1 дәріс. Механикалық қозғалыстардың теориялық негіздері
F а ауырлық күші және F
жүктеу/скачать 3,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Дәрістер мазмұны
| F
а ауырлық күші және F р реакция күші әсер етеді, ал олардың тең әрекетті күші 0 a үдеу тудырады, яғни Ньютонның екінші заңы бойынша: m 0 a = F a + F p . (11.1.7) Әрине, (11.1.6), (11.1.7) теңдеулері бірдей нәтижені өрнектеп тұр. Бірақ көптеген жағдайларда дененің қозғалысы инерциялық емес санақ жүйелерінде, мысалы, Жер бетіне салыстырмалы қарастыру қызығырақ, маңыздырақ болады. Шындығында Жер бетінде болып жатқан құбылыстарды алыста тұрып сараптағанша қатар тұрып бақылаған қолайлы екені түсінікті. Сонымен, бұған дейін байқағандай инерция күштері дене массасына пропорционалдығымен сипатталады. Осыған байланысты инерция күштері тартылыс күштеріне ұқсас деуге болады. Енді біз ойша мынадай тәжірибе жасайық. «Жоғары» деп қабылдаған бағытта барлық сыртқы денелерден аластатылған жабық камера g үдеумен қозғалсын (11.1.3-сурет). F a F p a 0 11.1.2 - сурет - m g m 11.1.3 - сурет Онда камера ішіндегі барлық денелерге F и = - mg инерция күші әсер етуге тиіс. Мысалы, дене серіппеге ілінген болса, серпімділік күші инерция күшін теңестіреді. Бірақ дәл осындай жағдай, егер камера Жер бетіне жақын қозғалмай тұрса да, байқалған болар еді. Жабық камера ішіндегі бақылаушы сыртқа көз тастай алмағандықтан, іштегі ешқандай тәжірибе арқылы mg күші үдемелі қозғалыс әсерінен, әлде Жердің гравитациялық өріс әсерінен туды ма? деген сұраққа жауап бере алмайды. Міне, осы ерекшелікке сүйене отырып, әдетте инерция және тартылыс күштерінің өзара эквиваленттігі туралы пікір айтылады. Ал, бұл эквиваленттілік А.Эйнштейн құрған салыстырмалылықтың жалпы теориясының негізінде жатыр. жүктеу/скачать 3,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|