның бірнеше себебі бар. Біріншіден, полиция қызметі большевиктердің өте ұқыпты жұмыс істеуі керек дегенді білдірді, өйткені билік кез-келген сырғанақ шығарды; екіншіден, көбірек танымал болып көрінетін социалистік революционерлер болған кезде қаладағы жұмысшылар партияны неге қолдауы керек? Соңында, социалистік революционерлердің басшылығымен салыстырғанда Лениннің өзіне толық сенбегеніне күмән жоқ. 1905 жылдың сәуіріне қарай большевиктер мен меньшевиктер арасындағы бөлініс тұрақты болды. Большевиктер иерархиясы бұдан әрі не істеу керектігін шешу үшін Лондонда жиналыс өткізді, ал меньшевиктер бөлуді баса айтқысы келгендей бір уақытта жиналыс өткізді - бірақ Женевада, Швейцарияда. Ешқандай Меньшевик Лондонға, большевиктер Женеваға барған жоқ. Таңқаларлық белгілерге қарамастан, Лондондағы большевиктер социал-демократтарды қайта біріктіруді қолдады, бірақ содан кейін оның қайта құрылуы болмаса, ондай қайта бірігу болмайды деп болжаған адам басқаратын орталық комитетті сайлауға кірісті. терминдер - Ленин. Лениннің күш-қуаты - бұл партияны ұйымдастыра білу - бұл 1917 жылдың қарашасына дейін жасырын түрде жасалуы керек еді. Ол қатал адам болса да, ол басқа біреудің талантын мойындаған адам болды. Леон Троцкий меньшевиктер қатарына 1903 жылы бөлінді, бірақ кейіннен большевиктер қатарына қосылды және партияның өмірлік маңызды мүшесі болды. Троцкийдің әскери басшы ретіндегі шеберлігі, төңкеріске деген құштарлығы және төңкеріске деген адалдығы, ең ұсақ детальдарды түсіне алатын ұйымдастырушы ретіндегі Ленин шеберлігімен үйлесуі өте күшті үйлесімділікке әкелді. Олардың шеберлігі қалған партияның ынтасы мен жігерін жандандыра түсті, бұл 1917 жылдың қараша айында және большевиктердің Ресейден кейін билік құрғаннан кейінгі айлары. 1917 жылғы қарашадағы революция - бұл Ленин мен Троцкийдің қалай жұмыс істегенінің классикалық мысалы. Революцияны жоспарлауды Ленин жасады, Ленин жоспарлағанның нақты орындалуын барлығы Троцкий жүзеге асырды. Алайда, большевиктердің халыққа ұсынған ұсыныстары оларға ұнамаса, бұлардың ешқайсысы мағыналы болмас еді. Мыңдаған сарбаздар армиядан кетіп, үйлеріне қайтып келді - олар әрине, соғысты тоқтатуға шақырған партияны қолдады. Соғыс қалаларда көп аштық пен ауылдық жерлерде наразылық тудырды. Социалистік революционерлер дәстүр бойынша ауылдық жерлерде күшті болды, бірақ олар 1917 жылға қарай нақты ештеңеге қол жеткізе алмады. Енді Ленин бұл адамдарға жер беруді уәде етті. Хабар нақты болды және тез қабылданды. Лениннің «Бейбітшілік, нан және жер» хабары кеңінен қабылданды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   83




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет